Antere bin Şeddad
Antere bin Şeddad | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 525 El-Kasım Bölgesi, İslam öncesi Arabistan |
| Ölüm | 608 |
| Meslek | Şair ve şövalye |
| Tanınma nedeni | Şiirleri ve kahramanlıkları |
Antere olarak da bilinen Antere bin Şeddad b. Amr el-Absî (Arapça: عنترة بن شداد العبسي, ʿAntarah ibn Shaddād al-ʿAbsī), hem şiiri hem de maceracı hayatıyla ünlü İslam öncesi Arap şövalyesi ve şairiydi. Baş şiiri, efsanevi olarak Kabe'de askıya alındığı söylenen yedi askı (muallakat-i seb'a) koleksiyonu olan Muallakat'ın bir parçasını oluşturur. Hayatının açıklaması uzun ve abartılı bir romantizmin temelini oluşturur.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antere Arabistan'da Necd'de doğdu. Babası, Şef Zuhayr'ın altında Beni Abs'in saygın bir savaşçısı olan Şeddad bin Amr idi.[1] Annesi Zebîbe adında Etiyopyalı bir kadındı.[2] Kabilenin Aksum'a yaptığı baskınlardan birinde babası tarafından köle olarak esir alınan bir prensesdi.[1] Melez teninden dolayı[3] "Arap karga" (Ağribetü'l-Arab) olarak nitelendirilen Antere de bir köle olarak büyüdü. Kuzeni Able'ye âşık oldu, ancak sosyal sınıfı nedeniyle onunla evlenmeyi ümit edemiyordu.[1]
Başarılı bir şair ve güçlü bir savaşçı olarak öne çıkan olağanüstü kişisel nitelikleri ve savaştaki cesaretiyle saygı kazandı. Başka bir kabile Beni Abs topraklarını istila ettikten sonra özgürlüğünü kazandı. Babası ona “ʿAntere, savaşçılara git onlarla savaş” dediğinde, “kölenin nasıl istila edileceğini veya nasıl savunulacağını bilmediğini, ancak sadece keçileri sağmak ve efendilerine hizmet etmek için iyi olduğunu” söyledi. Babası ona şöyle cevap verdi: "Kabilenizi koruyun Antere sonunda özgürsünüz." İstilacıları yendikten sonra kuzeni ile evlenmek için izin almaya çalıştı. Antere, atların çekişmesiyle başlayan Beni Abs ile Beni Zübyân arasında vuku bulan Dâhis ve Gabrâ Savaşı'nda büyük kahramanlıklar göstermiş[2], meşhur muallakasını da bu savaştan sonra söylemiştir.
Ölümünün zamanı ve şekli bir tartışma konusudur. Kimilerine göre savaşta öldürüldü[2], kimine göre yaşlılıkta eceliyle öldü.[1]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antere ve Eble'nin hikâyesi, geleneksel olarak Harun Reşid mahkemesinde bir şair olan Abdulmelik el-Esmaî'ye aktarılan şiirsel bir destan haline getirildi.[1] Hala Arap kahvehanelerindeki geleneksel hikâye anlatıcıları tarafından okunmaktadır. Önemi İngiliz edebiyatının Arthur romantizmleriyle karşılaştırılmıştır. Beytüllahim'in yedi klanından birine Antere'nin adını taşıyan Anatreh denir. Eskiden Doğuş Kilisesi'nin koruyucusu olarak görev yapıyordu.
Rus besteci Nikolay Rimski-Korsakov, 2 numaralı Senfonisini Antere'nin efsanesine dayanarak yazdı. 1898'de Fransız ressam Nasreddine Dinet, Antere bin Şeddad'ı Avrupa gündemine getiren 13. yüzyıldan kalma destansı bir Arap şiirinin çevirisini yayınladı.[4] Bunu, Diana Richmond'un Antere ve Eble[5] gibi Batının Antere bin Şeddad efsanelerine maruz kalmasını ilerleten bir dizi türemiş çalışma izledi. "Antar", 1988'de Filistinli müzisyen Mustafa el-Kurdi tarafından bestelenen ilk Filistin operasının adıydı.
Antera'nın muallakasına yönelik bazı mu'ârada'lar yazıldığı bilinmektedir.[6] Ayrıca Antera'nın Uzri gazelin doğuşuna katkı sağlayan şairlerden olduğu düşünülmektedir. Able'ye duyduğu aşk, ölümsüz aşklar arasında sayılmaktadır.[7]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e EB (1878).
- ^ a b c EB (1911).
- ^ Lewis 1992, s. 28.
- ^ Pouillon, Francois (1997), Les deux vies d'Étienne Dinet, peintre en Islam: L'Algerie et l'heritage colonial, Paris: Editions Balland.
- ^ Richmond, Diana (1978), Antar and Abla: a Bedouin romance, London: Quartet Books, 0-7043-2162-9.
- ^ Esat Ayyıldız, Klasik Arap Şiirinde Emevî Dönemine Kadar Hiciv. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020. s.120.
- ^ Ayyıldız, Esat, Abbasî Dönemine Kadar 'Uzrî Gazel 1 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2016. s.21.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Baynes, T.S., (Ed.) (1878). "Antara". Encyclopædia Britannica. 2 (9. bas.). New York: Charles Scribner's Sons. s. 100.
- Lewis, Bernard (1992). Race and Slavery in the Middle East: An Historical Enquiry. Oxford University Press. s. 28. ISBN 978-0-19-505326-5.
- Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Thatcher, Griffithes Wheeler (1911). "'Antara ibn Shaddād". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 2 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 88–89.
