tabakiay a diheb nu kanatal a aidangan

tabakiay a diheb nu kanatal a aidangan 大峽谷國家公園

satudu’ tu sapiadih參觀指南

tabakiay a dihab nu kanatal aaidangan malatusa nu timulan atu nu amisan, nutimulan sa cay amihcaan nu puu’ mapaydang tu, katuuday atayniay midang aaedapan sa ; nu amisan sa kitalakawan ku nu timulan tu adidi’ , kasienawan sa kibetul ku sulda, kyu u lalud acacay mabuhat , u hekalay nu cacanan kapah kapah aca ku nikasikul, inayay ku cacanan nu kadideng katukuh itini.

大峽谷國家公園分南北兩部分，南緣一年四季開放，有許多遊客服務；北緣海拔比南緣稍為高一點，冬季下雪較厚，因此只有夏季開放，自然環境也保持相對原始，沒有任何公共運輸可抵達。

sisa u hatuuday atademaw tayniay midang tina tabakiay a dihab tidasa i nu timulan.大部分人參觀大峽谷都只去了它的南緣。

tabakiay a dihab u laad tu nay-huwa-ta-cu atu la-se-wiy-ciya-se atu ya-li-sang-na-cu nu hung-huwang-cn mikacaw tu kadideng a lim a tatukian.

大峽谷南緣距離內華達州的拉斯維加斯及亞利桑那州的鳳凰城車程約5小時。

dumasa, tabakiay a diheb nu timulan idaw ku silamalay nu kakacawan atu adidiay nu pahikukian, kapah mikacaw tu sapidang aca a silamalay “tabakiay a dihheb nu silamalay” atu udip a adidiay a hikuki katukuh tu.

此外，大峽谷南緣還有火車站和小型飛機場，可以乘觀光火車（大峽谷鐵路）或駕駛私人小飛機抵達。

payawan anu u canan ku kacawan tayni tida sa i lilis nu tabakiay adihab , muculil tu adidiay a dadan kya katukuh sakatayda i sasa nu dihab.

無論那一種交通工具都只能帶你到大峽谷的邊緣，只有步行小徑才可以通往峽谷底下。

ina dihab tadayada i labu pina aca akitidaan aadih ku labu nu dihab maadih ku sailabuay a dihab maadih ku banaw nu ke-la-lu-tu .

由於峽谷非常深，站在峽谷邊緣只有少數幾處地方能窺見峽谷底的科羅拉多河。

anu makayda nu dumaan a tasasa tayni i dihab sa, makaduma a tapiingan muculal tapabaw, nika a cay a lalipayan yu, u kakanen,nanu,ubaybay,sakabi’ tucancanan akunuyun yu, duduc sa muculil katukuh icuwa tidatu pabayabay pahanhan mabi’.

要是從一緣走下峽谷，再從另一緣走上來，至少需要一星期時間，把食物、水、帳篷、睡袋等都背下去，沿途在野地露營。

yu tapabaw sa kingeluan ku tasasa, kyu anu 1/3 mamin t uku nanum sa atu 1/3mamin t uku kakanen, atu1/3 inayay t uku ekeng, imahini tikuen aca ku culil yu.

由於上來時比下去時要辛苦多了，因此若1/3的水喝完了，或1/3的食物吃完了，或1/3的體力用完了，就該往回走了。

u sasanudihab yadah ku cascas, malikiday a nanum, likelikenan, adidiay a dihab , yadah ku cancanan nuka inayay tu kuekeng cay tu pakapaydang ku nabalucu’an ,峽谷底有許多瀑布、激流、沙灘、小型峽谷等，非有充沛體力走下去無法享受。

kanaha tu inayay tu kuekeng  atu tuki muculil tasasa nu dihabsa , kapah duduc hank u lilis nu dihab mahida u misalamaay hamaw sa.

即使你沒有體力或時間走下峽谷底，也可以沿著峽谷邊緣走一小段的遠足徑。

nu timulan nu tabakiay a dihab idaw ku cacudacuday a basu, u lalud sa usailabuay adadan tusasen sapaculil tu kakaydaan nu basu u basu acacay ku muculilay 大峽谷南緣有穿梭巴士，夏天旺季時最靠裏的一段路會被劃分出來只允許穿梭巴士行走。

inadadan tuyni sadikuday a pangiduan sa cay tu kalecad tununaayaway , inayay ku mikawaay tu sapiadih tuna maadih ku nikatasasa nu cascsa maadih k uke-la-tu a banaw yanikabahel nu nanum maadiadih.這條線上最後一站的景點跟先前的都不一樣，它讓你毫無阻礙地俯視科羅拉多河澎湃洶湧的景象。

ina tabakiay a dihab nu timulan idaw ku pina nu aaidangan a kitidaan atu adidiay a aadihan tu nisinga tu cancanan, pakayakay tu tabakiay a dihab u lala’,nuyca ku lala’,uhekal,sumad nu baetu,tademaw nu naemekan yadah ku sanawlan a miadihan .

大峽谷南緣還有數個遊客中心和小型博物館，介紹大峽谷的地質、地貌、生態、化石、人文歷史等，很值得參觀。

tabakiay a deheb nu amisan mitepalay tu yu-ta-cu a kitidaan idawhenay k utu a aaidangan nu kanatal ; si-an aaidangan nu kanatal “Zion National Park” atu pu-lay-se diheb aaidangan nu kanatal “Bryce Canyon National Park”, sisa u tayniay miadih tu tabakiay a diheb sa nu amisan kya masinanut ku culil.

大峽谷北緣臨近猶他州的地方還有兩個國家公園：錫安國家公園（Zion National Park）及布萊斯峽谷國家公園（Bryce Canyon National Park），所以一般參觀大峽谷北緣時會順路參觀它們。

ina pinaay a aidangan nu kanatal tiniay i ke-lu-la-tu talakaway nu lilis ; tabakiay a siheb nu sasaan a baetu sa nu si-an a diheb kunu sasaan a baetu ; nu si-an a diheb nupabawan a baetu sa nu pu-lay-se nu sasaay a baetu ; pu-lay-se a diheb saq nupabaway a baetu sa nu cikiw sa wawaay henay a baetu.

這幾個公園都位於科羅拉多高原的邊緣：大峽谷最底層的岩石是地球上最古老的岩石；大峽谷最上層的岩石是錫安峽谷最底層的岩石；錫安峽谷最上層的岩石是布萊斯峽谷最底層的岩石；布萊斯峽谷最上層的岩石是地球上最年輕的岩石。

kyu anu miadih tina lu ay a aaidangan nu kanatal sa, pakayni nu cikiw sa u u lala’ a ziday misacacay namin a pakatineng .

因此若能參觀這三個國家公園，則能對地球的地質時代作一整體的認識。

u kasikawaw nu tabakiay a diheb nu kanatal u saka biyalaway sa大峽谷國家公園所面臨的問題

u nanum a kawaw水流問題

ke-lu-la-tu a banaw i tabakiay a duheb nu pabaw atu nu sasa sangaan tu sapananum a cupu sapilawa, macalilaw ku nikatahekal nu nanum .

科羅拉多河在大峽谷的上游和下游均被建造水壩攔截，影響了正常的水流。

nu pabawan u ke-lun a diheb nu cupu, alaw han mala banaw nu paw-wiy-l ; nu sasaan sa u cupu nu hu-hu , mala mi-te a banaw , wiydasa u sapananum tu makedalay nu la-se-wiy-ciya-se.上游是格倫峽谷水壩，形成鮑威爾湖；下游是胡佛水壩，形成蜜德湖，主要供水給位於荒漠中的拉斯維加斯。

ina cupu u sapipuut tu cacanan a buting atu duma a mucelakay amacunus , u saka hini sa sapipuut tu tabakiay a balad.

這些水壩不僅限制了各種魚和其他生物的活動，更重要的是它攔截了所有大洪水。

inadiheb nu yadahay a kaku inaayaw nu tabakiay a balad anisangaan hida sananay , ayda han tu sa hamaw satu inayay tu , u kaku nu lala’ masumad tu naming , kasenun satu macalilaw ku diheb nu nilangaw tu cancanan a hekalay .

大峽谷的許多地形過去都是由這些大洪水所塑造出來的，如今水流變慢變少了，許多地形就被改觀了，直接影響到大峽谷的生態環境。

mahida sa , cayay kataneng kuni kelid nu balad tu lanu’, u sasanu diheb yada ku liken malawpes .

比方說，因為缺乏由大洪水所帶來的大量泥沙，大峽谷底部的許多沙灘都在消失當中。

capi ninamihcaan , u sipunu’ay malingatu i diheb nu kw-lun a cupu sataneng han apatahekal tu nanum , amusapanengil diheb nu naayaway kyu hidaen sapiedap pacilal tu nu naayaway .近年來，科學家們開始在格倫峽谷水壩作有限度的實驗性的排洪，對恢復大峽谷的原始地貌有很大的幫助。

u hekal nu bali a kawaw malalid空氣污染問題

liwliw nu udeheb i tukay nukatahekalan tu bali atu laecusay a bali micalilaw tu diheb a aadihan ; maadiadih kuliwliw , diheb nu laad a tusaay a laad idaw aca ku hatida , sisa u bali atu nikauning nu bali usakabiyalawan nu tayniay miadih sisa maadiadih itini .

大峽谷周圍大城市所產生的空氣污染直接影響著大峽谷的景觀：因為視野開闊，峽谷兩岸又有一定距離，所以空氣污染問題常常像是被放大了似的在此特別明顯。

anu kapah ku bali alahican sa , u nuayawan nu diheb maadih tu ; anu mauning ku bali sa , nu ayawan nanay mahida siwacahat cay kaadih siuul .

空氣品質好的時候，峽谷對岸清晰可見；空氣污染嚴重的時候，峽谷對岸像是被籠罩在一層霧中。

mahiniay a kakawaw sa cay kadayum makaykic , u mikuwanay nu kanatal a aaidanga inayay ku sikining a mikuwan nu namakaydaay naming I tikay a balu nu wacah tadayadah ku nipatahekal , u tabakiay a tukay caypi kangki “ kitakit a liwan tu zaysang” u bali nu kapah inayay ku sikining .

這個問題不好解決，因為國家公園管理局無權過問各大城市的空氣污染排放量，各大城市也不對甚麼「世界遺產」的空氣品質負責。

u tabakiay a duheb kyu hida satu misungaay maydih tu a kuwanan nu tabakiay a tukay amiselep tu laecusay a bali misataneng a patahekal, mitengi tu tawyaay a wayway nu bali u duba’ nu bali ngy hida satu.

大峽谷只好一廂情願地期盼著各大城市嚴格限制並大副降低其空氣污染排放量，聽命於當時的風向、風速等自然條件了。