Cabuyao

Lungsod ng Cabuyao ᜃᜊ̱ᜌᜂ Lungsod ng Kabuyaw'
Lungsod
City of Cabuyao
Sagisag
Palayaw:  Ang Tahanan ng Makasaysayang Kampanang Ginto[1][2] dating Pinakamayamang Bayan sa bansang Pilipinas[3]
Bansag:  Isang Kabuyaw, Isang Pananaw, Bagong Cabuyao (One Cabuyao, One Vision, New Cabuyao)
Awit: Cabuyao Hymn (Imno ng Kabuyaw)
Mapa ng Laguna na nagpapakita ng lokasyon ng Cabuyao
Lungsod ng Cabuyao Kinaroroonan sa Pilipinas
Mga koordinado: 14°16′30″N 121°07′30″E / 14.275°N 121.125°E / 14.275; 121.125
Bansa	Philippines Pilipinas
Rehiyon	CALABARZON (Rehiyon IV-A)
Lalawigan	Laguna
Distrito	Ikalawang Distrito ng Laguna
Pagkatatag	16 Enero 1571
Ganap na Lungsod	4 Agosto 2012
Mga Barangay	18 Baclaran Banay-Banay Banlic Bigaa Butong Casile Diezmo Gulod Mamatid Marinig Niugan Pittland Pulo Sala San Isidro Poblasyon Barangay I Barangay II Barangay III
Pamahalaan
• Uri	Pamahalaang Panlungsod, na pinamumunuan ng Punong Lungsod suportado ng kaniyang sampung (10) Kagawad o mga miyembro ng Sangguniang Panlungsod
• Punong Lungsod	Dennis Felipe "DenHa" C. Hain (Aksyon)
• Ikalawang Punong Lungsod	Leif Laiglon A. Opina (Lakas)
• Miyembro ng Sangguniang Panlungsod	Mga Kagawad Christian G. Aguillo Jose "Jimbo" G. Alcabasa, Jr. Maria Wanda C. Alimagno Imelda A. Entredicho Apolinario "Pol" B. Hain Ismael "Cocoy" M. Hemedes Atty. Leif Leiglon A. Opiña Ricky A. Voluntad Pangulo ng Liga ng mga Barangay Severino "Banoy" B. Hain (Niugan) Pangulo ng Sangguniang Kabataan Jervis R. Himpisao (Mamatid)
Lawak
• Kabuuan	43.30 km2 (16.72 milya kuwadrado)
Populasyon  (2010)
• Kabuuan	248,436
Demonym	Cabuyeños (Lalaki) Cabuyeñas (Babae)
Sona ng oras	UTC+8 (PST)
ZIP code	4025
Dialing code	049
Kaurian ng Kita	Unang Uri
Mga wika	Tagalog at Ingles
Websayt	Opisyal na Websayt ng Lungsod ng Cabuyao

Ang Lungsod ng Cabuyao (Ingles: City of Cabuyao) ay isang unang klaseng lungsod sa lalawigan ng Laguna, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 355,330 sa may 100,875 na kabahayan.

Sa kasalukuyan, ang Cabuyao ang mayroong pinakamabilis na pag-unlad sa Laguna, katunayan nito ay ang malaking bilang ng mga migranteng naghahanap-buhay sa mga industriya dito.

Ang Nestlé Philippines at Asia Brewery, Inc. ay parehong matatagpuan sa Lungsod ng Cabuyao.

Ang Lungsod ng Cabuyao ay matatagpuan mahigit apatnapu't tatlong (43) kilometro ang layo mula sa timog-silangan ng Kalakhang Maynila at sa kanlurang bahagi ng Lalawigan ng Laguna. Ito ay napapalibutan ng Laguna de Bay o ang Lawa ng Laguna sa hilaga, Lungsod ng Calamba sa silangan, mga bahagi ng bayan ng Silang, Cavite at Lungsod ng Tagaytay sa timog at Lungsod ng Santa Rosa sa kanlurang bahagi. Ang lungsod ay may layong limampu't apat (54) na kilometro mula sa bayan ng Santa Cruz, ang kabisera ng Laguna at layong siyam (9) na kilometro mula sa poblasyon ng Calamba na siyang kabisera ng Rehiyong CALABARZON.

Ang nag-iisang lawa na matatagpuan sa Lungsod ng Cabuyao ay ang Lawa ng Laguna o kilala bilang Laguna de Bay. Ang mga barangay na nakatayo sa gilid nito ay ang Bigaa, Butong, Marinig, Gulod, Baclaran at Mamatid. Ang mga uri ng isda na mahuhuli sa lawa ay kanduli, biya, talapia, ayungin, hito, karpa, mamale, bangus, dalag, papalo, kakasuhet at dulong.^[4]

Sa mga ilog, ang Cabuyao ay mayroong:^[5]

• Ilog ng Cabuyao - matatagpuan sa pagitan ng Lungsod ng Santa Rosa at Cabuyao.
• Ilog ng Niyugan-Sala- ang ilog ay dumadaloy sa pagitan ng dalawang barangay ng Niugan at Sala.
• Ilog Tiway-Tiway- ang ilog na ito ang pinakakilala sa buong lungsod. Ito ay dumadaloy patungong Laguna de Bay
• Ilog ng San Cristobal - ang ilog na ito ay pumapagitan sa Lungsod ng Calamba at Cabuyao.

Ang mga palayan na matatagpuan sa Cabuyao ay nasa barangay ng Bigaa, Butong, Marinig, Gulod, Baclaran, Mamatid, San Isidro, Pulo, Banay-Banay, Niugan at Sala. Simula taong 2004^[6], may kabuuang 940.56 ektarya ng lupaing palayan ayon sa datos ng Tanggapan ng Panlungsod na Agrikulturista.

Mga puno ng Narra ay nakatayo sa tabing daan ng Poblacion-Marinig at sa loob ng bakuran ng gusali ng Pamahalaang Panlungsod. Ang mga agrikultural na halaman ay palay, kalabasa, bawang, pakwan, pinya, kape at iba pang halamang namumunga.^[7]

Ayon sa senso noong 2010,^[12] ang Lungsod ng Cabuyao ay mayroong populasyon na mahigit 248,436 (mula 205,376 noong 2007^[13] at 106,630 noong 2000), na naglagay sa lungsod sa ika-anim na pwesto sa mga bayan at lungsod ng Laguna na mayroong mataas na bilang ng populasyon at ika-lima sa anim na lungsod sa lalawigan kasunod ng Lungsod ng San Pablo.

Blg.	Barangay	Ranggo	Populasyon (2007)	Populasyon (2010)	Densidad ng Populasyon (2010)	Taunang Pagtaas (Pang-karaniwan)
1	Baclaran	Ika-9	12,683	12,192	6,985/km2	-0.43%
2	Banay-Banay	Ika-4	17,419	21,934	7.073/km2	2.88%
3	Banlic	Ika-7	9,707	12,675	5,511/km2	3.4%
4	Bigaa	Ika-10	8,649	10,051	4,807/km2	1.8%
5	Butong	Ika-8	12,274	12,360	7,630/km2	0.07%
6	Casile	Ika-16	1,555	2,128	669/km2	4.09%
7	Diezmo	Ika-15	2,689	2,681	1,686/km2	-.1%
8	Gulod	Ika-11	10,127	9,417	2,304/km2	-0.78%
9	Mamatid	1	37,166	50,213	19,313/km2	3.9%
10	Marinig	Ika-2	25,619	37,169	9,494/km2	5.01%
11	Niugan	Ika-3	21,993	26,807	7,615/km2	2.43%
12	Pittland	Ika-18	1,627	1,740	598/km2	0.77%
13	Pulo	Ika- 6	13,193	15,124	5,041/km2	1.63%
14	Sala	Ika-12	7,491	8,275	5,353/km2	1.16%
15	San Isidro,	Ika-5	15,495	18,145	5,767/km2	1.9%
16	Barangay I Poblacion	Ika-14	2,589	2,839	12,334/km2	1.07%
17	Barangay II Poblacion	Ika-17	1,947	1,840	7,886/km2	-0.61%
18	Barangay III Poblacion	Ika-13	3,153	2,846	12,034/km2	-1.08%
-	Kabuuan	Ika-6	205,376	248,436	5,700/km2	6.34%

Ang Lungsod ng Cabuyao ay pampolitika na nahahati sa labingwalong (18) barangay.

Ang pangalang ginagamit noon ng Cabuyao ay Tabuko, ngunit ito ay nasalin ng mga Kastila bilang Kabuyaw (pinangalan mula sa punong matatagpuan dito).

Pagkatapos ng pag-kolonisa ng Maynila ni Miguel López de Legazpi noong 1570, inutusan niya si Kapitan Juan de Salcedo na sakupin ang lahat ng barangay na nakapalibot sa lawa ng Ba-i, na ngayon ay tinatawag na Lawa ng Bay. Tulad ng Ba-i, na mayaman sa kagubatan at may klimang nababagay sa mga pananim, ang Tabuko ay may malawak na kapatagan at inihayag ni Legazpi na ang Tabuko ay gawing encomienda o bayan sa ilalim ni Gaspar Ramirez.

Ang bayan ng Tabuko ay malapit sa gilid ng isang ilog at lawa ng Ba-i at ang mga bangka ang naging pangunahing transportasyon sa bayan. Maraming puno noon ng kabuyaw na tumutubo sa lugar. ang bunga ng kabuyaw ay ginagamit bilang syampu. Kaya nang itanong ng Kastilang mga pari kung ano ang pangalan ng lugar, ang mga katutubong kababaihan ay sinagot ito ng "kabuyaw", na akala ay ang tinatanong nito ay ang mga punong tumutubo as lugar. Simula noon, ang mga pari at mga opisyal na Kastila ay tinawag ang Tabuko bilang Kabuyao o Cabuyao.

Cabuyao na aming sinisinta...
Sa amin ay dakila ka
Dahil sayo'y laging may pag-asa
Ang buhay ng bawat isa

Cabuyao na sa amin ay gabay
Pag-asa'y lagi mong taglay
Papuri ang sayo'y inaalay
Pagkat ikaw ang siyang buhay

Cabuyao na aming minamahal
Patuloy at laging isisigaw
Ikaw ang buhay, isip at dangal
Ikaw sa amin ang ilaw

Cabuyao na sadyang sakdal ganda
Ika'y huwaran ng bawat isa
Sa amin ay walang katulad ka
Bukod tangi't naiiba

O bayan ng Cabuyao
Sa amin ay ikaw
O bayan ng Cabuyao
Liwanag kang tanglaw

Cabuyao na aming minamahal
Patuloy at laging isisigaw
Ikaw ang buhay isip at dangal
Ikaw sa amin ang ilaw

Cabuyao na sadyang sakdal ganda
Ika'y huwaran ng bawat isa
Sa amin ay walang katulad ka
Bukod tangi't naiiba

• Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.
• 2010 Philippine Census Information Naka-arkibo 2012-06-25 sa Wayback Machine.
• Cabuyao Fanpage

	Lungsod ng Santa Rosa	Lungsod ng Santa Rosa	Lawa ng Laguna	t u b
	Silang, Cavite		Lawa ng Laguna
		Lungsod ng Cabuyao
	Lungsod ng Tagaytay	Lungsod ng Calamba	Lungsod ng Calamba