Sedi’k
Sedi’k 賽德克族
Sedi’k “kamu nu heni Seediq” u taywan nu Yuncumin a binnacadan nu cacay, malakalak i nantu zenay a kitidaan.
賽德克族(賽德克語:Seediq),是臺灣原住民的部族之一,分佈於南投縣仁愛鄉。
capi nu binacadan misuwanispalamel han kuheni tu tayan a masacapaay, nu pinaay tu kumihcaan siheci ku nipangangan nu heni, i 2008 a mihcaan 4 abylad 23 a demiad mala kahulaman nu siyhu palutatenga tu taywan yuncumin a binacadan.u tademaw makaala tu lakiwit tu cacay a emang ku tademaw nu heni.
在近代的族群分類上被歸為泰雅族的分支,經過多年的正名運動,終在2008年4月23日成為中華民國政府承認的臺灣原住民族群。人口約一萬餘人。
nu ayawan nu cincaw a naemwkan maadih ku nikilukuan tinabinacadan, yu kadipunan sa u mikingkiway tu nutademaw makaadih tu sidi’k atu tayan i kamu nu cay kalecad, nika intusaay a bunacadan idaw ku pikulit tu bihid, atu militangah a lalangawan, kyu palamel han tu dikuday; u sidi’k atu taluku abinacadan idaw ku mapulungay a nikalingatuan atu lalangawan,nika caay kalecad ku kakitidaan atu taluku a tademaw nu udip a palutatenga kyu malaliyas.
早在清朝文獻中即可見到該族的記載,日治時期的人類學家雖然發現賽德克族與泰雅族在語言上的差異,但兩者同樣有紋面、出草等文化,故仍將其歸類在後者;而賽德克族與太魯閣族則有共同的起源與文化,卻在居住地域的迥異以及太魯閣族人的身分認同下分道揚鑣。
daduducan族群沿革[編輯原始碼]
matabal u yuncumin inayay ku “cu” hanany a kamu, namakayni I dipun a tawya, idaku naemekan nu kilukuan u Seediq han u “saci abinacadan” sasatinakuan sa maluyaluyay miyudu’ tu “tademaw” “seejiq” han pangiha. Nayi nantu kueneng, pasu tulu ku kamu nuheni a bunacadan, Teluku “Seejiq Truku” dumasa “tayluke luyalul “ “Taroko”at utu-lu-ku a luyalul “Truku tekutaya “Seediq Tgdaya ungnaga u teketaya a luyalul “Takadaya atu tuta “Seediq Toda”,u ngangan sa tuta maluyaluyay “Tuuda”.
早期原住民並沒有「族」的概念,依據日治時期的文獻記錄中稱使用seejiq語系的人為「紗績族」,主要是參考該群體指涉「人」(seejiq)的發音。原本居住於現今南投地區,包含三個方言群體:德路固(Seejiq Truku)又稱「太魯閣群」(Taroko)或「托洛庫群」(Truku)、德克達雅(Seediq Tgdaya),亦稱為德克達雅群(Takadaya)以及都達(Seediq Toda)也稱為都達群(Tuuda)。
tulu lasubu a mihcaan, duma a binacadan maisid tada i aydaay nu kalingku a kitidaan, pacakar tu nuudip a lalangawan, mapatenged nu heni tu akamu.
三百年前,部分族人輾轉搬遷到現今的花蓮地區,發展出自己的文化,也演進了自己的語言。
ina binacadan matenes masasu pain isa, u katinengan tu binacadan nu palutatengaay tu, milunguc a pangangan tu tayluke, i 2004 amihcaan 1 abulad 4 a demiad mal kahulaman palutatenga, tatengaay tu a taywan yuncumincu namaka tayan tahekal malamasacacayay a binacadan.
這些族人在長期的相處互動下,形塑明確的族群認同意識,要求正名為太魯閣族,並於2004年1月4日為中華民國官方所承認,正式從台灣原住民族群的泰雅族中獨立出來自成一族。
Taywan yu kadipunan henay u busiya a kawaw, u sidi’k ku misuayaway tu dipun i tawya u talakaway cay kanamuh kyu masasuada kyu masasulaup mabakuhac.
台灣日治時代中期發生的霧社事件,即是賽德克族對日本當局的高壓統治不滿而爆發。
2003 a mihcaan 9 ay abulad 23 a demiad u waliay tipanay a binacadan pakayni pangangan idaw ku cay kalecad nu duma, tipanay a binacadan patucek tu sidi’k abinacadan u waliay a binacadan sa patuce tu taluku abinacadan, nu nantu a zenay a binacadan Seejiq Truku、Seediq Tgdaya、Seediq Toda angangan nu binacadan patucek hantu nu mucuduhay i pu-li a-pu-lu a siwkudu a patideng.
2003年9月23日,由於東、西部族人對於族名的主張有所不同,西部族人主張賽德克族,東部族人主張太魯閣族,南投縣仁愛鄉Seejiq Truku、Seediq Tgdaya、Seediq Toda族名正名促進會在埔里阿波羅飯店成立。
Mutudu’ tu tuluay a maluyaluyay a binacadan, milihidaay a sipunu’ay nu sasakamuen sa, pulung satu patucek nu dipun a nusulitan kilukuwan a ngangan nu binacadan ku kakilulan. Milunguc tu siyhu atu waliay a sidi’k a tademaw a patucek pangangan tu “taluku binacadan”.
主張由三個方言群體的族人,於參酌學者專家意見後,共同決定以日本人文獻記載作為族名的依據,並要求政府暫緩東部賽德克人片面正名為「太魯閣族」。
2004 a mihcaan 1 abulah 14 a demiad, waliay a sidi’k atademaw “taluku a binacadan”u ngangan nu binacadan tatengaay sa siheci tu, namakayni i talakaway patucek tu taywan sabaw tusa a binacadan , muawaw tu tipanay a sidi’k a binacadan mapulung milabu a micumud tu taluku a binacadan.
2004年1月14日,東部賽德克人以「太魯閣族」為族名正名成功,經行政院通過認定為台灣的第十二個原住民族,並邀西部賽德克人共同登記加入太魯閣族。
U ngangan nu binacadan atu katinengan nu binacadan idaw ku cayay kalecad, maydih palutatenga tu binacadan metalaw malawpes, kyu pasayni i” sidi’k” masacacay a pangangan.
但由於族名認同與認知上有所差異,為避免族人在族群認同上迷失,遂而走向「賽德克族」獨立正名。