Historiograpiya ng Pilipinas

Bahagi ng isang serye tungkol sa
Kasaysayan ng Pilipinas
Maagang Kasaysayan (bago mag-900)
Taong Callao at Taong Tabon
Pagdating ng mga Negrito
Mga Petroglipo ng Angono
Kalinangang Liangzhu
Pagdating ng mga Austronesyo
Kulturang Batong-lungtian
Panahong Klasikal (900–1565)
Bansa ng Mai (971–1339)
Bayan ng Pulilu (????–1225)
Bayan ng Cainta (????–1572)
Bayan ng Kaboloan (1406–1576)
Bayan ng Tondo (900–1589)
Kaharian ng Maynila (1258–1571)
Kaharian ng Namayan (1175–1571)
Kadatuan ng Madyaas (1080–1569)
Kadatuan ng Dapitan (????–1595)
Karahanan ng Cebu (1200–1565)
Karahanan ng Butuan (1001–1521)
Karahanan ng Sanmalan (1011–1899)
Kasultanan ng Maguindanao (1515–1888)
Kasultanan ng Buayan (1350–1905)
Mga Sultanato ng Lanao (1616–1904)
Kasultanan ng Sulu (1405–1915)
Panahong Kolonyal (1565–1946)
Panahon ng Kastila (1565–1898)
Pamumunong Britaniko (1762–1764)
Silangang Kaindiyahan ng Kastila
Himagsikang Pilipino (1896–1898)
Katipunan
Unang Republika (1899–1901)
Panahon ng Amerikano (1898–1946)
Digmaang Pilipino-Amerikano (1899–1902)
Sampamahalaan ng Pilipinas (1935–1942, 1945–1946)
Pananakop ng Hapon (1942–1945)
Ikalawang Republika (1943–1945)
Panahong Kontemporanyo (1946–kasalukuyan)
Ikatlong Republika (1946–1972)
Diktadurya ni Marcos (1965–1986)
Ikalimang Republika (1986–kasalukuyan)
Palatakdaan ng oras
Kasaysayang militar
Portada ng Pilipinas
t u b

Ang historiograpiya ng Pilipinas ay may kasamang pananaliksik sa kasaysayan at pagsulat sa kasaysayan ng kapuluan ng Pilipinas kabilang ang mga isla ng Luzon, Visayas, at Mindanao. ^{[1] [2]}

Bago ang pagdating ng mga Kastilang kolonyal na mapangyarihan ang Pilipinas ay hindi talaga umiiral. Ang Timog Silangang Asya ay inuri bilang bahagi ng Indosphere ^{[3] [4]} at ang Sinosphere . ^{[5] [6]} Ang arkipelago ay may direktang pakikipag-ugnay sa Tsina sa panahon ng dinastiya ng Song (960-1279) at naging bahagi ng mga emperyo ng Srivijaya at Majapahit .

Ang historiograpiya ng Pilipinas ay tumutukoy sa mga pag-aaral, mapagkukunan, kritikal na paraan at interpretasyon na ginagamit ng mga iskolar upang pag-aralan ang kasaysayan ng Pilipinas . Ang kapuluan ng Pilipinas ay naginhg bahagi ng maraming emperyo bago dumating ang emperyong Espanya noong ika-16 na siglo.

Ang pre-kolonyal na Pilipinas ay gumagamit ng sistema ng pagsulat na Abugida na malawakang ginagamit sa pagsulat at mga tatak sa mga dokumento bagaman ito ay para sa komunikasyon lamang at walang naitala na mga sinulat ng maagang panitikan o kasaysayan. ^[7] Ang sinaunang mga Pilipino ay karaniwang nagsusulat ng mga dokumento sa kawayan, balat ng kahoy, at dahon na hindi tumatagal o nananatili ng hindi katulad ng mga inskripsiyon sa mga luad o putik, metal, at ivories tulad ng Laguna Copperplate Inscription at Butuan Ivory Seal . Ang pagkatuklas ng Butuan Ivory Seal ay nagpapatunay din sa paggamit ng mga dokumento sa papel sa sinaunang Pilipinas.

Ang pagdating ng mga mananakop ng Espanya, ang mga manuskrito at dokumento ng pre-kolonyal na Pilipino ay tinipon at sinunog upang maalis ang mga paganong paniniwala. Ito ang naging pasanin ng mga paham at mananalaysay sa tipon ng mga datos at pag-papahusay ng mga teorya na nagbigay sa mga mananalaysay ng maraming aspeto ng kasaysayan ng Pilipinas na naiwan nang hindi maipaliwanag. ^[8] Ang pagtutulungan ng mga pre-kolonyal na kaganapan, ang paggamit ng pangalawang sanggunian na isinulat ng mga mananalaysay upang masuri ang mga pangunahing sanggunian, ay hindi nagbibigay ng isang kritikal na pagsusuri sa pamamaraan ng mga unang pag-aaral sa kasaysayan ng Pilipinas. ^[9]

Nabuo ang mga samahang pang-iskolar at lipunan na karaniwang nagdaraos ng mga kumperensya, naglalathala ng mga journal at nagtataguyod ng kaalaman sa kasaysayan at pag-aaral.

Ang Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas ay isang ahensya ng gobyerno ng Pilipinas na ang misyon ay "ang pagsulong ng kasaysayan ng Pilipinas at pamana sa kultura sa pamamagitan ng pananaliksik, pagpapakalat, pangangalaga, pamamahala at gawaing tagapagpahayag at naglalayong mapukaw ang kamalayan at pagpapahalaga sa mga marangal na gawa at mga mithiin ng ating mga bayani at iba pang tanyag na mga Pilipino, upang maitaguyod ang pagmamalaki sa sambayanang Pilipino at maibalik ang diwa ng Pilipino sa pamamagitan ng mga aralin ng kasaysayan.

Ang Philippine Historical Association ay ang pinakamalaking propesyonal na samahan ng mga mananalaysay sa Pilipinas na itinatag noong 1955 ng isang pangkat ng mga kilalang Pilipinong mananalaysay na kinabibilangan ng Encarnacion Alzona, Gabriel Fabella, Gregorio Zaide, Nicolas Zafra, Celedonio Resurreccion, Teodoro Agoncillo at Esteban de Ocampo.

Ang Samahan ng Pilipinas para sa Pag-aaral ng Kultura, Kasaysayan at Relihiyon (Philippine Association for the Study of Culture, History and Religion) ay isang samahang hindi pang pamahalaan na itinatag noong 2013. Ang pangkat na ito ay nagpasimula, nagpapadali, at nag-aayos ng mga kumperensya at iba pang mga kaganapan sa akademiko. Ipinamamahagi nila ang impormasyon tungkol sa mga oportunidad sa pananaliksik at pag-aaral at paglalathala ng mga journal, aklat, at pahayagan sa pambansa at internasyonal na pamayanan upang madagdagan ang kamalayan tungkol sa kultura, kasaysayan, at relihiyon ng Pilipinas.

Matagal nang naabot ng kultura ng India ang kapuluan sa panahon ng dinastiyang Pallava at ng Gupta Empire na humantong sa mga kahariang Indiano na itinatag sa Pilipinas. ^{[10] [11]} Ang isang malinaw na katibayan ay ang paggamit ng pre-kolonyal na Pilipinas ng mga marangal na pamagat . Walang ibang mga mahahalagang dokumento sa kasaysayan mula sa panahong ito maliban sa Laguna Copperplate Inscription, isang ligal na dokumento na nakasulat sa isang binatbat na tanso na may petsang 900 CE na siyang pinakaunang kilalang dokumentong may petsang kalendaryo na matatagpuan sa Pilipinas. ^[12]

Ang Ma-i, isang sinaunang estado na matatagpuan sa ngayon sa Pilipinas ay kilala sa kasaysayan ng Pilipinas sa pagiging unang lugar sa kapuluan na nabanggit sa anumang dayuhang tala na unang naitala noong 971 AD, sa mga dokumento ng dinastiya ng Song na kilala bilang Kasaysayan ng Song . ^{[13] [14]} Ang pagkakaroon nito ay nabanggit din sa mga tala noong ika-10 siglo ng Sultanato ng Brunei . ^[14]

Hanggang sa taong 1000 CE, ang mga lipunan na malapit sa dagat ay umiiral sa kapuluan ngunit walang makabuluhang estado pampulitika na pinagsama ang buong Pilipinas. Kasama lamang sa rehiyon ang maraming maliliit na dibisyon ng administrasyon (na may sukat mula sa mga nayon hanggang sa mga lungsod-estado) sa ilalim ng soberanya ng nagkukumpitensiyang thalassocracies na pinamumunuan ng mga datu, rajah, sultans o lakan . ^[15]

Ang unang naitalang dokumento na bumabanggit sa kapuluan ay ang salaysay ni Antonio Pigafetta sa Ulat ng unang paglalakbay sa buong mundo sa kanyang sanaysay talaan ng mga paglalakbay at paglalayag ng Espanya sa paghahanap ng Spice Islands na nalimbag sa pagitan ng 1524-1525. ^[16]

Ang isa pang tanyag na dokumento ay ang gawa ni Antonio de Morga na Sucesos de las Islas Filipinas na inilathala noong 1609 batay sa personal na karanasan at dokumentasyon ng may-akda mula sa mga nakasaksi ng mga nakaligtas sa ekspedisyon ni Miguel López de Legazpi.

Ang mga dokumento na nai-limbag ay mga salaysay ng mga naunang mananaliksik ng Espanya at mga maglalayag at talaan ng relihiyon ng mga prayle ng Espanya sa kanilang misyon ng Katoliko sa panahon ng kolonyal na Espanya .

Ang historiograpiya matapos ang kolonyal na panahon ay nakatuon sa mga rebolusyong Pilipino at Digmaang Pilipino-Amerikano na ang mga mananalaysay ay nakita ang panahon ng kolonyal bilang isang paunang pagsulat. Ang kritikal na papel na ginampanan ng mga Pilipino sa paghubog ng pambansang kasaysayan ng Pilipinas sa panahong ito ay mahusay na naitala at pinag-aralan batay sa mga karanasan sa rebolusyon at Digmaang Pilipino-Amerikano habang inilalarawan nito ang kalagayang panlipunan, pang-ekonomiya, politika, at kultura ng Pilipinas . ^[17]

Ang mananalaysay na si Reynaldo C. Ileto sa kanyang seminal na gawain sa Pasyon at Rebolusyon: Mga Kilalang Kilusan sa Pilipinas, 1840-1910, ang kasaysayan ng Rebolusyong Pilipino ay na-siyasat sa isang bagong kahulugan. Ipinakilala ng mananalaysay na si Vicente L. Rafael ang mga teoryang poststructuralist sa pagsusuri ng kolonyal na lipunan sa kanyang Pagkontrata ng Kolonyalismo: Pagsasalin at Pagbabagong Kristiyano sa Lipunan ng Tagalog sa ilalim ng Unang Pamamahala ng Espanya .