[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri'nin işlediği savaş suçları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Amerika Birleşik Devletleri savaş suçları, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin 1899 ve 1907 Lahey Sözleşmelerinin imzalanmasından sonra işlediği savaş kanunlarının ve geleneklerin ihlalidir. Bunlar, yakalanan düşman savaşçıların infaz edilmesini, sorgu sırasında mahkûmlara kötü muameleyi, işkencenin kullanımını ve sivillere ve savaşçı olmayanlara karşı şiddet kullanımını ve tecavüzü içermektedir.

Savaş suçları ABD'de 1996 Savaş Suçları Yasası ve Tekdüzen Askeri Adalet Yasası'nın (UCMJ) çeşitli maddeleri yoluyla yargılanabilir. Çoğu ülkenin aksine ABD, Uluslararası Ceza Mahkemesinin vatandaşları üzerindeki herhangi bir yargı yetkisini tanımayı reddediyor.[1][2][3]

Meksika-Amerika savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Meksika Amerika Savaşı, Kuzey Amerika yayılmacılığının yol açtığı ilk büyük uluslararası çatışmaydı. Kuzey Amerikalılar, göçmen baskısını gidermek için yeni topraklar edinmenin yanı sıra o zamanlar Meksika yönetimi altındaki Kaliforniya bölgesinin doğal kaynaklarına göz dikti. 19. yüzyılın ilk yarısında Amerika Birleşik Devletleri'nin yayılmacı niyetleri özellikle Teksas anlaşmazlığında Meksika ile diplomatik sürtüşmenin artmasına neden oldu. Aslen bir Meksika eyaleti olan Teksas, 1821'de Amerikalı yerleşimciler ile doluydu. 1836'da Teksas'taki Amerikalı yerleşimciler, Meksika hükûmetine karşı ayaklandı ve eyaletin bağımsızlığını ilan etti. Meksika, Teksas'ı isyancı bir eyalet olarak gördüğü için bağımsızlığını tanımadı. 1845'te, sömürgecilerin rızasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Teksas'ı yeni bir eyalet olarak ilhak etti ve Meksika'nın diğer kuzey eyaletlerini işgal etmek için birlikler gönderdi. Meksika, toprak bütünlüğünü savunmak için 1846'da Amerika Birleşik Devletleri'ne savaş ilan etti. Çatışma iki yıl sürdü ve yenildiğinde topraklarının yarısını Amerika Birleşik Devletleri'ne bırakmak zorunda kalan Meksika için ciddi sonuçlar doğurdu.[4]

Zachary Taylor liderliğindeki ABD ordusu, Meksika'nın işgalinden sonra savaşçı olmayanlara karşı katliamlar gerçekleştirdi. Yalnızca yabancı işgalinin ilk ayında, ABD askerleri çiftlikleri yağmaladı, soygunlar yaptı, kadınlara tecavüz etti ve en az 20 Meksikalı sivili öldürdü. Kısa bir süre sonra, Albay John Coffee Hays komutasındaki birlikler en az 100 silahsız sivilin ölümüyle sonuçlanan bir katliam gerçekleştirdi. Katliamlara tepki gösteren Meksikalılar, gerilla birlikleri oluşturarak, özellikle Monterrey Savaşı'ndan sonra ABD asker devriyelerine bir dizi saldırı başlattı. Amerikalılar, zalimliklerini artırarak karşılık verdi. Yüzbaşı Mabry B. Gray tarafından komuta edilen bir askerî birlik, 24 Meksikalı sivili kaçırıp infaz ederken, 1. Kentucky Alayı'ndan bir müfreze, genç Meksikalıları "spor" için öldürmeye başladı. En vahşi saldırılar, Joseph Lane liderliğindeki bir grup asker tarafından gerçekleştirilecekti. Bir çatışmada Samuel Hamilton Walker'ın öldürülmesinden sonra Lane, adamlarına Huamantla şehrini yağmalayarak kaptanın ölümünün intikamını almalarını emretti. Lane'in askerleri evleri ve işyerlerini ateşe verdi, düzinelerce kadına (küçük çocuklar dahil) toplu tecavüz edildi ve sayısız sivili öldürdü. Haziran 1846 yılında Matamoros bölgesini ele geçiren Taylor'un kuvvetleri burada garnizon kurdu. Buradaki askerler canları sıkıldığı zaman Meksikalı sivilleri öldürüyor, çiftlikleri yağmalıyor, kadınlara tecavüz ediyordu. Bu durum halkın silahlanıp işgalcilere karşı gerilla faaliyetleri yürütmesine sebep oldu.[5][6]

Çatışmanın sonunda, ABD birlikleri 10.000'den fazla Meksikalı sivili öldürdü.[7] Tarihçi James McPherson, Meksikalılara yönelik şiddeti ABD askerlerinin ırkçılığına ve Katolik karşıtı duygularına bağladı. Abolisyonist kongre üyesi Joshua Reed Giddings savaşı "Meksikalıların kendi topraklarında öldürülmesi ve onlara ait olan toprakların çalınması" olarak tanımladı. Ulysses S. Grant Amerika Birleşik Devletleri Ordusu komutanı ve ülkenin gelecekteki başkanı, çatışmayı "Daha güçlü bir ulus tarafından daha zayıf bir ulusa karşı herhangi bir zamanda yürütülen en haksız savaşlardan biri" olarak nitelendirdi.

Filipin-Amerikan Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
General Jacob H. Smith'in kötü şöhretli emri " Ondan Fazla Herkesi Öldür ", 5 Mayıs 1902 tarihli New York Journal karikatürünün başlığı. En alttaki başlıkta " Biz Filipinler'i ele geçirmeden 10 yıl önce doğdukları için suçlular " yazıyordu .

İspanya-Amerika Savaşı'nın 1898'de sona ermesinin ardından İspanya, barış anlaşmasının bir parçası olarak Filipinler'i ABD'ye bıraktı. Bu, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri ile Başkan Emilio Aguinaldo yönetimindeki devrimci Birinci Filipin Cumhuriyeti ve Moro savaşçıları arasında bir çatışmayı tetikledi.

Moro devrimcilerinin 1911 hatıra kartpostalı üzerindeki infazını gösteren bir fotoğraf.

Filipinler'de Birleşik Devletler Ordusu tarafından işlenen savaş suçları arasında, Tuğgeneral Jacob H. Smith'in askeri mahkemeye ve zorla emekliye ayrılmasına yol açan Samar boyunca yapılan katliamlar da bulunmaktadır. Smith, Samar'da kuvvetlerini desteklemekle görevlendirilen 315 ABD Deniz Piyadesi taburunun komutanı Binbaşı Littleton Waller'a, yakıp yıkma uygulamasıyla ilgili talimat verdi ve şunları söyledi: "Mahkum istemiyorum. Öldürmeni ve yakmanı emrediyorum, ne kadar çok öldürür ve yakarsan o kadar çok memnun olurum. Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı gerçek düşmanlıklarda silah taşıyabilen tüm insanların öldürülmesini istiyorum."

Bu emri müteakip ABD askerleri tarafından Filipinli siviller sürekli olarak katledildi. Devrimcileri ve sivil halka boyun eğdirmek amacıyla Samar'a giden tüm yiyecek ve ticaret kesildi. Smith'in Samar üzerindeki stratejisi, bölge sakinlerini gerillaları desteklemeyi bırakıp açlık korkusuyla Amerikalılara teslim olmaya zorlamak için geniş çapta toprak ve kasabaların yok edilmesini içeriyordu. Askerlerini, gerilla çetelerini aramak ve Filipin Generali Vicente Lukbán'ı ele geçirmek için iç kesimlerde kullandı, ancak gerillalar ile kasaba halkı arasında hiçbir ayrım yapılmadı. Amerikan birlikleri adanın dört bir yanında yürüdü, evleri yıktı, insanları ve hayvanları vurdu. ABD birlikleri tarafından öldürülen Filipinli sivillerin kesin sayısı bilinmiyor. Littleton Waller, bir raporda, on bir günlük bir süre boyunca adamlarının 255 konutu yaktığını, 13 carabao ateş ettiğini ve 39 kişiyi öldürdüğünü belirtti.[8] 1990'larda İngiliz bir yazar tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, rakamın yaklaşık 2.500 ölü olduğunu ortaya koydu; Filipinli tarihçiler bunun 50.000 civarında olduğuna inanıyor.[9] Samar'daki emrinin bir sonucu olarak, Smith "Howling Wilderness Smith" olarak tanındı.[10]

Moro krateri katliamını gösteren bir resim.

Bud Dajo'daki katliamlarla ilgili olarak, olayların meydana geldiği Sulu Eyaleti Kaymakamı Binbaşı Hugh Scott, kratere kaçanların "savaşmaya niyetlerinin olmadığını, oraya sadece korku içinde koştuklarını ve bazılarının çiftçi olduğunu söyledi "[11] Çatışmanın bir "savaş" olarak tanımlanması, hem saldırganların ezici ateş gücü hem de orantısız zayiat nedeniyle tartışılmaktadır. Yazar Vic Hurley, "Hayal gücünü zorlamadan Bud Dajo'ya bir 'savaş' denilemezdi" diye yazdı.[12] Mark Twain, yayınladığı birkaç makalesinde olayı şiddetle kınadı,[13][14] ve şu yorumu yaptı: "Bu nasıl bir savaştı? Savaşa benzemiyor. Dört günlük işimizi bu çaresiz insanları katlederek tamamladık. "[15]

Şu anda katliam olarak kabul edilen diğer olaylardan daha yüksek oranda Morolar öldürüldü. Örneğin, Yaralı Diz Katliamı'nda öldürülen Kızılderililerin en yüksek tahmini 350'de 300'dür, bu % 85'lik bir ölüm oranıdır, oysa Bud Dajo'da, 1000 olarak tahmin edilen bir gruptan sadece altı Moro hayatta kalan vardı, ölüm oranı % 99'un üzerinde. Wounded Knee'de olduğu gibi, Moro grubu kadınları ve çocukları içeriyordu. Kraterdeki silahları olan Moro adamları yakın dövüş silahlarına sahipti. Mücadele Jolo'da kara harekâtıyla sınırlıyken, deniz silahlarının kullanılması Morolara karşı getirilen ezici ateş gücüne önemli ölçüde katkıda bulundu. Çatışma sırasında, Albay JW Duncan komutasındaki 750 adam ve subay, 800 ila 1000 Tausug köylüsünün yaşadığı Bud Dajo'nun (Tausūg: Būd Dahu) volkanik kraterine saldırdı.[16][17] Buradaki sivillerin tamamı katledildi.

I. Dünya Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihçi Richard Rubin'e göre Amerikan Doughboys, Meuse-Argonne savaşı sırasında Alman İmparatorluk Ordusu'nun tüm askerlerine karşı yoğun bir nefret geliştirdi. Rubin, "Meuse-Argonne'da yeni yakalanan Alman mahkumların hatların arkasına gönderilmek yerine idam edildiğine dair raporları okuduğunu" iddia ediyor.[18]

II. Dünya Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: II. Dünya Savaşı'nda Amerikan savaş suçları

Sivil Yerleşim Yerlerinin Bombalanması

[değiştir | kaynağı değiştir]
10 Mart 1945 te ABD hava kuvvetlerinin Tokyo'yu Napalm ile bombalamaları sonucu yanarak ölmüş bir Anne ve bebeği
Tokyo'nun bombalanması sonucu ölen siviller (10 Mart 1945)
Almanyan'nın Köln şehrinin bombalanması sonucu ölen siviller (13 Temmuz 1943)
Dolittle baskını sırasında yanarak ölmüş 4 yaşındaki japon çocuk (18 Nisan 1942)

II. Dünya Savaşı sırasında ABD hava kuvvetleri Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Japonya'nın şehirlerine hava saldırısı düzenledi. Özellikle Japon şehirlerine düzenlenen hava saldırıları gaddar ve acımasızcaydı. Amerikalılar siviller ile dolu Japon şehirlerine düzenlediği saldırılarda Napalm, fosfor bombası, yangın bombası ve parça tesirli bomba kullandı. Amerikan hava kuvvetlerinin amacı Japon şehirlerini bombalayarak fabrikaları yok edip savaş için üretim yapmalarını engellemek, Japon sivilleri ve işçileri öldürerek üretimi ve iş gücünü azaltmak, Japon siviller arasında korku ve panik yaratarak hükûmetlerine karşı ayaklanmasını sağlamak ya da savaşa destek olmalarını engellemekti.[19]

Tokyo'nun Bombalanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 1945'ten itibaren Amerikan XX. Bombardıman Kuvvetleri komutanı Curtis Lemay Japon şehirlerine düzenlenecek hava saldırılarında parça tesirli bomba kullanmak yerine Napalm bombasını kullanmaya karar verdi. Çünkü Japon evlerinin çoğu ahşaptan yapılmıştı ve Napalm bombaları ile yapılacak bir bombalama binlerce sivili öldürüp binlerce evi yakarak geniş çaplı bir yıkıma yol açabilirdi. Napalm bombaları ile yapılan en acımasız saldırı 10 Mart 1945'te Tokyo'ya yapıldı. 279 Supertfortres B-29 bombardıman uçağı Tokyo şehrinin yoğun nüfuslu Asakusa, Honjo ve Fukagawa bölgelerine 1.500 ton M-47 Napalm bombası attı. Atılan bombalar şehirde yangın fırtınası başlattı. İtfaiye yarım saat içinde yangının kontrolünü kaybetti. İtfaiye yangının söndürülemeyceğini görünce insanları şehirden tahliye etmeye çalıştı. İnsanlar evlerinde ve sokaklarda yanarak öldü. Bazı insanlar kurtulmak için nehre atladı ancak ısınan havanın nehri de ısıtması sonucu insanlar nehirde haşlanarak öldüler. Saldırı sonucu 100.000 den fazla sivil öldü, 49.000 sivil yaralandı, 267.000 ev yıkıldı ve 1 milyon kişi evsiz kaldı. Bu bombalama tek bir hava saldırısı ile en çok insanın öldüğü saldırıdır. Saldırı sonucu kaç sivilin öldüğü henüz tam olarak bilinmemektedir. Saldırıdan 6 ay sonra bile ölen sivillerin cesetleri enkazlardan çıkarılmaya devam etti. 10 Mart'ta Tokyo'nun bombalanmasında öldürülen insan sayısının tahminleri ise farklıdır. Baskından sonra 79.466 ceset tespit edilip kaydedildi. Diğer birçok ceset bulunamadı. Şehrin sağlık müdürü 83.600 kişinin öldüğünü ve 40.918 kişinin de yaralandığını tahmin etti. Tokyo itfaiyesi zayiatı 97.000 ölü ve 125.000 yaralı olarak hesapladı. Tokyo Büyükşehir Polis Departmanı 124.711 kişinin öldüğünü veya yaralandığını tespit etti. Savaştan sonra, Amerika Birleşik Devletleri Stratejik Bombalama Araştırması kayıpları 87.793 ölü ve 40.918 yaralı olarak tahmin etti. Araştırma ayrıca zaiyatların çoğunun kadınlar, çocuklar ve yaşlılar olduğunu belirtti. Tarihçi Frank Richard, 1999'da tarihçilerin genellikle 90.000 ila 100.000 arasında ölüm olduğuna inandığını yazdı. Tarihçi Edwin P. Hoyt ise bombalamada 200.000 kişinin öldürüldüğünü yazdı. 2009'da Tarihçi Mark Selden ölüm sayısının Japon ve Birleşik Devletler hükûmetleri tarafından kullanılan 100.000 tahminin birkaç katı olabileceğini yazdı. Hatta bunu bir holokost olarak nitelendirdi. İngiliz Askeri tarihçi Basil Liddel Hart'a göre ise bombalamada 185.000 sivil öldü.[20]

Pasifik savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Dünya Savaşı sırasında bir Japon askerinin kafatasını taşıyan Amerikalı denizci.
1945 yılında muhtemelen Amerikan askerleri tarafından bir ağaç dalına asılmış bir Japon askerinin kesik başının görüntüsü.[21][22]

26 Ocak 1943'te denizaltı USS Wahoo Japon nakliye şirketi Buyo Maru'dan cankurtaran botlarında hayatta kalanlara ateş açtı. Koramiral Charles A. Lockwood, hayatta kalanların yüzeye çıktıktan sonra Wahoo'ya makineli tüfek ile ateş eden Japon askerleri olduğunu ve bu tür bir direnişin denizaltı savaşlarında yaygın olduğunu iddia etti.[23] Denizaltının icra subayına göre, ateşin amacı Japon askerlerini teknelerini terk etmeye zorlamaktı ve hiçbiri kasıtlı olarak hedef alınmadı.[24] Tarihçi Clay Blair, denizaltının mürettebatının ilk ateş ettiğini ve kazazedelerin tabancalarla ateşe karşılık verdiğini belirtti.[25] Hayatta kalanların daha sonra, 26. Saha Mühimmat Deposundan Japon Ordusu Kuvvetleri tarafından korunan Hindistan 2. Taburu, 16. Punjab Alayı'na bağlı Müttefik savaş esirlerini de içerdiği belirlendi. [26] Başlangıçta Buyo Maru'da bulunan 1.126 kişiden 195'i Kızılderili ve 87'si Japon öldü, bazıları geminin torpillenmesi sırasında öldürüldü ve bazıları daha sonra açılan ateş ile öldürüldü. [26]

Bismarck Denizi Muharebesi sırasında ve sonrasında (3-5 Mart 1943), ABD PT gemileri ve Müttefik uçakları Japon kurtarma gemilerine ve sekiz batık Japon askeri nakliye gemisinden sağ kalan yaklaşık 1.000 kişiye saldırdı.[27] Belirtilen gerekçe, Japon personelinin askeri hedeflerine yakın oldukları ve savaşta derhal hizmete geri dönecekleriydi. Müttefik hava mürettebatının çoğu saldırıları gerektiği gibi kabul ederken diğerleri karşıydı.[28]

Nottingham Üniversitesi'nde tarih profesörü olan Richard Aldrich'e göre Pasifik Savaşı'ndaki Amerikan askerleri teslim olan Japon askerlerini kasten öldürdü. Aldrich, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralyalı askerler tarafından tutulan günlüklerle ilgili bir çalışma yayınladı ve burada bazen savaş esirlerini katlettikleri belirtildi.[29] John Dower'a göre, birçok durumda.. . Mahkûm olan Japonlar olay yerinde veya hapishane binalarına gönderilirken öldürüldü. "[30] Profesör Aldrich'e göre, ABD birliklerinin esir almaması yaygın bir uygulamaydı.[31] Onun analizi İngiliz tarihçi tarafından desteklenen Niall Ferguson,[32] Ayrıca, 1943 yılında, "gizli [ABD] istihbarat raporu askerler teslim alınan japonları öldürülmesi emrediliyordu "[33]

Ferguson, bu tür uygulamaların Japon mahkûmların ölü sayısına oranının 1944'ün sonlarında 1: 100 olmasında rol oynadığını belirtiyor. Aynı yıl, Müttefik yüksek komutanları, personeli arasındaki "esir alma" tutumlarını[33] değiştirmek için (istihbarat toplamayı engellediği için) ve Japon askerlerini teslim olmaya teşvik etmek için çaba gösterdi. Ferguson, Müttefik komutanların Japon mahkûmların Japon ölülerine oranını iyileştirmeye yönelik önlemlerinin 1945 ortalarında 1: 7'ye ulaşmasıyla sonuçlandığını ekliyor. Yine de, Nisan-Haziran 1945'te Okinawa Muharebesi'nde ABD birlikleri arasında "esir almamak" hâlâ "standart uygulama" idi.[34] Ferguson, "Alman ve Japon askerlerini teslim olmaktan caydıran yalnızca disiplin cezası veya onursuzluk korkusu değildi. Çoğu asker için daha önemli olan, mahkumların her halükarda düşman tarafından öldürülecekleri ve bu yüzden savaşa devam edebileceği algısıdır. "[35]

Amerikalı bir Japonolog olan Ulrich Straus, cephedeki Müttefik birliklerinin Japon askerî personelinden yoğun bir şekilde nefret ettiğini ve "teslim olan Müttefik personelin Japonlardan" merhamet görmediğine "inandıkları için mahkumları almaya veya korumaya" kolayca ikna edilmediklerini "öne sürüyor.[36] Müttefik birliklere, Japon askerlerinin , 1907 Lahey Konvansiyonu tarafından yasaklanan bir uygulama olan sürpriz saldırılar yapmak için teslim numarası yapma eğiliminde oldukları söylendi.[37] Bu nedenle Straus'a göre, "Kıdemli subaylar, Amerikan birliklerini gereksiz yere riske maruz bıraktığı gerekçesiyle esir alınmasına karşı çıktı. " Guadalcanal'da esirler götürüldüğünde, Ordu sorgulayıcı Kaptan Burden, savaş esirlerinin birçok kez nakil sırasında vurulduğunu çünkü "onları içeri almak çok zahmetli" olduğunu kaydetti.[38]

ABD'li tarihçi James J. Weingartner, ABD'deki savaş esiri bileşiklerindeki çok düşük Japon sayısını iki önemli faktöre bağlamaktadır: (1) Japonların teslim olmaya isteksizliği ve (2) yaygın bir Amerikan "Japonların 'hayvanlar' olduğuna dair inancı veya 'insanlık dışı' ve savaş esirlerine tanınan normal muameleye layık değil.[39] İkinci neden, "Müttefik birlikler Japonları genellikle Almanların Rusları gördüğü şekilde — Untermenschen (yani" insanlık dışı ") olarak gördüklerini söyleyen Ferguson tarafından destekleniyor.[40]

Savaş tecavüzü

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD askeri personeli, 1945'te Okinawa Savaşı sırasında Okinawa kadınlarına tecavüz etti.[41]

Okinawalı tarihçi Oshiro Masayasu (Okinawa Prefectural Historical Archives'ın eski yöneticisi) birkaç yıllık araştırmalara dayanarak şöyle yazıyor:

The New York Times tarafından yapılan ve 2000 yılında yayınlanan röportajlara göre, Okinawa köyünden birkaç yaşlı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Okinawa Savaşı'nı kazandıktan sonra, üç silahlı denizcinin her hafta köye tüm yerel kadınları toplayıp bir tepeye götürerek tecavüz ettiğini söyledi[42] O dönemde Japonların tecavüz raporları büyük ölçüde göz ardı edilmiş olsa da, akademik tahminler 10.000 kadar Okinawalı kadınının tecavüze uğramış olabileceği yönünde. Tecavüzün o kadar yaygın olduğu iddia edildi ki, 2000 yılı civarında 65 yaş üstü Okinawalılar savaştan sonra tecavüze uğrayan bir kadını ya biliyordu ya da duymuştu.[43]

Doğu Asya Çalışmaları Profesörü ve Okinawa uzmanı Steve Rabson, "Okinawan gazetelerinde ve kitaplarında bu tür tecavüzlerin birçok kaydını okudum, ancak çok az insan bunları biliyor veya onlardan bahsetmeye istekli." Dedi.[43] Birçok eski yerel kitap, günlük, makale ve diğer belgelerin çeşitli ırklardan ve geçmişlerden Amerikan askerlerinin tecavüzlerine atıfta bulunduğunu belirtiyor. ABD ordusunun neden herhangi bir tecavüz kaydı bulunmadığına dair verilen bir açıklama, çok az Okinawalı kadının çoğunlukla korku ve utançtan taciz bildirdikleridir. Bir Okinawan polis sözcüsüne göre: "Mağdur kadınlar bunu kamuoyuna açıklayamayacak kadar utanıyor." Tarihçiler, bunları bildirenlerin ABD askeri polisi tarafından görmezden gelinmiş olduğuna inanılıyor. Pek çok insan, birçok kadının doğurması gereken kaçınılmaz Amerikan-Japon bebeklerinden sonra neden ortaya çıkmadığını merak etti. Görüşmelerde tarihçiler ve Okinawan yaşlıları, tecavüze uğrayan ve intihar etmeyen Okinawan kadınlarından bazılarının çift ırklı çocuk doğurduğunu, ancak çoğunun hemen öldürüldüğünü veya utanç, tiksinti veya korkulu travma nedeniyle geride bırakıldığını söyledi. Ancak daha çok tecavüz kurbanları köy ebelerinin yardımıyla kaba kürtaj yaptırdı. Bu suçların olası boyutunu belirlemeye yönelik büyük çaplı bir çaba hiçbir zaman yapılmadı. Savaşın sona ermesinden 50 yıldan fazla bir süre sonra, 1990'ların sonlarında, tecavüze uğradığına inanılan kadınlar, akrabaları ve bir dizi tarihçi ve akademisyen aracılığıyla konuşmak yerine, basın açıklamalarını hâlâ ezici çoğunlukla reddettiler.

ABD'nin en azından neler olup bittiğine dair biraz bilgisi olduğuna dair önemli kanıtlar var. Emekli bir kaptan olan Samuel Saxton, Amerikalı gazilerin ve tanıkların tecavüzü büyük ölçüde utançtan kasıtlı olarak bir sır olarak saklamış olabileceğini açıkladı: "Bizden sonra hepimizin bir grup tecavüzcü olduğu izlenimini edinmesi halk için haksızlık olur. ülkemize hizmet etmek için çok çalıştık. "[43]</ref> Askeri yetkililer toplu tecavüzleri resmen reddettiler ve hayatta kalan tüm gaziler The New York Times'tan röportaj taleplerini reddetti. Bir sosyoloji profesörü olan Masaie Ishihara konu ile ilgili "Dışarıda çok fazla tarihsel hafıza kaybı var, pek çok insan gerçekte ne olduğunu kabul etmek istemiyor." Yazar George Feifer, Tennozan: Okinawa Savaşı ve Atom Bombası adlı kitabında 1946'da Okinawa'da rapor edilen 10'dan az tecavüz vakası olduğunu kaydetti. Bunun "kısmen utanç ve, kısmen de Amerikalıların galip ve işgalci olmasından kaynaklandığını" açıkladı. Toplamda muhtemelen binlerce olay yaşandı, ancak kurbanların sessizliği kampanyanın bir başka kirli sırrına tecavüzü sürdürdü. "[44]

Diğer bazı yazarlar Japon sivillerin "Amerikan düşmanından gördükleri nispeten insancıl muameleye genellikle şaşırdıklarını" belirtmişlerdir.[45][46] Hoşnutsuzluk Adaları'na göre : Okinawan'ın Japon ve Amerikan Gücüne Tepki Yazan Mark Selden, Amerikalılar "Japon askeri yetkililerinin uyardığı gibi sivillere işkence, tecavüz ve cinayet politikası izlemediler."[47]

Japonların teslim olmasının ardından Kanagawa vilayetinin işgalinin ilk 10 gününde de 1,336 tecavüz bildirildi.[41]

Avrupa savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ren çayır kampı gaddarlıkları (bkz James Bacque ).

Laconia katliamında ABD uçakları, hayatta kalanları Atlantik Okyanusu'nda kurtaran U-156 denizaltısına saldırdı. Pilotlar Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri (USAAF) B-24 Liberator U teknenin konumu, niyetlerini ve İngiliz denizcilerle varlığını bilmelerine rağmen U-156 Denizaltısına ateş ettiler bunun üzerine U-156 üzerinde mürettebat olduğu halde dalmak zorunda kaldı yüzlerce Ingiliz denizci boğularak öldü

" Canicattì katliamı ", İtalyan sivillerin Yarbay George Herbert McCaffrey tarafından öldürülmesi. Gizli bir soruşturma yapıldı, ancak McCaffrey hiçbir zaman katliamla ilgili herhangi bir suçla itham edilmedi. 1954'te öldü. Bu gerçek, 2005 yılında babası tanık olduğu New York Üniversitesi'nden Joseph S. Salemi'nin bildirmesine kadar ABD'de neredeyse hiç bilinmiyordu.[48]

İki toplu katliamdan oluşan " Biscari katliamı " nda, 45. Piyade Tümeni'nin ABD birlikleri, çoğu İtalyan olmak üzere 75 savaş esirini öldürdü.[49][50]

Tarihçi Peter Lieb, birçok ABD ve Kanada birimine Normandiya'daki D Günü çıkarma sırasında düşman esirlerini almamaları emredildiğini keşfetti. Bu görüş doğruysa, çıkarma gününde Omaha Plajı'ndaki toplama noktasına gelmeyen 64 Alman mahkûmun (yakalanan 130 kişiden) kaderini açıklayabilir.[51]

Fransız Audouville-la-Hubert köyü yakınlarında 30 Wehrmacht tutsağı ABD paraşütçüleri tarafından katledildi.[52]

80 Amerikan savaş esirinin Alman esirleri tarafından öldürüldüğü 1944 Malmedy katliamının ardından, 328. ABD Ordusu Piyade Alayı karargahının 21 Aralık 1944 tarihli yazılı bir emri şöyle diyordu: "Hiçbir SS birliği veya paraşüt esir alınmayacak, ancak [bunun yerine] görüldüklerinde vurulacaklar.[53] Tümgeneral Raymond Hufft (ABD Ordusu), askerlerine 1945'te Ren'i geçerken esir almamaları için talimat verdi. "Savaştan sonra, yetkilendirdiği savaş suçlarını düşündüğünde, 'Almanlar kazansaydı, onların yerine Nürnberg'de yargılanırdım ' .[54] Stephen Ambrose ilgili: "1000'den fazla savaş gazisiyle röportaj yaptım. Sadece biri bir mahkumu vurduğunu söyledi . . . Belki de gazilerin üçte biri kadarı ... Bununla birlikte, diğer GI'lerin ellerini havaya kaldırmış silahsız Alman mahkumlara ateş ettiğini gördükleri olaylarla ilgili. "[55]

" Gözyaşı Operasyonu ", ABD askerî personeli tarafından işkence gören batık Alman denizaltısı U-546'dan hayatta kalan sekiz mürettebatı içeriyordu. Tarihçi Philip K. Lundeberg, U-546'dan sağ kurtulanların dayak ve işkencesinin, sorgulayıcıların, ABD'nin Alman denizaltıları tarafından kıtadaki ABD'ye potansiyel füze saldırıları olduğuna inandıkları şey hakkında hızlı bir şekilde bilgi alma ihtiyacından kaynaklanan tekil bir gaddarlık olduğunu yazdı.[56]

Dachau toplama kampı bölgesindeki bir kömür deposunda SS birliklerinin kurtarıldığı sırada infaz edildiğini gösteren fotoğraf. 29 Nisan 1945 ( ABD Ordusu fotoğrafı)[Note 1]

Savaş suçu işlediğini itiraf eden Amerikan İkinci Dünya Savaşı gazileri arasında eski Mafya tetikçisi Frank Sheeran da vardı. Biyografi yazarı Charles Brandt ile yaptığı röportajlarda Sheeran, Thunderbird Division'daki savaş hizmetini, insan hayatını ele geçirme konusunda ilk kez bir duygusuzluk geliştirdiği zaman olarak hatırladı. Sheeran, kendi itirafıyla, Alman savaş esirlerinin sayısız katliamına ve yargısız infazına , 1899 ve 1907 Lahey Sözleşmelerini ve 1929 savaş esirlerine ilişkin Cenevre Sözleşmesini ihlal eden eylemlere katıldı. Brandt ile yaptığı röportajlarda Sheeran, bu tür katliamları dört farklı kategoriye ayırdı.

1. Savaşın sıcağında intikam cinayetleri. Sheeran Brandt'a, bir Alman askeri yakın arkadaşlarını öldürüp teslim olmaya çalıştığında, sık sık "onu da cehenneme göndereceğini" söyledi. Diğer GI'ların benzer davranışlarına sık sık tanık olduğunu anlattı.[57]
2. Bir görev sırasında birlik komutanlarından gelen emirler. Sheeran organize suç için ilk cinayetini anlatırken şöyle hatırladı: "Tıpkı bir memurun size birkaç Alman mahkumu hattın arkasına götürmenizi ve 'acele edin' demesi gibiydi. Yapman gerekeni yaptın. ":[58] 3. Dachau katliamı ve toplama kampı gardiyanları ve mütevelli mahkumların diğer misilleme cinayetleri.[59] 4. Alman savaş esirlerini insanlıktan çıkarmak ve aşağılamak için hesaplanmış girişimler. Sheeran'ın birimi Harz Dağları'na tırmanırken, dağın yamacında yiyecek ve içecek taşıyan bir Wehrmacht katır treniyle karşılaştılar. Kadın aşçıların önce rahatsız edilmeden ayrılmalarına izin verildi, ardından Sheeran ve GI arkadaşları "istediğimizi yedi ve geri kalanını atıklarımızla kirletti. Daha sonra Wehrmacht katır sürücülerine kürekler verildi ve "kendi sığ mezarlarını kazmaları" emredildi. Sheeran daha sonra bunu şikayet etmeden yaptıkları için şaka yaptı, muhtemelen kendisinin ve arkadaşlarının fikirlerini değiştireceğini umdu. Ancak katır sürücüleri vurularak açtıkları çukurlara gömüldü. Sheeran o zamana kadar, "Yapmam gerekeni yapmakta hiç tereddüt etmedim" dedi.[60]

Tecavüz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadece 2006 yılında kamuoyuna Gizli savaş zamanı dosyaları Amerikan askerleri 1942 ile 1945 yılları arasında İngiltere'de 126 tecavüz dahil Avrupa'da 400 cinsel suç işlediği ortaya çıktı.[61] Robert J. Lilly tarafından yapılan bir araştırmaya göre İngiltere, Fransa ve Almanya'da toplam 14.000 sivil kadına 2. Dünya Savaşı sırasında Amerikan GI'lar tarafından tecavüz edildi.[62][63] Fransa'da Haziran 1944 ile savaşın sonu arasında Amerikalı askerlerin yaklaşık 3.500 Fransız kadına tecavüz ettiği tahmin edililiyor. bir tarihçi özgürleşmiş Fransa'da kadınlara yönelik cinsel şiddetin yaygın olduğunu iddia etti.[64]

Nijmegen Katliamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

22 Şubat 1944 de Avcı uçaklarının eşlik ettiği 177 B-24 Liberator bombardıman uçağı Almanya'nın Gotha şehrini bombalamak için İngiltere deki üslerinden havalandı ancak şehre vardıklarında şehrin üstünde kalın bir bulut örtüsü vardı. Bu yüzden bombacıların bir kısmı başka hedeflere yönelirken bazıları da başka hedeflere yöneldi. 15 B-24 dönüş yolunda o zamanlar Nazilerin işgali altında olan Nijmegen şehrini saat 13.28 de bombaladılar. Şehir de herhangi bir silah fabrikası yoktu. Şehrin herhangi bir stratejik önemi yoktu bu yüzden Almanlar şehri korumak için herhangi bir uçaksavar yerleştirmemişlerdi. Bu yüzden şehir hava saldırılarına karşı savunmasızdı. Bombacılar şehre 144 parça tesirli bomba (her biri 500 pound ağırlığında) ve 426 yangın bombası (her biri 20 pound ağırlığında) attılar. Saldırı sonucu hedeflenen tren istasyonu vuruldu. Ancak bununla beraber şehir merkezine çok sayıda bomba düştü kilise ve sivillerin evleri vuruldu. Çıkan yangında ve bombalan evlerin enkazı altında pek çok sivil öldü. Bombalama sonucu 800 sivil öldü ölen pek çok sivilin cesedi bulanamadı.[65][66]

Kore Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

No Gun Ri katliamı

No Gun Ri katliamı, belirlenemeyen sayıda Güney Koreli mültecinin, 26-29 Temmuz 1950 tarihleri arasında 7. Süvari Alayı'na bağlı ABD askerleri tarafından (ve bir ABD hava saldırısında), köyü yakınlarındaki bir demiryolu köprüsünde toplu olarak öldürülmesi olayını ifade eder.

Takım lideri deli gibi çığlık attı. "Silah al, herkesi vur" dedi İnsanların kimi hedeflediğini anlayamadım. Ama aralarında çocuklar vardı. "Hedefin ne olduğu önemli değil. İster çocuklar, ister yetişkinler veya engelliler olsun." George Earley 7.Süvari Alayı.[67]

Nogeun-ri, 100 mil (160 km) Seul'un güneydoğusunda. 2005 yılında Güney Kore hükûmeti 163 ölü veya kayıp (çoğunlukla kadınlar, çocuklar ve yaşlı erkekler) ve 55 yaralının ismini onayladı. Diğer birçok kurbanın adının bildirilmediğini söyledi.[68] Güney Kore hükûmeti tarafından finanse edilen No Gun Ri Barış Vakfı, 2011 yılında 250-300 kişinin öldürüldüğünü tahmin etti.[69] Yıllar geçtikçe hayatta kalanların ölülerle ilgili tahminleri 300 ile 500 arasında değişti. Kore Savaşı'nın başındaki bu olay, Associated Press (AP) 1999'da bir dizi makale yayınladığında geniş ilgi gördü ve ardından Pulitzer Soruşturma Haberciliği Ödülü kazandı.[70]

Vietnam Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD askerleri Vietnam savaşında korkunç katliamlara tecavüzlere ve işkencelere karışmıştır. Sivil halkın üzerine 7 Milyon ton bomba atıldı. Bu bombalardan günümüzde bile patlamamış olanları insanları öldürmeye devam ediyor. Atılan bombaların başında Misket ve Napalm bombaları gelmektedir. 1964-1973 yılları arası sadece Laos'a 2 milyon ton bomba atılmıştı. Günümüz de Laos ta Amerika tarafından atılıp patlamamış bombalar yüzünden her yıl 100 kişi ölmekte, yaralanmakta veya uzvunu kaybetmektedir.[71]

Napalm bombası nedeniyle yüzü yanmış bir Vietnamlı çocuk 1967/1968

Amerikan askerleri işbirlikçi Güney Vietnam askerleri ile birlikte yaptıkları operasyonlarda sivilleri tutuklayıp onlara işkence ediyor, öldürüyor veya tecavüz ediyordu. Genelde öldürülen sivillerin evleri ve tarlaları ateşe veriliyordu. Soruşturmadan kurtulmak için ise bölge de Vietcong gerillalarının bulunduğu bahanesini kullanıyorlardı.

Bir ABD askeri sivillerin evini yakıyor
ABD askeri bir Vietnamlı mahkumun karnını bıçak ile kesiyor
ABD askerleri Vietcong askerlerinin kesik kafaları ile poz veriyor (1968)

Agent Orange

Vietcong ile başa çıkamayan ABD askerleri suçu ormana attı ve ormanı yok etmek için kimyasal silah kullanmaya karar verdi. Agent Orange denen yaprak dökücü Asit 1962 ve 1971 arasında, ABD hava kuvvetleri tarafından uçaklarla ormana neredeyse 20.000.000 galon Orange püskürtüldü. Bu kimyasaldan yaklaşık 3 milyon sivil etkilendi çoğu genetik hastalığa yakalandı. Agent Orange gazından etkilenen kişilerde kronik B hücreli lösemi, Hodgkin lenfoma, multipl miyelom, Hodgkin dışı lenfoma, prostat kanseri, solunum yolu kanseri, akciğer kanseri ve yumuşak doku sarkomu dahil olmak üzere çeşitli kanser türleri görülmektedir. Günümüzde bile bu gaz nedeniyle doğan pek çok çocukta anormal vücut şekilleri görülmektedir.[72] Bu gaz nedeniyle kirlenmiş toprak ve tortu Vietnam vatandaşlarını etkilemeye devam ediyor, besin zincirlerini zehirliyor ve hastalıklara, ciddi cilt hastalıklarına ve akciğer, gırtlak ve prostat dahil çeşitli kanserlere neden oluyor[73]

Bu gaz aynı zamanda doğa ya da ciddi zararlar verdi. Bu gaz nedeniyle 3,100,000 hektar (31,000 km2) ormanlık alan yok oldu. Yüzlerce çeşit hayvan öldü.[74]

My Lai Katliamında öldürülen bir anne ve çocuğu

Tiger Force

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tiger Force yani kaplan gücü Vietnam Savaşı sırasında Kasım 1965'ten Kasım 1967'ye görev yapmış olan 45 ABD askeri paraşütçüden oluşan bir keşif birimi idi. David Hackwort tarafından komuta edilen birim korkunç savaş suçlarına karıştı savaştan sonra 1970 yılında The Blade (Toledo) gazetesinde muhabir olan Michael D. Sallah, Mitch Weiss ve Joe Mahr 2003 yılında arşivlere erişim izni verilince yaptıkları araştırmalar sonucu bu birimin pek çok katliam ve işkenceden sorumlu olduğunu ortaya çıkardı muhabirler bu birimin gazileri ile yaptıkları röportajlarda birimin gazilerini pek çok katliama ve savaş suçuna karıştıklarını doğruladılar.[75] Aynı zamanda ABD ulusal arşivlerinde birimin pek çok suça karıştığı kaydedilmektedir. Birimin hiçbir üyesi işledikleri suçlar için herhangi bir ceza almadı veya kovuşturmaya uğramadı. Birimin işlediği suçlardan bazıları:

  • mahkûmlara rutin işkence ve infaz
  • erkekler, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar dahil olmak üzere silahsız Vietnam köylülerinin kasıtlı olarak öldürülmesine ilişkin rutin uygulama
  • kurbanların kulaklarını kesme ve toplama rutin uygulaması
  • insan kulağından oluşan kolye takma uygulaması[76]
  • kurbanların kafa derilerini kesme ve toplama uygulaması
  • askerlerin öldürülen Vietnam köylülerin evlerine silah yerleştirdiği olaylar
  • genç bir annenin uyuşturulduğu, tecavüze uğradığı ve ardından katledildiği bir olay
  • bebeğin annesi öldürüldükten sonra bir askerin bir bebeği öldürdüğü ve kafasını kestiği bir olay[75]

My Lai Katliamı

My Lai katliamı, Güney Vietnam'da, çoğu kadın ve çocuklardan oluşan, neredeyse tamamı sivil 347 ila 504 silahsız vatandaşın, 1. Tabur C Bölüğü, 20. Piyade Alayı, 11. Tugay'dan ABD askerleri tarafından gerçekleştirilen toplu katliamdı. 23. (Amerika) Piyade Tümeni askerleri, 16 Mart 1968 da Kurbanlardan bazılarına tecavüze etti bazıları dövüldü, işkence gördü, uzuvları kesildi ve öldürüldüler.

My lai katliamında bebeği ile birlikte öldürülen Vietnamlı bir kadın

Katliam, Vietnam Savaşı sırasında Sơn Mỹ köyündeki Mỹ Lai ve My Khe köylerinde gerçekleşti.[77] Başlangıçta My Lai'deki eylemler nedeniyle cezai suçlar veya savaş suçları ile suçlanan 26 ABD askerinden yalnızca William Calley mahkûm edildi. Başlangıçta ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Calley'in cezası on yıla indirildi, ardından sadece üç buçuk yıl ev hapsinde tutulduktan sonra serbest bırakıldı. Olay, dünya çapında bir öfkeye yol açtı ve ABD'nin Vietnam Savaşı'na verdiği iç desteği azalttı. Katliamı durdurmak ve yaralıları korumak için çaba gösteren üç Amerikalı asker (Hugh Thompson, Jr., Glenn Andreotta ve Lawrence Colburn), ABD Kongre Üyeleri tarafından sert bir şekilde eleştirildiler ve ölüm tehditleri aldılar[78] Çabaları otuz yıl sonra onurlandırıldı.[79]

Katliamın ardından, Vietnam Savaş Suçları Çalışma Grubu (VWCWG) adlı bir Pentagon görev gücü, ABD birliklerinin Güney Vietnamlı sivillere yönelik zulüm iddialarını araştırdı ve yaklaşık 9.000 sayfalık gizli bir arşivi oluşturdu (Ulusal Arşivler tarafından barındırılan Vietnam Savaş Suçları Çalışma Grubu Dosyaları ve Kayıtlar İdaresi) en az 137 sivilin öldüğü 7 katliam (My Lai Katliamı hariç) dahil olmak üzere 1967-1971 yılları arasında iddia edilen 320 vakayı belgeliyor; En az 57 kişinin öldürüldüğü, 56'sının yaralandığı ve 15'inin cinsel saldırıya uğradığı savaşmayanları hedef alan 78 ek saldırı; ve sivil tutuklulara veya savaş esirlerine işkence yapan ABD askerlerinin 141 vakası. 203 ABD personeli suçla itham edildi, 57'si askeri mahkemede yargılandı ve 23'ü mahkûm edildi. VWCWG ayrıca 500'den fazla iddia edilen zulmü araştırdı, ancak bunları doğrulayamadı.[80][81]

Körfez Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılında Albany Hukuk Fakültesi'nde düzenlenen bir sempozyumda uluslararası hukuk profesörü Francis Boyle, Körfez Savaşı sırasındaki Koalisyon hava harekâtının sivilleri ve askeri olmayan altyapıyı ayrım gözetmeksizin hedef alması nedeniyle soykırım tanımına uyduğunu savundu.[82]

Ölüm Yolu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm Yolu

Körfez Savaşı'nda Amerikan liderliğindeki koalisyon saldırısı sırasında, Amerikan, Kanada, İngiliz ve Fransız uçakları ve kara kuvvetleri, 26-27 Şubat 1991 gecesi Bağdat'a gitmeye çalışan Irak askerî personeline ve kaçan sivil konvoylara saldırdı. binlerce aracın imhası ve 200 ila 1.000'den fazla ölüm. Aktivist ve eski ABD Başsavcısı Ramsey Clark, bu saldırıların "çatışma dışında" askerlerin öldürülmesini yasaklayan Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, Ortak Madde 3'ü ihlal ettiğini savundu.[83] Clark bunu 1991 tarihli SAVAŞ SUÇLARI: Birleşik Devletler Irak'a Karşı Savaş Suçları Üzerine Bir Raporda Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi Soruşturma Komisyonu'na dahil etti .[84]

Ek olarak, gazeteci Seymour Hersh, Amerikalı tanıklara atıfta bulunarak, 1. Tugay, 24. Piyade Tümeni'nden ABD'li Bradley Savaş Araçları ekibinin, kaçtıktan sonra geçici bir askeri kontrol noktasında teslim olan 350'den fazla silahsız Irak askerinden oluşan büyük bir gruba ateş açtığını bildirdi. Otoyol 8'deki yıkım[85]

Teröre karşı savaş

[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Eylül 2001 saldırılarının ardından, ABD Hükümeti, Teröre Karşı Savaş'ta yakalanan mahkûmların sınıflandırılması ve muamelesinde, bazı mahkûmlara yasadışı muharip statüsünün uygulanması ve işkence kullanılması dahil olmak üzere birkaç yeni önlem aldı ("gelişmiş sorgulama teknikleri"). İnsan Hakları İzleme Örgütü ve diğer örgütler tarafından, Cenevre Sözleşmeleri uyarınca yasa dışı olarak nitelendirdi.[86]

Komut sorumluluğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Şubat 2002 tarihli bir cumhurbaşkanlığı muhtırası, Afganistan'daki savaş sırasında yakalanan mahkûmların ABD'deki sorgulayıcılarına, Cenevre Sözleşmelerinin gerektirdiği temel korumaları reddetme yetkisi verdi ve bu nedenle, hukuk profesörü ve eski bir üye olan Jordan J. Paust'a göre Yargıç Başsavcı Okulu fakültesi, "Cenevre Sözleşmelerinin savaş suçu olan ihlallerine zorunlu olarak izin ve emir verdi." Başkanın muhtırasına dayanarak, ABD personeli, yakalanan düşman savaşçılara zalimce ve insanlık dışı muamelede bulundu; bu, zorunlu olarak, cumhurbaşkanının muhtırasının Cenevre Sözleşmesini ihlal etme planı olduğu ve böyle bir planın Cenevre Sözleşmeleri kapsamında bir savaş suçu oluşturduğu anlamına gelir.

ABD Başsavcısı Alberto Gonzales ve diğerleri, gözaltına alınanların "yasadışı savaşçılar" olarak görülmesi gerektiğini ve bu nedenle, bu yasal gri alanlarla ilgili çok sayıda muhtırada Cenevre Sözleşmeleri tarafından korunmaması gerektiğini savundu.

İnsan Hakları İzleme Örgütü 2005 yılında, " komuta sorumluluğu " ilkesinin, Bush yönetimindeki üst düzey yetkilileri, ya bilgileri ya da kontrolleri altındaki kişiler tarafından Teröre Karşı Savaş sırasında işlenen sayısız savaş suçundan suçlu kılabileceğini iddia etti.[87] 14 Nisan 2006'da İnsan Hakları İzleme Örgütü, Bakan Donald Rumsfeld'in Muhammed el-Kahtani'nin istismarına karıştığı iddiasından cezai olarak sorumlu olabileceğini söyledi.[88] 14 Kasım 2006'da, evrensel yargı yetkisine başvurarak, Almanya'da Donald Rumsfeld, Alberto Gonzales, John Yoo, George Tenet ve diğerlerine karşı - mahkûmlara kötü muamelede bulundukları iddiasıyla - yasal işlemler başlatıldı.[89]

Haditha cinayetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Kasım 2005'te Irak, Haditha'da, Kurmay Sgt. Frank Wuterich, 3. taburdaki Deniz Piyadelerini Haditha'ya götürdü. Al-Subhani'de, Haditha'da bir mahalle de ABD askeri Miguel Terrazas (20 yaşında) yol kenarına yerleştirilen bombayla öldürüldü.[90] Bunun üzerine ABD askerleri çevrede bulunan halkın üzerine ateş açarak 24 Iraklı kadın ve çocuğu öldürdü. Olayın faillerinden Frank Wuterich askeri mahkemede, yol kenarındaki bomba patlamasından sonra adamlarına "önce ateş et, sonra soru sorma"[91] emrini verdiğini kabul etti. 24 Ocak 2012'de Frank Wuterich'e rütbe ve maaş indiriminin yanı sıra 90 gün hapis cezası verildi. Başka herhangi bir asker katliamdan dolayı ceza almadı.

Irak

[değiştir | kaynağı değiştir]
Körfez savaşı sırasında Zayıflatılmış uranyum kullanılan yerler

ABD ordusu kitle imha silahları bahanesiyle Irakı işgal ettiğinde Ülke de sayısız savaş ve insanlık suçu işledi. Siviller kasıtlı olarak öldürüldü, Ebu Garib ve diğer cezaevlerinde mahkûmlara işkence yapıldı ve öldürüldüler. Kadınlara tecavüz edildi. Bölge de kimyasal silah kullanıldı.

Zayıflatılmış Uranyum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Basra da yıllara göre doğan her 1000 bebekten birinin kusurlu doğma ortalaması (2008)

Zayıflatılmış uranyum, yapısındaki radyoaktif Uranyum-235 izotoplarının büyük kısmını kaybetmiş uranyuma denir. Zayıflatılmış uranyum, atom silahı veya atom enerjisi santrali için yakıt üretmek amacıyla uranyum zenginleştirilmesi sırasında ortaya çıkan bir yan üründür. Özkütlesi ve dayanıklılığı çok yüksek olduğundan silah sanayiide, özellikle mermi ve zırh yapımında, kullanılmaktadır. ABD ve müttefikleri Körfez savaşı ve Irakın işgali sırasında 275-300 ton arası seyreltmiş uranyum kullanılarak yapılmış mühimmat kullandılar. Bu mühimmat özellille 2004 yılında Felluce'deki çatışmalarda kullanılmıştır.[92] Seyreltilmiş uranyumun yaydığı radyasyon nedeniyle bugün Felluce'de bebekler; gastroşizis (barsakların dışarıda olması), spina bfida (omuriliğin bir bölümünün açıkta olması), kalp defektleri, yüz anomalileri gibi çeşitli kusurlarla doğmaktadırlar.[93]

Afganistan'ın İşgali

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD 2001 yılında Afganistanı işgal ettiğinde sayısız katliam yaptı binlerce sivil öldürüldü. Yüzlerce mahkûma cezaevinde işkence edildi. Tarihi ve dini yapılar kasıtlı olarak vuruldu. ABD saldırıları nedeniyle 6 milyon sivil ülkeden göç etti. Yüzlercesi sakatlandı veya evsiz kaldı.

Bagram Cezaevi İşkenceleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD askeri Andrew Holmes öldürdükleri 15 yaşındaki Gül Mudin'in çıplak cesedi ile poz veriyor
ABD askerleri tarafından vurularak öldürülen Gül Mudin isimli Afgan çocuk (15 Ocak 2010)

Aralık 2002 tarihinde Bagram cezaevinde iki Afgan mahkûm Dilaver ve Habibullah cezaevinde Amerikan askerleri tarafından tavana zincirle bağlandılar ve ölene kadar dövüldüler. İki mahkûm da suçsuzdu Dilaver taksi şöfürüydü herhangi bir suçu yokken göz altına alınmıştı. Habibullah ise din adamıydı. İki adam da Bagram cezaevinde ellerinden tavana ayaklarından ise yere zincirle bağlanmıştı. Amerikan askerleri iki mahkûmu defalarca kez döverek sorguladılar. Ancak mahkûmlar herhangi bir bilgiye sahip değillerdi. İki mahkûm da işkence sonucu öldü. İşkence ile öldürmeleri ile ilgili açılan soruşturmalara rağmen hiçbir asker ceza almadı.[94]

işkence sonucu öldürülen Dilaverin bacakları

2012 Kandahar katliamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Mart 2012 de Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Başçavuşu Robert Bales'in Afganistan'ın Kandahar Eyaletinin Panjwayi Bölgesi'nde on altı sivili öldürdü ve altı kişiyi yaraladı. Kurbanlarından dokuzu çocuktu ve ölenlerin on biri aynı ailedendi. Cesetlerin bir kısmı kısmen yakılmıştı. Görgü tanıklarına göre katliamı birden fazla ABD askeri yapmıştı ama sadece Robert Bales ceza aldı.[95][96]

Hastanelerin vurulması

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD hava kuvvetleri Afganistan savaşı sırasında defalarca içinde sivillerin olduğu hastaneleri bombalayarak hem sivilleri hem de doktorları katletmiştir

Bombalama sonucu yanan Kunduz hastanesi

4 Ekim 2015 yılında Taliban Kunduz'u ele geçirdi bunun üzerine ABD ve Afgan askerleri şehri geri almak için operasyon başlattı. Gece saat 02.18 de ABD hava kuvvetlerine ait bir uçak Kunduz da 200 hastanın bulunduğu ve Sınır Tanımayan Doktorlar örgütü tarafından işletilen bir hastaneye saldırdı. Doktorlar vurulan yerin hastane olduğu konusunda ABD ve Afgan yetkilileri uyardı ancak saldırı durmadı hastane yerle bir olana kadar uçaklar tarafından bombalandı.[97] Bombalanan sonucunda 42 kişi öldü 30 kişi yaralandı. ABD Ordusu olaydan sorumlu olan askerlere sadece disiplin cezası vermekle yetindi.[98]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD Hava kuvvetlerinin Bağdat'a düzenlediği saldırı sonucu 2 Reuters muhabiri dahil sivillerin öldürülmesi WikiLeaks.
  • Komut sorumluluğu
  • Amerika Birleşik Devletleri ve Uluslararası Ceza Mahkemesi
  • Amerikan Hizmet Üyelerinin Koruma Yasası
  • İşkence ve Birleşik Devletler
  • Amerika Birleşik Devletleri'nde insan hakları
  • Amerika Birleşik Devletleri ve devlet destekli terörizm
  • Amerika Birleşik Devletleri ve devlet terörü

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ FACT SHEET: United States Policy on the International Criminal CourtŞablon:US DOS
  2. ^ "United States and the International Criminal Court". 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  3. ^ 148 CONG. REC. S3946 – THE BUSH ADMINISTRATION DECISION TO UNSIGN THE ROME STATUTE 18 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Şablon:Include-GPO
  4. ^ McPherson, James (1990). Battle Cry of Freedom. Londres: Penguin Books. 
  5. ^ "Stephan Carny Mexica Massacre". 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022. 
  6. ^ "Army Center of Military History. Consultado em 8 de agosto de 2020". 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2022. 
  7. ^ Clodfelter, Michael (1946). Warfare and armed conflicts : a statistical encyclopedia of casualty and other figures. Jefferson: McFarland & Company. 
  8. ^ "The Balangiga Massacre: Getting Even". 2 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2008. 
  9. ^ "Philippine-American War, 1899–1902". 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2008. 
  10. ^ "Two Nations". 4 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008. 
  11. ^ The statement from Scott comes from: Gedacht, Joshua. "Mohammedan Religion Made It Necessary to Fire:" Massacres on the American Imperial Frontier from South Dakota to the Southern Philippines". In Colonial Crucible: Empire in the Making of the Modern American State. Edited by Alfred W. McCoy and Francisco A. Scarano. Madison, WI: University of Wisconsin Press, 2009, pp. 397–409. Information on the use of craters as sites of refuge during Spanish attacks can be found in: Warren, James Francis. The Sulu Zone, 1768–1898: The Dynamics of External Trade, Slavery, and Ethnicity in the Transformation of a Southeast Asian Maritime State, 2nd ed. Singapore: NUS Press, 2007.
  12. ^ Swish of the Kris, the Story of the Moros. October 2010. ISBN 9780615382425. 
  13. ^ Delphi Complete Works of Mark Twain (Illustrated). Delphi Classics. 17 Kasım 2013. s. 3819. ISBN 978-1-908909-12-1. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  14. ^ Delphi Complete Works of Mark Twain (Illustrated). Delphi Classics. 17 Kasım 2013. ss. 3777-. ISBN 978-1-908909-12-1. 
  15. ^ Comments on the Moro Massacre. 22 Temmuz 2017. ISBN 9788026878148. 
  16. ^ Lane 1978
  17. ^ Honor in the Dust: Theodore Roosevelt, War in the Philippines, and the Rise and Fall of America's Imperial Dream. New American Library. 2013. ss. 353-354, 420. ISBN 978-0-451-23918-1. 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  18. ^ Richard Rubin (2013), The Last of the Doughboys: The Forgotten Generation and their Forgotten World War, page 349.
  19. ^ Dower, John W. (1986). War Without Mercy : Race and Power in the Pacific War. London: Faber and Faber. ISBN 0-571-14605-8. 
  20. ^ Basil liddel Hart, II.Dünya Savaşı. 
  21. ^ Roeder, George H. Jr. (Sonbahar 1995). "Missing on the home front". National Forum. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Lewis A. Erenberg; Susan E. Hirsch (1996). The War in American Culture: Society and Consciousness During World War II. University of Chicago Press. s. 52. ISBN 978-0226215112. 
  23. ^ Sink 'em All. Bataam Books. 1951. ISBN 978-0-553-23919-5. 
  24. ^ Wahoo: The Patrols of America's Most Famous WWII Submarine. Presidio Press. 1987. ISBN 978-0-89141-301-1. 
  25. ^ Silent Victory. 2001. ISBN 978-1-55750-217-9. 
  26. ^ a b Holwitt 2005; DeRose 2000.
  27. ^ Royal Australian Air Force 1939–1942. Canberra: Australian War Memorial. 1962. 
  28. ^ Whispering Death: Australian Airmen in the Pacific War. Crows Nest, New South Wales: Allen & Unwin. 2011. ISBN 978-1-74175-901-3. 
  29. ^ Ben Fenton, "American troops 'murdered Japanese PoWs'" 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Daily Telegraph (UK), 06/08/2005), accessed 26/05/2007.
  30. ^ John W. Dower, 1986, War Without Mercy, p. 69.
  31. ^ Ben Fenton, "American troops 'murdered Japanese PoWs'" 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Daily Telegraph (UK), 06/08/2005), accessed 26/05/2007
  32. ^ Niall Ferguson, "Prisoner Taking and Prisoner Killing in the Age of Total War: Towards a Political Economy of Military Defeat", War in History, 2004, 11 (2): 148–192
  33. ^ a b Niall Ferguson, "Prisoner Taking and Prisoner Killing in the Age of Total War: Towards a Political Economy of Military Defeat", War in History, 2004, 11 (2): p. 150
  34. ^ Ferguson 2004, p. 181
  35. ^ Niall Ferguson, "Prisoner Taking and Prisoner Killing in the Age of Total War: Towards a Political Economy of Military Defeat", War in History, 2004, 11 (2): p. 176.
  36. ^ Ulrich Straus, The Anguish Of Surrender: Japanese POWs of World War II (excerpts) 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Seattle: University of Washington Press), 2003 978-0-295-98336-3, p. 116
  37. ^ "Laws of War: Laws and Customs of War on Land (Hague IV); October 18, 1907". 3 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  38. ^ Ulrich Straus, The Anguish Of Surrender: Japanese POWs of World War II (excerpts) 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Seattle: University of Washington Press, 2003 978-0-295-98336-3, p. 117
  39. ^ James J. Weingartner, "Trophies of War: U.S. Troops and the Mutilation of Japanese War Dead, 1941–1945" Pacific Historical Review (1992) p. 55
  40. ^ Niall Ferguson, "Prisoner Taking and Prisoner Killing in the Age of Total War: Towards a Political Economy of Military Defeat", War in History, 2004, 11 (2): p. 182
  41. ^ a b The GI War Against Japan. New York: New York University Press. 2002. s. 212. ISBN 978-0-8147-9816-4. 
  42. ^ Sims (1 Haziran 2000). "3 Dead Marines and a Secret of Wartime Okinawa". The New York Times. Nago, Japan. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2015. Still, the villagers' tale of a dark, long-kept secret has refocused attention on what historians say is one of the most widely ignored crimes of the war, the widespread rape of Okinawan women by American servicemen. 
  43. ^ a b c Sims (1 Haziran 2000). "3 Dead Marines and a Secret of Wartime Okinawa". The New York Times. Nago, Japan. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2015. 
  44. ^ Tennozan: The Battle of Okinawa and the Atomic Bomb. Michigan: Ticknor & Fields. 1992. ISBN 9780395599242. 
  45. ^ The American Occupation of Japan and Okinawa: Literature and Memory. 1999. s. 16. ISBN 978-0-415-19194-4. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  46. ^ Southern Exposure: Modern Japanese Literature from Okinawa. 2000. s. 22. ISBN 978-0-8248-2300-9. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  47. ^ Sheehan. "Islands of Discontent: Okinawan Responses to Japanese and American Power": 18. 
  48. ^ Giovanni Bartolone, Le altre stragi: Le stragi alleate e tedesche nella Sicilia del 1943–1944 5 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  49. ^ Weingartner, James J. A Peculiar Crusadee: Willis M. Everett and the Malmedy massacre 10 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NYU Press, 2000, p. 118. 0-8147-9366-5
  50. ^ James J. Weingartner, "Massacre at Biscari: Patton and an American War Crime", Historian, Volume 52 Issue 1, Pages 24–39, 23 Aug 2007
  51. ^ The Horror of D-Day: A New Openness to Discussing Allied War Crimes in WWII 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Spiegel Online, 05/04/2010, (part 2), accessed 2010-07-08
  52. ^ The Horror of D-Day: A New Openness to Discussing Allied War Crimes in WWII 21 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Spiegel Online, 05/04/2010, (part 1), accessed 2010-07-08
  53. ^ Bradley A. Thayer, Darwin and international relations p. 186
  54. ^ Bradley A. Thayer, Darwin and international relations p. 189
  55. ^ Bradley A. Thayer, Darwin and international relations p. 190
  56. ^ "Operation Teardrop Revisited". To Die Gallantly: The Battle of the Atlantic. Boulder: Westview Press. 1994. ISBN 978-0-8133-8815-1. , pp. 221–226; Hitler's U-Boat War. The Hunted, 1942–1945. Modern Library. New York: Random House. 1998. ISBN 978-0-679-64033-2. , p. 687.
  57. ^ Brandt (2004),, I Heard You Paint Houses, p. 50
  58. ^ Brandt (2004), p. 84.
  59. ^ Brandt (2004), p. 52.
  60. ^ Brandt (2004), p. 51.
  61. ^ David Wilson (27 Mart 2007). "The secret war". The Guardian. Londra. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2008. 
  62. ^ Taken by Force: Rape and American GIs in Europe During World War II. Palgrave Macmillan. 2007. ISBN 978-0-230-50647-3. 
  63. ^ Morrow (October 2008). "Taken by Force: Rape and American GIs in Europe during World War II By J. Robert Lilly". The Journal of Military History. 72 (4): 1324. doi:10.1353/jmh.0.0151. 
  64. ^ Schofield (5 Haziran 2009). "Revisionists challenge D-Day story". BBC News. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2010. 
  65. ^ Brinkhuis, Alfons (1984). De Fatale Aanval 22 februari 1944. Opzet of vergissing? De waarheid over de mysterieuze Amerikaanse bombardementen op Nijmegen, Arnhem, Enschede en Deventer. Weesp: Gooise Uitgeverij. ISBN 9789073232013. Retrieved 23 February 2020. 
  66. ^ Joost Rosendaal Nijmegen '44. Verwoesting, verdriet en verwerking, uitg. Vantilt, Nijmegen (2009). 
  67. ^ "No gun ri massacre". 26 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  68. ^ No Gun Ri Incident Victim Review Report. Seul: Government of the Republic of Korea. 2009. ss. 247-249, 328, 278. ISBN 978-89-957925-1-3. 
  69. ^ Lee (15 Ekim 2012). "No Gun Ri Foundation held special law seminar". Newsis (online news agency) (Korece). 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  70. ^ "War's hidden chapter: Ex-GIs tell of killing Korean refugees". The Associated Press. 29 Eylül 1999. 
  71. ^ "ABD'nin kirli savaşının izleri". 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  72. ^ "What is the Agent Orange". 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  73. ^ Đại, Lê Cao (2000). Agent Orange in the Vietnam War: History and Consequences. Vietnam Red Cross Society. 
  74. ^ "Vallero, Daniel A. (2007). Biomedical ethics for engineers: ethics and decision making in biomedical and biosystem engineering. Academic Press. p. 73. ISBN 978-0-7506-8227-5. Archived from the original on March 31, 2017." 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  75. ^ a b Sallah, Michael; Weiss, Mitch (2006). Tiger Force: A True Story of Men and War. Little, Brown and Company. ISBN 0316159972. 
  76. ^ "Tiger Force criminal". 2 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  77. ^ Report of the Department of the Army Review of the Preliminary Investigations into the My Lai Incident Volumes I-III (1970), Library of Congress sitesinde ([Tarih eksik] tarihinde arşivlendi)
  78. ^ "Moral Courage In Combat: The My Lai Story" (PDF). USNA Lecture. 2003. 25 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  79. ^ "My Lai Pilot Hugh Thompson". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  80. ^ Nick Turse (6 Ağustos 2006). "Civilian Killings Went Unpunished". Los Angeles Times. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019. 
  81. ^ Deborah Nelson (14 Ağustos 2006). "Vietnam, The War Crimes Files". Los Angeles Times. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2019. 
  82. ^ "United States War Crimes During the First Persian Gulf War | Scoop News". www.scoop.co.nz. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  83. ^ "The World: Theater of War; The New Face of Battle Wears Greasepaint". The New York Times. 22 Şubat 1998. 3 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008. 
  84. ^ "WAR CRIMES – A Report on United States War Crimes Against Iraq to the Commission of Inquiry for the International War Crimes Tribunal". 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  85. ^ JENSEN (22 Mayıs 2000). "The Gulf War Brought Out the Worst in Us". Los Angeles Times (İngilizce). ISSN 0458-3035. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
  86. ^ Prisoner abuse
  87. ^ Getting Away with Torture? Command Responsibility for the U.S. Abuse of Detainees 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch, April 2005 Vol. 17, No. 1
  88. ^ U.S.: Rumsfeld Potentially Liable for Torture Defense Secretary Allegedly Involved in Abusive Interrogation 27 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch, April 14, 2006
  89. ^ Universal jurisdiction
  90. ^ "Haditha Killings Fast Facts". CNN. 27 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  91. ^ "Marine gets no jail time for Haditha killings". www.cbsnews.com (İngilizce). 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  92. ^ "Seyreltilmiş Üranyum". 
  93. ^ "2.Yy hiroşimasi Felluce". 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. 
  94. ^ Golden, Tim (22 Mayıs 2005). "Army Faltered in Investigating Detainee Abuse". The New York Times. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  95. ^ "ABD askeri sivllere ateş açtı". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  96. ^ "Afganistan saldırının sokunu atlatamadı". 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  97. ^ "ABD hastane vurdu". 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
  98. ^ "Hastane bombalayan askerlere disiplin cezası". 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 


Kaynak hatası: <ref> "Note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="Note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birleşik_Devletleri%27nin_işlediği_savaş_suçları&oldid=34170190" sayfasından alınmıştır