Klang

Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim.

Klang to je słuchowe wrażynie, tworzōne akustycznōm welōm, kerŏ rozchodzi sie we ôstrzodku sprynżystym (ciele stałym, ciyczy, gazie). Frekwyncyje welōw, kere sōm słyszalne dlŏ czowieka, zawarte sōm w paśmie miyndzy wartościami granicznymi ôd kol. 16 Hz do kol. 20 kHz.

Piyrszego zaregistrowania klangu dokōnoł we 1860 roku Édouard-Léon Scott de Martinville. Jego fōnautograf niy bōł zaprojektowany do ôdtwŏrzaniŏ klangu, ale zachowały sie szkryfty archiwalne piyrszych registracyji ôdczytane i ôdtworzōne we 2008 roku.

Do bazowych cech klangu zaliczŏ sie:

• wysokość klangu,
• głośność klangu,
• czas trwaniŏ klangu,
• farba klangu.

Cechy te zwiōnzane sōm blank z ôdpedniymi parametrami wele akustycznyj.

• majōnce ôkryślōnõ wysokość:
  • tōn (tōn bazowy),
  • wielotōn harmōniczny,
• niymajōnce ôkryślōnyj wysokości:
  • wielotōn niyharmōniczny,
  • fiōnczynie (majōnce widmo ciōngłe):
    • fiōnczynie biołe,
    • fiōnczynie wystre.

• Casati R., Dokic J., Sounds, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 5 paździyrnika 2010, ISSN 1095-5054 [dostymp 2021-04-25] (ang.)