Progeria: Revizyonlar arasındaki fark

Progeria
Progeria
Diğer adlar	Hutchinson-Gilford progeria sendromu (HGPS), progeria sendromu, Joseph Sendromu
	Progeria hastası genç bir kız (solda). Sağlıklı bir hücre çekirdeği (sağda, üstte) ve progerik bir hücre çekirdeği (sağda, altta).
Uzmanlık	Tıbbi genetik
Belirtiler	Büyüme gecikmesi, kısa boy, küçük yüz, saç dökülmesi
Komplikasyon	Kalp hastalığı, felç, kalça çıkığı
Nedenleri	Genetik
Tanı	Semptomlara dayalı olarak, genetik testler
Ayırıcı tanı	Hallermann-Streiff sendromu, Gottron sendromu, Wiedemann-Rautenstrauch sendromu
Tedavi	çoğunlukla semptomatik
İlaç	Lonafarnib

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

18.36, 8 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Progeria, halk dilindeki adıyla erken yaşlanma hastalığı, konu hakkında yapılan bilimsel araştırmalar hastalığın çaresini bulmaktan ziyade hastalığa sebep olan faktörleri bulmak ve bu sayede insanlığın ömrünü uzatabilmektir.

Diğer adı Hutchinson-Gilford olan bir genetik hastalık, ilk 46 kromozomla birlikte ortaya çıkan bu hastalık telomer zincirin kısalığından kaynaklanmaktadır. Normal somatik hücrelerde her replikasyon sonrası telomerik DNA kısalır. Bu DNA kısalmasını engellemek için vücutta telomeraz enzimi vardır. Telomeraz enzimi kromozomların kısalmasını engeller vücutta bu enzim eksikliği de bu hastalığa sebep olabilir. Telomer kısalması ve sınırlı yaşam süresi potansiyel tümör baskılama mekanizmasıdır. Çünkü insanın yapısındaki kromozomlar sürekli bölündüğü için kısalır bu da hücreleri yaşlandırır. Normalde ortalama 80 yıl yaşayan birey 12-13 yaşlarında yaşamını yitirir. Diğer bir deyişle henüz 10 yaşında 70 yaşındaki bir insan görünümüne sahiptir. 8 milyonda bir görülen bu hastalık için çalışmalar hastalığın sona ermesi yerine hastalıktaki kromozomların uzunluğunun dolayısıyla insanın yaşam süresinin uzatılması yönünde yapılmaktadır.

Belirti ve semptomlar

Hutchinson-Gilford Progeria Sendromu (HGPS) olarak da bilinen Progeria, öncelikle çocukları etkileyen nadir bir genetik bozukluktur. Bu durumun belirtileri tipik olarak yaşamın ilk birkaç ayı içinde ortaya çıkar. Erken belirtiler arasında gelişememe ve lokalize sklerodermaya benzeyen cilt değişiklikleri yer alabilir. Etkilenen çocuklar bebeklik dönemini geçtikçe, tipik olarak 18 ila 24 aylıkken ortaya çıkan ek ayırt edici özellikler belirgin hale gelir. Bu özellikler arasında sınırlı büyüme, tam saç dökülmesi (alopesi) ve girintili bir çene ve sıkışmış bir burun ile küçük bir yüz ile işaretlenmiş benzersiz bir yüz görünümü yer alır.

Çocuk yaşlanmaya devam ettikçe, progeria'nın ilerleyici doğası daha belirgin hale gelir. İlerlemiş semptomlar arasında kırışık cilt, böbrek yetmezliği, görme bozukluğu ve ateroskleroz gibi çeşitli kardiyovasküler sorunlar yer alabilir. Gövde ve ekstremitelerdeki derinin sertleşmesi ve sıkılaşması ile karakterize bir durum olan skleroderma, progeria hastalarında yaygın olarak görülür. Bu hastalık teşhisi konulan kişiler genellikle yaşlı yetişkinlere benzeyen küçük, kırılgan vücutlar sergilerler. Başları vücutlarına kıyasla nispeten büyüktür, dar, kırışık yüzleri ve gaga benzeri burunları vardır. Belirgin kafa derisi damarları, özellikle saç dökülmesi nedeniyle, belirgin gözlerle birlikte fark edilir hale gelir.

Kas-iskelet sistemi dejenerasyonu meydana gelerek vücut yağ ve kas kütlesinin kaybına, sert eklemlere, kalça çıkıklarına ve tipik olarak genç bireylerde görülmeyen diğer semptomlara yol açar. Bu fiziksel zorluklara rağmen, progeria hastası bireyler tipik zihinsel ve motor fonksiyonlarını sürdürürler.^[6]

Patofizyoloji

Hutchinson-Gilford sendromu (HGPS), yaşlanmayla ilişkilendirilen semptomların erken yaşta ortaya çıktığı son derece nadir bir otomal dominant genetik bozukluktur.^[7] Genellikle sporadik gamet hattı mutasyonu sonucu ortaya çıkar; HGPS genetik olarak dominanttır, ancak insanlar genellikle bu bozukluğu kalıtsal olarak aktaracak kadar uzun yaşamazlar.^[8]

Bir HGPS'li bireyden alınan fibroblastlarda hücre çekirdeği zarının ultra yapısal analizi.

Hücre çekirdeğinin yapısını zayıflatarak normal hücre bölünmesini zorlaştıran mutasyonlardan kaynaklanır. Bu mutasyonlar, lamin A adı verilen bir proteinin kodlanmasından sorumlu bir gende meydana gelir. Yapısal bir protein olan lamin A, son şekli olan lamin A'ya dönüşmek için bir dizi işlem adımından geçer. Ancak Progeria'lı bireylerde bu işlem bozulur ve anormal nükleer yapıya ve düzensiz kromatine yol açar.

Tipik durumlarda, LMNA geni, farnesilasyon ve metilasyon dahil olmak üzere çeşitli enzimatik modifikasyonları tetikleyen spesifik bir protein motifi (CAAX) içeren prelamin A'yı kodlar. Bu modifikasyonlar prelamin A'nın çekirdeğe girmesini sağlar ve burada lamin A'ya dönüşmek üzere parçalanır. Lamin A, diğer lamin proteinleri ile birlikte nükleer zarfın yapısal bütünlüğüne katkıda bulunur.

Progeria'da, LMNA genindeki spesifik bir mutasyon (pozisyon 1824), ekzon 11 içinde kriptik bir ekleme bölgesine neden olur. Bu da progerin adı verilen anormal bir protein varyantının üretilmesiyle sonuçlanır. Normal prelamin A'nın aksine, progerin bir bölünme bölgesinin olmaması nedeniyle farnesil grubunu çıkaramaz. Sonuç olarak, progerin nükleer kenara bağlı kalır ve nükleer zarfın yapısal desteğini tehlikeye atar. Bu yapısal zayıflık, hücre bölünmesi sırasında kromatin organizasyonunu bozarak hücrenin düzgün bölünme yeteneğini sınırlar.^[9]

Ayrıca, progerin ifadesi DNA onarımını ve hücre polaritesinin oluşumunu da etkileyerek Progeria'nın gelişimine potansiyel olarak katkıda bulunur. Özellikle, Progeria'lı çocuklar doğumda normal görünürler ancak bir yaş civarında hastalık belirtileri göstermeye başlarlar.

LMNA geninde, mRNA, splicing veya protein amino asit dizisinde değişikliklere yol açabilen 1.400'den fazla Tek Nükleotid Polimorfizmi (SNP) tanımlanmıştır. Progerin üretimi, tipik yaşlanan hücrelerde aktive olduğu için normal yaşlanmada da rol oynayabilir.

Progeria'nın Werner sendromu, Cockayne sendromu veya xeroderma pigmentosum gibi yaşlanmanın belirli yönlerini etkileyen ancak hepsini birden etkilemeyen diğer hızlandırılmış yaşlanma hastalıklarından farklı olduğunu belirtmek gerekir. Bu hastalıklar genellikle "segmental progerias" olarak adlandırılır.

Progeria, yeni gebe kalmış bir zigotta veya bir ebeveynin gametlerinde hücre bölünmesi sırasında ortaya çıkan de novo dominant bir özellik olarak kabul edilir. Progeria Araştırma Vakfı'nı kuran Leslie Gordon ve Scott Berns, oğulları Sam'e genç yaşta bu hastalığın teşhisi konulduktan sonra Progeria konusunda farkındalık yaratılmasında ve araştırmaların ilerletilmesinde önemli bir rol oynamıştır.^[10]^[11]^[12]

Kaynakça

^ James W, Berger T, Elston D (2005). Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology (10. bas.). Saunders. s. 574. ISBN 978-0-7216-2921-6.
^ ^a ^b Rapini RP, Bolognia JL, Jorizzo JL (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 978-1-4160-2999-1. ^{[sayfa belirt]}
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Hutchinson-Gilford Progeria - NORD (National Organization for Rare Disorders)". NORD (National Organization for Rare Disorders). 2014. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.
^ "FDA Approves First Treatment for Hutchinson-Gilford Progeria Syndrome and Some Progeroid Laminopathies". U.S Food and Drug Administration (FDA) (Basın açıklaması). 20 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
^ "Drug Trials Snapshots: Zokinvy". U.S. Food and Drug Administration. 20 Kasım 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
^ Olive M, Harten I, Mitchell R, Beers JK, Djabali K, Cao K, Erdos MR, Blair C, Funke B, Smoot L, Gerhard-Herman M, Machan JT, Kutys R, Virmani R, Collins FS, Wight TN, Nabel EG, Gordon LB (November 2010). "Cardiovascular pathology in Hutchinson-Gilford progeria: correlation with the vascular pathology of aging". Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 30 (11): 2301-2309. doi:10.1161/ATVBAHA.110.209460. PMC 2965471 $2. PMID 20798379.
^ Sinha JK, Ghosh S, Raghunath M (May 2014). "Progeria: a rare genetic premature ageing disorder". The Indian Journal of Medical Research. 139 (5): 667-674. PMC 4140030 $2. PMID 25027075.
^ Hall H (8 Aralık 2020). "Progeria". Science-Based Medicine. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
^ Merideth MA, Gordon LB, Clauss S, Sachdev V, Smith AC, Perry MB, Brewer CC, Zalewski C, Kim HJ, Solomon B, Brooks BP, Gerber LH, Turner ML, Domingo DL, Hart TC, Graf J, Reynolds JC, Gropman A, Yanovski JA, Gerhard-Herman M, Collins FS, Nabel EG, Cannon RO, Gahl WA, Introne WJ (2008). "Phenotype and course of Hutchinson-Gilford progeria syndrome". The New England Journal of Medicine. 358 (6): 592-604. doi:10.1056/NEJMoa0706898. PMID 18256394.
^ Hutchinson J (1888). "Congenital absence of hair and mammary glands with atrophic condition of the skin and its appendages, in a boy whose mother had been almost wholly bald from alopecia areata from the age of six". Medico-Chirurgical Transactions. 71: 473-477. PMC 2032088 $2. PMID 20896682.
^ De Sandre-Giovannoli A, Bernard R, Cau P, Navarro C, Amiel J, Boccaccio I, Lyonnet S, Stewart CL, Munnich A, Le Merrer M, Lévy N (June 2003). "Lamin a truncation in Hutchinson-Gilford progeria". Science. 300 (5628): 2055. doi:10.1126/science.1084125. PMID 12702809.
^ Arancio W, Pizzolanti G, Genovese SI, Pitrone M, Giordano C (2014). "Epigenetic involvement in Hutchinson-Gilford progeria syndrome: a mini-review". Gerontology. 60 (3): 197-203. doi:10.1159/000357206. hdl:10447/93705. PMID 24603298.

Dış bağlantılar

"A Time to Live"^{[ölü/kırık bağlantı]} – Seattle Post-Intelligencer feature about Seth Cook, a child with Progeria.
"Seth Cook, 1993-2007" – Seattle Post-Intelligencer obituary for Seth Cook.
Bodyshock: The 80-Year-Old Children 12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The Girl who is older than her Grandmother
"Family tormented by ageing disease" 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – BBC News article on a family with Progeria; cites study that progeria is inheritable.
Hutchinson-Gilford Progeria syndrome Network
Media – a list of references in common culture
Progeria Research Foundation27 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Progeria News and Media Collection
Segmental Progeria25 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Farnesyl transferase inhibitors may help children with Hutchinson-Gilford progeria 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Article on the use of FTI inhibitors as potential treatment

Hastalık ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Andrews-1] James W, Berger T, Elston D (2005). Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology (10. bas.). Saunders. s. 574. ISBN 978-0-7216-2921-6.

[Bolognia-2] Rapini RP, Bolognia JL, Jorizzo JL (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 978-1-4160-2999-1. ^{[sayfa belirt]}

[NORD2014-3] "Hutchinson-Gilford Progeria - NORD (National Organization for Rare Disorders)". NORD (National Organization for Rare Disorders). 2014. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.

[FDA_PR_20201120-4] "FDA Approves First Treatment for Hutchinson-Gilford Progeria Syndrome and Some Progeroid Laminopathies". U.S Food and Drug Administration (FDA) (Basın açıklaması). 20 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.

[FDA_snapshot-5] "Drug Trials Snapshots: Zokinvy". U.S. Food and Drug Administration. 20 Kasım 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.

[6] Olive M, Harten I, Mitchell R, Beers JK, Djabali K, Cao K, Erdos MR, Blair C, Funke B, Smoot L, Gerhard-Herman M, Machan JT, Kutys R, Virmani R, Collins FS, Wight TN, Nabel EG, Gordon LB (November 2010). "Cardiovascular pathology in Hutchinson-Gilford progeria: correlation with the vascular pathology of aging". Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 30 (11): 2301-2309. doi:10.1161/ATVBAHA.110.209460. PMC 2965471 $2. PMID 20798379.

[7] Sinha JK, Ghosh S, Raghunath M (May 2014). "Progeria: a rare genetic premature ageing disorder". The Indian Journal of Medical Research. 139 (5): 667-674. PMC 4140030 $2. PMID 25027075.

[SBM2-8] Hall H (8 Aralık 2020). "Progeria". Science-Based Medicine. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.

[9] Merideth MA, Gordon LB, Clauss S, Sachdev V, Smith AC, Perry MB, Brewer CC, Zalewski C, Kim HJ, Solomon B, Brooks BP, Gerber LH, Turner ML, Domingo DL, Hart TC, Graf J, Reynolds JC, Gropman A, Yanovski JA, Gerhard-Herman M, Collins FS, Nabel EG, Cannon RO, Gahl WA, Introne WJ (2008). "Phenotype and course of Hutchinson-Gilford progeria syndrome". The New England Journal of Medicine. 358 (6): 592-604. doi:10.1056/NEJMoa0706898. PMID 18256394.

[Hutchinson-10] Hutchinson J (1888). "Congenital absence of hair and mammary glands with atrophic condition of the skin and its appendages, in a boy whose mother had been almost wholly bald from alopecia areata from the age of six". Medico-Chirurgical Transactions. 71: 473-477. PMC 2032088 $2. PMID 20896682.

[11] De Sandre-Giovannoli A, Bernard R, Cau P, Navarro C, Amiel J, Boccaccio I, Lyonnet S, Stewart CL, Munnich A, Le Merrer M, Lévy N (June 2003). "Lamin a truncation in Hutchinson-Gilford progeria". Science. 300 (5628): 2055. doi:10.1126/science.1084125. PMID 12702809.

[aging2-12] Arancio W, Pizzolanti G, Genovese SI, Pitrone M, Giordano C (2014). "Epigenetic involvement in Hutchinson-Gilford progeria syndrome: a mini-review". Gerontology. 60 (3): 197-203. doi:10.1159/000357206. hdl:10447/93705. PMID 24603298.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+{{Kaynaksız|tarih=Şubat 2016}}{{Infobox medical condition|name=Progeria|image=Hutchinson-Gilford Progeria Syndrome.png|caption=Progeria hastası genç bir kız (solda). Sağlıklı bir [[hücre çekirdeği]] (sağda, üstte) ve progerik bir hücre çekirdeği (sağda, altta).|synonyms=Hutchinson-Gilford progeria sendromu (HGPS),<ref name="Andrews">{{Kitap kaynağı | vauthors = James W, Berger T, Elston D |yıl=2005 |başlık=Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology |url=https://archive.org/details/andrewsdiseasess00mdwi_659 |url-erişimi=kısıtlı |basım=10.|sayfa=[https://archive.org/details/andrewsdiseasess00mdwi_659/page/n584 574] |yayıncı=Saunders |isbn=978-0-7216-2921-6}}</ref><ref name="Bolognia">{{Kitap kaynağı | vauthors = Rapini RP, Bolognia JL, Jorizzo JL |başlık=Dermatology: 2-Volume Set |yayıncı=Mosby |yer=St. Louis |yıl=2007 |isbn=978-1-4160-2999-1}}{{page needed|date=November 2022}}</ref> progeria sendromu,<ref name="Bolognia" /> Joseph Sendromu|field=[[Tıbbi genetik]]|symptoms=Büyüme gecikmesi, kısa boy, küçük yüz, [[saç dökülmesi]]|komplikasyonlar=[[Kalp hastalığı]], [[felç]], [[kalça çıkığı]]<ref name=NORD2014/>
-'''Progeria''', halk dilindeki adıyla '''erken yaşlanma hastalığı''', konu hakkında yapılan bilimsel araştırmalar hastalığın çaresini bulmaktan ziyade hastalığa sebep olan faktörleri bulmak ve bu sayede insanlığın ömürünü uzatabilmek.
+| başlangıç = 9-24 ay<ref name=NORD2014/>|causes=[[Genetik]]<ref name=NORD2014>{{Web kaynağı|başlık=Hutchinson-Gilford Progeria - NORD (National Organization for Rare Disorders)|url=https://rarediseases.org/rare-diseases/hutchinson-gilford-progeria/|website=NORD (National Organization for Rare Disorders)|erişimtarihi=21 Nisan 2017|tarih=2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200413052258/https://rarediseases.org/rare-diseases/hutchinson-gilford-progeria/|arşivtarihi=13 Nisan 2020}}</ref>|diagnosis=Semptomlara dayalı olarak, [[genetik testler]]<ref name=NORD2014/>|differential=[[Hallermann-Streiff sendromu]], [[Acrogeria|Gottron sendromu]], [[Wiedemann-Rautenstrauch sendromu]]<ref name=NORD2014/>|treatment=çoğunlukla [[Semptomatik tedavi|semptomatik]]<ref name=NORD2014/>|medication=Lonafarnib<ref name="FDA PR 20201120">{{Basın açıklaması kaynağı |başlık=FDA Approves First Treatment for Hutchinson-Gilford Progeria Syndrome and Some Progeroid Laminopathies |website=U.S [[Food and Drug Administration]] (FDA) |tarih=20 Kasım 2020 |url=https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-treatment-hutchinson-gilford-progeria-syndrome-and-some-progeroid-laminopathies |erişimtarihi=20 Kasım 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201128211144/https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-treatment-hutchinson-gilford-progeria-syndrome-and-some-progeroid-laminopathies |arşivtarihi=28 Kasım 2020 |ölüurl=hayır }} {{PD-notice}}</ref><ref name="FDA snapshot">{{Web kaynağı |başlık=Drug Trials Snapshots: Zokinvy |website=U.S. Food and Drug Administration |tarih=20 Kasım 2020 |url=https://www.fda.gov/drugs/drug-approvals-and-databases/drug-trials-snapshots-zokinvy |erişimtarihi=11 Aralık 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201212061459/https://www.fda.gov/drugs/drug-approvals-and-databases/drug-trials-snapshots-zokinvy |arşivtarihi=12 Aralık 2020 |ölüurl=hayır }} {{PD-notice}}</ref>}}
+'''Progeria''', halk dilindeki adıyla '''erken yaşlanma hastalığı''', konu hakkında yapılan bilimsel araştırmalar hastalığın çaresini bulmaktan ziyade hastalığa sebep olan faktörleri bulmak ve bu sayede insanlığın ömrünü uzatabilmektir.
-Diğer adı Hutchinson-Gilford olan bir genetik hastalik. ilk 46 kromozomla birlikte ortaya çıkan bu hastalık telomer zincirin kısalığından kaynaklanmaktadır.Normal somatik hücrelerde her replikasyon sonrası telomerik DNA kısalır. Telomer kısalması ve sınırlı yaşam süresi potansiyel tümör baskılama mekanizmasıdır.çünkü insanın yapısındaki kromozomlar sürekli bölündüğü için kısalır bu da hücreleri yaşlandırır.normalde ortalama 80 yıl yaşayan birey 12-13 yaşlarında yaşamını yitirir.diğer bir deyişle henüz 10 yaşında 70 yaşındaki bir insan görünümüne sahiptir.8 milyonda görülen bu hastalık için çalışmalar hastalığın sona ermesi yerine hastalıktaki kromozomların uzunluğunun dolayısıyla insanın yaşam süresinin uzatılması yönünde yapılmaktadır.
+Diğer adı '''Hutchinson-Gilford''' olan bir genetik hastalık, ilk 46 kromozomla birlikte ortaya çıkan bu hastalık telomer zincirin kısalığından kaynaklanmaktadır. Normal somatik hücrelerde her replikasyon sonrası telomerik DNA kısalır. Bu DNA kısalmasını engellemek için vücutta telomeraz enzimi vardır. Telomeraz enzimi kromozomların kısalmasını engeller vücutta bu enzim eksikliği de bu hastalığa sebep olabilir. Telomer kısalması ve sınırlı yaşam süresi potansiyel tümör baskılama mekanizmasıdır. Çünkü insanın yapısındaki kromozomlar sürekli bölündüğü için kısalır bu da hücreleri yaşlandırır. Normalde ortalama 80 yıl yaşayan birey 12-13 yaşlarında yaşamını yitirir. Diğer bir deyişle henüz 10 yaşında 70 yaşındaki bir insan görünümüne sahiptir. 8 milyonda bir görülen bu hastalık için çalışmalar hastalığın sona ermesi yerine hastalıktaki kromozomların uzunluğunun dolayısıyla insanın yaşam süresinin uzatılması yönünde yapılmaktadır.
+== Belirti ve semptomlar ==
+Hutchinson-Gilford Progeria Sendromu ([[Hutchinson-Gilford Progeria Sendromu|HGPS]]) olarak da bilinen Progeria, öncelikle çocukları etkileyen nadir bir genetik bozukluktur. Bu durumun belirtileri tipik olarak yaşamın ilk birkaç ayı içinde ortaya çıkar. Erken belirtiler arasında gelişememe ve lokalize sklerodermaya benzeyen cilt değişiklikleri yer alabilir. Etkilenen çocuklar bebeklik dönemini geçtikçe, tipik olarak 18 ila 24 aylıkken ortaya çıkan ek ayırt edici özellikler belirgin hale gelir. Bu özellikler arasında sınırlı büyüme, tam saç dökülmesi ([[alopesi]]) ve girintili bir çene ve sıkışmış bir burun ile küçük bir yüz ile işaretlenmiş benzersiz bir yüz görünümü yer alır.
+Çocuk yaşlanmaya devam ettikçe, progeria'nın ilerleyici doğası daha belirgin hale gelir. İlerlemiş semptomlar arasında kırışık cilt, böbrek yetmezliği, görme bozukluğu ve [[ateroskleroz]] gibi çeşitli [[kardiyovasküler]] sorunlar yer alabilir. Gövde ve ekstremitelerdeki derinin sertleşmesi ve sıkılaşması ile karakterize bir durum olan skleroderma, progeria hastalarında yaygın olarak görülür. Bu hastalık teşhisi konulan kişiler genellikle yaşlı yetişkinlere benzeyen küçük, kırılgan vücutlar sergilerler. Başları vücutlarına kıyasla nispeten büyüktür, dar, kırışık yüzleri ve gaga benzeri burunları vardır. Belirgin kafa derisi damarları, özellikle saç dökülmesi nedeniyle, belirgin gözlerle birlikte fark edilir hale gelir.
+Kas-iskelet sistemi dejenerasyonu meydana gelerek vücut yağ ve kas kütlesinin kaybına, sert eklemlere, kalça çıkıklarına ve tipik olarak genç bireylerde görülmeyen diğer semptomlara yol açar. Bu fiziksel zorluklara rağmen, progeria hastası bireyler tipik zihinsel ve motor fonksiyonlarını sürdürürler.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Cardiovascular pathology in Hutchinson-Gilford progeria: correlation with the vascular pathology of aging|tarih=November 2010|yazarlarıgöster=6|sayı=11|sayfalar=2301-2309|dergi=Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology|cilt=30|pmc=2965471|pmid=20798379|doi=10.1161/ATVBAHA.110.209460|vauthors=Olive M, Harten I, Mitchell R, Beers JK, Djabali K, Cao K, Erdos MR, Blair C, Funke B, Smoot L, Gerhard-Herman M, Machan JT, Kutys R, Virmani R, Collins FS, Wight TN, Nabel EG, Gordon LB}}</ref>
+== Patofizyoloji ==
+Hutchinson-Gilford sendromu (HGPS), yaşlanmayla ilişkilendirilen semptomların erken yaşta ortaya çıktığı son derece nadir bir [[otomal dominant]] [[genetik bozukluk]]tur.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Progeria: a rare genetic premature ageing disorder|tarih=May 2014|sayı=5|sayfalar=667-674|dergi=The Indian Journal of Medical Research|cilt=139|pmc=4140030|pmid=25027075|vauthors=Sinha JK, Ghosh S, Raghunath M}}</ref> Genellikle [[Sporadik mutasyon|sporadik]] [[gamet hattı mutasyonu]] sonucu ortaya çıkar; HGPS genetik olarak dominanttır, ancak insanlar genellikle bu bozukluğu [[Kalıtım|kalıtsal]] olarak aktaracak kadar uzun yaşamazlar.<ref name="SBM2">{{Web kaynağı|url=https://sciencebasedmedicine.org/progeria/|başlık=Progeria|erişimtarihi=23 Nisan 2021|arşivtarihi=23 Nisan 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210423175901/https://sciencebasedmedicine.org/progeria/|tarih=8 Aralık 2020|website=Science-Based Medicine|vauthors=Hall H|ölüurl=hayır}}</ref>
+[[Dosya:Ultrastructural_analysis_of_the_nuclear_envelope_in_fibroblasts_from_the_subject_with_HGPS_(progeria).jpg|küçükresim|upright=1.45|Bir HGPS'li bireyden alınan fibroblastlarda hücre çekirdeği zarının ultra yapısal analizi.]]
+Hücre çekirdeğinin yapısını zayıflatarak normal hücre bölünmesini zorlaştıran mutasyonlardan kaynaklanır. Bu mutasyonlar, [[lamin A]] adı verilen bir proteinin kodlanmasından sorumlu bir gende meydana gelir. Yapısal bir protein olan lamin A, son şekli olan lamin A'ya dönüşmek için bir dizi işlem adımından geçer. Ancak Progeria'lı bireylerde bu işlem bozulur ve anormal nükleer yapıya ve düzensiz kromatine yol açar.
+Tipik durumlarda, [[LMNA geni]], farnesilasyon ve metilasyon dahil olmak üzere çeşitli enzimatik modifikasyonları tetikleyen spesifik bir protein motifi (CAAX) içeren [[prelamin A]]'yı kodlar. Bu modifikasyonlar prelamin A'nın çekirdeğe girmesini sağlar ve burada lamin A'ya dönüşmek üzere parçalanır. Lamin A, diğer lamin proteinleri ile birlikte nükleer zarfın yapısal bütünlüğüne katkıda bulunur.
+Progeria'da, LMNA genindeki spesifik bir mutasyon (pozisyon 1824), [[ekzon 11]] içinde kriptik bir ekleme bölgesine neden olur. Bu da [[progerin]] adı verilen anormal bir protein varyantının üretilmesiyle sonuçlanır. Normal prelamin A'nın aksine, progerin bir bölünme bölgesinin olmaması nedeniyle farnesil grubunu çıkaramaz. Sonuç olarak, progerin nükleer kenara bağlı kalır ve nükleer zarfın yapısal desteğini tehlikeye atar. Bu yapısal zayıflık, hücre bölünmesi sırasında kromatin organizasyonunu bozarak hücrenin düzgün bölünme yeteneğini sınırlar.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Phenotype and course of Hutchinson-Gilford progeria syndrome|sayı=6|sayfalar=592-604|dergi=The New England Journal of Medicine|yıl=2008|cilt=358|pmid=18256394|doi=10.1056/NEJMoa0706898|vauthors=Merideth MA, Gordon LB, Clauss S, Sachdev V, Smith AC, Perry MB, Brewer CC, Zalewski C, Kim HJ, Solomon B, Brooks BP, Gerber LH, Turner ML, Domingo DL, Hart TC, Graf J, Reynolds JC, Gropman A, Yanovski JA, Gerhard-Herman M, Collins FS, Nabel EG, Cannon RO, Gahl WA, Introne WJ|s2cid=24357066}}</ref>
+Ayrıca, progerin ifadesi [[DNA onarımı]]nı ve hücre polaritesinin oluşumunu da etkileyerek Progeria'nın gelişimine potansiyel olarak katkıda bulunur. Özellikle, Progeria'lı çocuklar doğumda normal görünürler ancak bir yaş civarında hastalık belirtileri göstermeye başlarlar.
+LMNA geninde, [[mRNA]], [[splicing]] veya protein amino asit dizisinde değişikliklere yol açabilen 1.400'den fazla Tek Nükleotid Polimorfizmi (SNP) tanımlanmıştır. Progerin üretimi, tipik yaşlanan hücrelerde aktive olduğu için normal yaşlanmada da rol oynayabilir.
+Progeria'nın [[Werner sendromu]], [[Cockayne sendromu]] veya [[xeroderma pigmentosum]] gibi yaşlanmanın belirli yönlerini etkileyen ancak hepsini birden etkilemeyen diğer hızlandırılmış yaşlanma hastalıklarından farklı olduğunu belirtmek gerekir. Bu hastalıklar genellikle "segmental progerias" olarak adlandırılır.
+Progeria, yeni gebe kalmış bir zigotta veya bir ebeveynin gametlerinde hücre bölünmesi sırasında ortaya çıkan de novo dominant bir özellik olarak kabul edilir. Progeria Araştırma Vakfı'nı kuran Leslie Gordon ve Scott Berns, oğulları Sam'e genç yaşta bu hastalığın teşhisi konulduktan sonra Progeria konusunda farkındalık yaratılmasında ve araştırmaların ilerletilmesinde önemli bir rol oynamıştır.<ref name="Hutchinson">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Congenital absence of hair and mammary glands with atrophic condition of the skin and its appendages, in a boy whose mother had been almost wholly bald from alopecia areata from the age of six|sayfalar=473-477|dergi=Medico-Chirurgical Transactions|yıl=1888|cilt=71|pmc=2032088|pmid=20896682|vauthors=Hutchinson J}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Lamin a truncation in Hutchinson-Gilford progeria|tarih=June 2003|sayı=5628|sayfalar=2055|dergi=Science|cilt=300|pmid=12702809|doi=10.1126/science.1084125|vauthors=De Sandre-Giovannoli A, Bernard R, Cau P, Navarro C, Amiel J, Boccaccio I, Lyonnet S, Stewart CL, Munnich A, Le Merrer M, Lévy N|s2cid=42450567}}</ref><ref name="aging2">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Epigenetic involvement in Hutchinson-Gilford progeria syndrome: a mini-review|sayı=3|sayfalar=197-203|dergi=Gerontology|yıl=2014|cilt=60|pmid=24603298|doi=10.1159/000357206|vauthors=Arancio W, Pizzolanti G, Genovese SI, Pitrone M, Giordano C|s2cid=2459118|hdl=10447/93705}}</ref>
+== Kaynakça ==
+{{Kaynakça}}
 == Dış bağlantılar ==
-* [http://seattlepi.nwsource.com/specials/seth/190908_progeriamain.asp "A Time to Live"] – [[Seattle Post-Intelligencer]] feature about Seth Cook, a child with Progeria.
+* [http://www.seattlepi.com/specials/seth/190908_progeriamain.asp "A Time to Live"]{{Ölü bağlantı|date=Mart 2022 }} – [[Seattle Post-Intelligencer]] feature about Seth Cook, a child with Progeria.
-* [http://seattlepi.nwsource.com/local/321200_seth26.html "Seth Cook, 1993-2007"] – [[Seattle Post-Intelligencer]] obituary for Seth Cook.
+* [http://www.seattlepi.com/local/321200_seth26.html "Seth Cook, 1993-2007"] – [[Seattle Post-Intelligencer]] obituary for Seth Cook.
-* [http://www.channel4.com/health/microsites/0-9/80_year_old_children/index.html Bodyshock: The 80-Year-Old Children]
+* [http://www.channel4.com/health/microsites/0-9/80_year_old_children/index.html Bodyshock: The 80-Year-Old Children] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071012032746/http://www.channel4.com/health/microsites/0-9/80_year_old_children/index.html |tarih=12 Ekim 2007 }}
-* [http://www.mymultiplesclerosis.co.uk/misc/hayleyokines.html The Girl who is older than her Grandmother]
+* [https://web.archive.org/web/20071111121933/http://www.mymultiplesclerosis.co.uk/misc/hayleyokines.html The Girl who is older than her Grandmother]
-* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4286347.stm "Family tormented by ageing disease"] – [[BBC News]] article on a family with Progeria; cites study that progeria is inheritable.
+* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4286347.stm "Family tormented by ageing disease"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180719174534/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4286347.stm |tarih=19 Temmuz 2018 }} – [[BBC News]] article on a family with Progeria; cites study that progeria is inheritable.
-* [http://www.hgps.net Hutchinson-Gilford Progeria syndrome Network]
+* [https://web.archive.org/web/20071014213458/http://www.hgps.net/ Hutchinson-Gilford Progeria syndrome Network]
-* [http://www.hgps.net/media/ Media] – a list of references in common culture
+* [https://web.archive.org/web/20061206040644/http://hgps.net/media/ Media] – a list of references in common culture
-* [http://www.progeriaresearch.org/ Progeria Research Foundation]
+* [http://www.progeriaresearch.org/ Progeria Research Foundation]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20091227002610/http://www.progeriaresearch.org/ |tarih=27 Aralık 2009 }}
-* [http://www.progeria.ca/ Progeria News and Media Collection]
+* [https://web.archive.org/web/20060927040025/http://www.progeria.ca/ Progeria News and Media Collection]
-* [http://www.benbest.com/lifeext/aging.html#progeria Segmental Progeria]
+* [http://www.benbest.com/lifeext/aging.html#progeria Segmental Progeria]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100225121710/http://www.benbest.com/lifeext/aging.html#progeria |tarih=25 Şubat 2010 }}
-* [http://deltaboost.blogspot.com/2006/03/news-farnesyl-transferase-inhibitors.html Farnesyl transferase inhibitors may help children with Hutchinson-Gilford progeria] – Article on the use of FTI inhibitors as potential treatment
+* [http://deltaboost.blogspot.com/2006/03/news-farnesyl-transferase-inhibitors.html Farnesyl transferase inhibitors may help children with Hutchinson-Gilford progeria] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070614144424/http://deltaboost.blogspot.com/2006/03/news-farnesyl-transferase-inhibitors.html |tarih=14 Haziran 2007 }} – Article on the use of FTI inhibitors as potential treatment
+{{hastalık-taslak}}
-<!-- Categories -->
-<!--
-[[Category:Aging]]
--->
-<!--
-[[Category:Genetic disorders]]
-[[Category:Rare diseases]]
-[[Category:Genodermatoses]]
--->
+<!-- Kategori -->
+[[Kategori:Progeria| ]]
+[[Kategori:Yaşlanma]]
+[[Kategori:Genetik hastalıklar]]
+[[Kategori:Mutasyon]]
+[[Kategori:Dermatoloji hastalıkları]]
 [[Kategori:Gerontoloji]]
+[[Kategori:Nadir hastalıklar]]
+[[Kategori:Biyolojik yaşlanma]]
 [[Kategori:Gelişim biyolojisi]]
-[[Kategori:Genetik mutasyon]]
+[[Kategori:Genodermatozlar]]
-[[ar:شياخ]]
-[[az:Progeriya]]
-[[be-x-old:Прагерыя]]
-[[ca:Progèria]]
-[[da:Progeria]]
-[[de:Progerie]]
-[[en:Progeria]]
-[[es:Progeria]]
-[[et:Progeeria]]
-[[eu:Progeria]]
-[[fa:پروگریا]]
-[[fi:Progeria]]
-[[fr:Progéria]]
-[[he:פרוגריה]]
-[[hi:प्रोजेरिया]]
-[[it:Progeria]]
-[[ja:ハッチンソン・ギルフォード・プロジェリア症候群]]
-[[nl:Progeria]]
-[[no:Progeria]]
-[[pl:Progeria]]
-[[pt:Progeria]]
-[[ro:Progeria]]
-[[ru:Прогерия]]
-[[sl:Progerija]]
-[[sr:Прогерија]]
-[[sv:Progeri]]
-[[zh:早年衰老症候群]]