| dbo:abstract
|
- Una rúbrica és un mot o part de text que està escrit o imprès en vermell per donar-li èmfasi. El mot deriva del llatí RUBRICA, que significa ocre vermell o creta vermella (al seu torn, RUBRICA és un derivat del llatí RUBER 'el color roig') i prové de les indicacions que es feien en els manuscrits medievals del segle XIII o anteriors. En aquests manuscrits, es feien servir lletres vermelles per marcar les majúscules inicials (per exemple, en els salms), els encapçalaments de capítols o seccions, o els noms importants. La còpia de les rúbriques és el procés que es coneix com a rubricació i el feia un escriba diferent, més endavant en el procés d'elaboració del manuscrit, un cop el text estava copiat. Tot i que el color vermell és el més usual, a l'edat mitjana tardana es van fer servir altres colors, però es va conservar el nom. Després de la invenció de la impremta, en els primers temps es mantingué el costum de rubricar els impresos, però després la pràctica d'incloure rúbriques en vermell va ser substituïda per altres tipus, ja que feia molt més car el procés: negretes, cursives o diferents mides de lletra. (ca)
- Rubrika (z lat. ruber červený), někdy též rubrum, je původně (obvykle červenou barvou psaná) poznámka v liturgických knihách (misálu apod.). Ta obsahuje vysvětlující poznámky, především k obsahu či gestům, která doprovázejí slova, tištěná černě. Později tento pojem začal označovat také titulek zákona či části knihy, z toho se pak význam přesunul na samotný oddíl knihy, novin či časopisu. Dnes krom původního významu označuje pojem oddíl, sloupek či kategorii. (cs)
- Der Begriff Rubriken leitet sich vom lateinischen Wort rubrum ‚rot‘ ab und bezeichnet in den liturgischen Büchern Anweisungen für die Liturgie. Diese sind zur besseren Unterscheidung von den liturgischen Gebeten und Texten und zur Hervorhebung in roter Farbe geschrieben oder gedruckt. Das Gebiet der Liturgiewissenschaft, das sich mit Rubriken beschäftigt, nennt man Rubrizistik oder Zeremonienlehre. Rubrik ist außerdem eine alte Bezeichnung für eine Überschrift, die in roter Schrift geschrieben wurde. Ebenso werden die in rot geschriebenen Anfangsbuchstaben mittelalterlicher Handschriften als Rubriken bezeichnet. Sie dienten zum Schmuck und zur Gliederung des Textes (siehe: Rubrizierung). Abwertend wird die formalistische, auf das genaueste ausgerichtete Befolgung der liturgischen Rubriken auch Rubrizismus genannt. (de)
- Una rúbrica (del latín tardío rubricare, enrojecer) es una palabra o sección de texto que es tradicionalmente escrito o impreso en tinta roja para resaltarlo. Podría tratarse ya de una parte del texto, como de un título, una introducción, o incluso una instrucción o resumen escrito al margen. La palabra proviene de los manuscritos iluminados medievales del siglo XIII o anteriores. En éstos, las letras rojas se utilizaron para resaltar las letras mayúsculas iniciales (sobre todo de los salmos, la cabecera de las secciones y los nombres de especial significado religioso). Se empleaba el minio, un mineral óxido de color rojizo, y de aquí el concepto de miniar. Esta práctica es conocida como rubricación, que era una de las diferentes etapas en la producción de los manuscritos. La rúbrica puede también referirse a la propia tinta, pintura o pigmento rojo utilizado en el proceso. Aunque el color rojo fue el que se utilizó mayoritariamente para destacar palabras o frases, también se usaron otros colores más minoritarios, como el azul, a partir de la Baja Edad Media. (es)
- A rubric is a word or section of text that is traditionally written or printed in red ink for emphasis. The word derives from the Latin: rubrica, meaning red ochre or red chalk, and originates in Medieval illuminated manuscripts from the 13th century or earlier. In these, red letters were used to highlight initial capitals (particularly of psalms), section headings and names of religious significance, a practice known as rubrication, which was a separate stage in the production of a manuscript. Rubric can also mean the red ink or paint used to make rubrics, or the pigment used to make it. Although red was most often used, other colours came into use from the late Middle Ages onwards, and the word rubric was used for these also. Medievalists can use patterns of rubrication to help identify textual traditions. Various figurative senses of the word have been extended from its original meaning. Usually these senses are used within the set phrase "under [whatever] rubric", for example, "under this rubric, [X is true]", or "[X was done] under the rubric of Y". Such senses include: "an authoritative rule"; "the title of a statute"; "something under which a thing is classed"; "an explanatory or introductory commentary"; "an established rule, tradition, or custom"; or "a guide listing specific criteria for grading or scoring academic assignments". (en)
- Rubrik adalah huruf, kata, kalimat, atau bagian dari teks yang menurut tradisi ditulis atau dicetak dengan menggunakan tinta merah agar tampak mencolok. Kata "rubrik" berasal dari kata "rubrica" dalam bahasa Latin, yang berarti merah lempung atau merah kapur. Istilah ini mula-mula muncul di bidang usaha pembuatan naskah-naskah beriluminasi pada abad ke-13 maupun sebelumnya. Dalam naskah-naskah ini, warna merah digunakan untuk menuliskan huruf-huruf besar pada awal kalimat (khususnya ayat-ayat Mazmur), judul-judul bab, dan nama-nama yang dianggap penting dalam agama Kristen, dengan maksud untuk membuatnya tampak mencolok. Praktik semacam ini disebut , yang merupakan salah satu tahap tersendiri dalam proses pembuatan naskah. Rubrik dapat pula berarti tinta, cat, atau zat pewarna merah yang digunakan dalam rubrikasi. Meskipun merah adalah warna yang paling sering digunakan, warna-warna lain juga mulai digunakan untuk menonjolkan bagian-bagian tertentu dari isi naskah semenjak penghujung Abad Pertengahan. Bagian-bagian dari isi naskah yang ditonjolkan dengan warna-warna lain ini juga disebut rubrik. Kata "rubrik" juga mengandung berbagai makna kiasan yang diturunkan dari makna aslinya. Makna-makna semacam ini lazimnya digunakan dalam frasa "menurut rubrik [...]," misalnya "menurut rubrik ini, [X benar]," atau "[X telah dilaksanakan] menurut rubrik Y." Sebagian dari makna-makna kiasan ini dijabarkan dalam definisi rubrik menurut Merriam-Webster's Collegiate sebagai berikut: "aturan otoritatif"; "judul statuta"; "sesuatu yang dijadikan dasar untuk menggolongkan sesuatu: KATEGORI"; "penjelasan atau ulasan pengantar: KETERANGAN"; "aturan yang ditetapkan, tradisi, atau kelaziman"; "" (selengkapnya lihat Merriam-Webster's Collegiate). (in)
- Les rubriques sont des titres d’œuvres, titres de chapitres, débuts de phrases, mots particuliers ou initiales écrits en rouge dans les chartes, diplômes et manuscrits médiévaux et dans les ouvrages du début de l'imprimerie. (fr)
- Een rubriek (van het Latijn: rubrica = rode aarde of rode kleurstof) is een met rode inkt geschreven regel in een manuscript. De rubriek geeft aan wat er volgt en is dikwijls afgekort. Het is geen titel zoals wij die vandaag kennen, maar veeleer een soort index om in een tekst snel een bepaald onderdeel te kunnen terugvinden. Rubriceren werd standaard toegepast in getijdenboeken, breviaria en andere gebedenboeken. In getijdenboeken staat de naam van het gebed of de naam of het nummer van de psalm die volgt meestal niet vermeld, maar staat er gewoon 'psalm' of 'antifoon', enzovoorts om aan te duiden wat het type gebed is dat volgt. Een rubriek kan ook, zoals in het voorbeeld rechts hierbij, aangeven dat hier een bepaald gebed moet gebeden worden zonder dat het gebed zelf is opgenomen. Dit type van rubriek, de verwijzing naar een tekst die elders moet gevonden worden, komt zeer frequent voor in breviaria, waar de tekst die op een bepaalde dag moet gebeden worden verwijst naar psalmen, antifonen en gebeden die in een andere sectie van het boek moeten opgezocht worden. In dat geval staat er wel degelijk bij welke psalm of welk gebed bedoeld wordt. Een ander voorbeeld links toont de gebruikelijke rubrieken in een getijdenboek, zoals ant, Oracio, oro, or en Ad primas, die respectievelijk een antifoon en enkele gebeden (oracio en zijn afkortingen) aankondigen, zonder specifiek te zeggen welke antifoon of gebeden. De laatste rubriek, 'Ad primas', duidt aan dat de volgende bladzijde begint met de gebedsstonde, die men de priem noemt. In een missaal is het een met rode letters aangegeven regel als voorschrift bij bepaalde liturgische gebeden of handelingen. De tekst van het gebed zelf staat dan in het zwart gedrukt. Ook in incunabelen werd er nog gerubriceerd. In dat geval werd de gedrukte tekst aangevuld met handgeschreven rubrieken (tweekleurendruk kende men nog niet bij het begin van de boekdrukkunst). Een mooi voorbeeld hiervan is te vinden in de Delftse Bijbel van de Bibliotheek van de Sint-Bernardusabdij te Bornem. Rubricisme is het nauwgezet volgen van de rubrieken en de richtlijnen van de liturgie. De term wordt soms met een negatieve bijklank gehanteerd om een louter formalistische attitude op het vlak van liturgische regels aan te duiden. Rubriceren is het aanbrengen van rubrieken in een handschrift of incunabel. (nl)
- Rubryk (l.mn. rubryki, z łac. od ruber – czerwony) – termin dotyczący liturgii. Obecnie słowo rubryk (rubryki) rozumiane może być w dwojaki sposób:
* jako księga zawierająca opisy i wskazówki odnoszące się do przebiegu liturgii (obecnie nazywane );
* jako pojedyncza wskazówka odnosząca się do danego miejsca w celebracji eucharystycznej. (pl)
- Rubrica é uma palavra ou parte de um texto que é tradicionalmente escrita ou impressa em tinta vermelha para destacá-la. A palavra deriva do latim Rubrica, ou seja, ocre vermelho ou giz vermelho, e tem origem nos manuscritos iluminados da Idade Média, especialmente do século XIII ou anterior. Nestes, letras vermelhas foram usadas para destacar iniciais maiúsculas (particularmente de salmos), títulos de seção e nomes de importância religiosa, uma prática conhecida como . Rubrica também pode referir-se a tinta vermelha usada para fazer os textos das rubricas, ou qualquer tipo de pigmento usado para fazê-lo. Apesar de vermelho ter sido mais utilizado, outras cores entraram em uso a partir do final da Idade Média em diante, a palavra "rubrica" foi usada para estas também. Vários sentidos figurados da palavra foram estendidos a partir de seu sentido original. Geralmente, esses sentidos são usados dentro de frases como "sob [qualquer] rubrica", por exemplo, "sob essa rubrica, [X é verdade]" ou "[X foi feito] sob a rubrica de Y." Também podem significar "uma regra autoritária", "o título de um estatuto", "algo sob o qual uma coisa está classificado: Categoria", "um comentário explicativo ou introdutório: Glosa"," uma regra estabelecida, tradição ou costume", "um guia listando critérios específicos de classificação ou marcas acadêmicas [Atribuições]". (pt)
- Ру́брика — слово або частина тексту, яка традиційно написана або надрукована червоним чорнилом з метою її виділення. В англійській мові «rubric» (рубрика) — слово, яке запозичене з латини й означає червону вохру або червону крейду; таке виділення з'явилося у середньовічних манускриптах приблизно у 13 столітті. Таким чином, червоні літери використовувалися, щоб виділити початкові літери (зокрема псалмів), заголовки частин текстів або імена релігійної значущості. Ці виділення, відомі як рубрикація, були окремим етапом виготовлення манускрипту. Поняття «рубрика» означає також червоне чорнило або фарба, які використовувалися для виготовлення рубрик (ініціалів). Хоча червоний колір був найуживанішим, у пізньому Середньовіччі використовувалися також й інші кольори, хоча для їхнього позначення теж вживалося слово «рубрика». Різноманітні значення цього слова розвинулися від первісного значення. Зазвичай нові значення походять з виразів, наприклад «під рубрикою». (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Rubrika (z lat. ruber červený), někdy též rubrum, je původně (obvykle červenou barvou psaná) poznámka v liturgických knihách (misálu apod.). Ta obsahuje vysvětlující poznámky, především k obsahu či gestům, která doprovázejí slova, tištěná černě. Později tento pojem začal označovat také titulek zákona či části knihy, z toho se pak význam přesunul na samotný oddíl knihy, novin či časopisu. Dnes krom původního významu označuje pojem oddíl, sloupek či kategorii. (cs)
- Les rubriques sont des titres d’œuvres, titres de chapitres, débuts de phrases, mots particuliers ou initiales écrits en rouge dans les chartes, diplômes et manuscrits médiévaux et dans les ouvrages du début de l'imprimerie. (fr)
- Rubryk (l.mn. rubryki, z łac. od ruber – czerwony) – termin dotyczący liturgii. Obecnie słowo rubryk (rubryki) rozumiane może być w dwojaki sposób:
* jako księga zawierająca opisy i wskazówki odnoszące się do przebiegu liturgii (obecnie nazywane );
* jako pojedyncza wskazówka odnosząca się do danego miejsca w celebracji eucharystycznej. (pl)
- Una rúbrica és un mot o part de text que està escrit o imprès en vermell per donar-li èmfasi. El mot deriva del llatí RUBRICA, que significa ocre vermell o creta vermella (al seu torn, RUBRICA és un derivat del llatí RUBER 'el color roig') i prové de les indicacions que es feien en els manuscrits medievals del segle XIII o anteriors. En aquests manuscrits, es feien servir lletres vermelles per marcar les majúscules inicials (per exemple, en els salms), els encapçalaments de capítols o seccions, o els noms importants. La còpia de les rúbriques és el procés que es coneix com a rubricació i el feia un escriba diferent, més endavant en el procés d'elaboració del manuscrit, un cop el text estava copiat. Tot i que el color vermell és el més usual, a l'edat mitjana tardana es van fer servir altre (ca)
- Der Begriff Rubriken leitet sich vom lateinischen Wort rubrum ‚rot‘ ab und bezeichnet in den liturgischen Büchern Anweisungen für die Liturgie. Diese sind zur besseren Unterscheidung von den liturgischen Gebeten und Texten und zur Hervorhebung in roter Farbe geschrieben oder gedruckt. Das Gebiet der Liturgiewissenschaft, das sich mit Rubriken beschäftigt, nennt man Rubrizistik oder Zeremonienlehre. Abwertend wird die formalistische, auf das genaueste ausgerichtete Befolgung der liturgischen Rubriken auch Rubrizismus genannt. (de)
- Una rúbrica (del latín tardío rubricare, enrojecer) es una palabra o sección de texto que es tradicionalmente escrito o impreso en tinta roja para resaltarlo. Podría tratarse ya de una parte del texto, como de un título, una introducción, o incluso una instrucción o resumen escrito al margen. La rúbrica puede también referirse a la propia tinta, pintura o pigmento rojo utilizado en el proceso. Aunque el color rojo fue el que se utilizó mayoritariamente para destacar palabras o frases, también se usaron otros colores más minoritarios, como el azul, a partir de la Baja Edad Media. (es)
- A rubric is a word or section of text that is traditionally written or printed in red ink for emphasis. The word derives from the Latin: rubrica, meaning red ochre or red chalk, and originates in Medieval illuminated manuscripts from the 13th century or earlier. In these, red letters were used to highlight initial capitals (particularly of psalms), section headings and names of religious significance, a practice known as rubrication, which was a separate stage in the production of a manuscript. (en)
- Rubrik adalah huruf, kata, kalimat, atau bagian dari teks yang menurut tradisi ditulis atau dicetak dengan menggunakan tinta merah agar tampak mencolok. Kata "rubrik" berasal dari kata "rubrica" dalam bahasa Latin, yang berarti merah lempung atau merah kapur. Istilah ini mula-mula muncul di bidang usaha pembuatan naskah-naskah beriluminasi pada abad ke-13 maupun sebelumnya. Dalam naskah-naskah ini, warna merah digunakan untuk menuliskan huruf-huruf besar pada awal kalimat (khususnya ayat-ayat Mazmur), judul-judul bab, dan nama-nama yang dianggap penting dalam agama Kristen, dengan maksud untuk membuatnya tampak mencolok. Praktik semacam ini disebut , yang merupakan salah satu tahap tersendiri dalam proses pembuatan naskah. (in)
- Rubrica é uma palavra ou parte de um texto que é tradicionalmente escrita ou impressa em tinta vermelha para destacá-la. A palavra deriva do latim Rubrica, ou seja, ocre vermelho ou giz vermelho, e tem origem nos manuscritos iluminados da Idade Média, especialmente do século XIII ou anterior. Nestes, letras vermelhas foram usadas para destacar iniciais maiúsculas (particularmente de salmos), títulos de seção e nomes de importância religiosa, uma prática conhecida como . (pt)
- Een rubriek (van het Latijn: rubrica = rode aarde of rode kleurstof) is een met rode inkt geschreven regel in een manuscript. De rubriek geeft aan wat er volgt en is dikwijls afgekort. Het is geen titel zoals wij die vandaag kennen, maar veeleer een soort index om in een tekst snel een bepaald onderdeel te kunnen terugvinden. In een missaal is het een met rode letters aangegeven regel als voorschrift bij bepaalde liturgische gebeden of handelingen. De tekst van het gebed zelf staat dan in het zwart gedrukt. Rubriceren is het aanbrengen van rubrieken in een handschrift of incunabel. (nl)
- Ру́брика — слово або частина тексту, яка традиційно написана або надрукована червоним чорнилом з метою її виділення. В англійській мові «rubric» (рубрика) — слово, яке запозичене з латини й означає червону вохру або червону крейду; таке виділення з'явилося у середньовічних манускриптах приблизно у 13 столітті. Таким чином, червоні літери використовувалися, щоб виділити початкові літери (зокрема псалмів), заголовки частин текстів або імена релігійної значущості. Ці виділення, відомі як рубрикація, були окремим етапом виготовлення манускрипту. (uk)
|