Kelwin
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Kelwin – jednostka tymperatury we układzie SI rōwnŏ 1/273,16 tymperatury termodynamicznyj pōnktu potrōjnego wody, ôznaczanŏ K. Definicyjŏ ôdnosi sie do wody ô takim składzie izotopowym: 0,00015576 mola 2H na jedyn mol 1H, 0,0003799 mola 17O na jedyn mol 16O i 0,0020052 mola 18O na jedyn mol 16O[1].
| kelwin [K] | |
| Ukłŏd | SI |
| Wymiar | |
| Jednostka | tymperatury |
| we jednostkach SI | podstawowŏ |
| Zdrzōdło miana | Lord Kelvin (William Thomson) |
Decyzyjōm 26. Gyneralnyj Kōnferyncyje Miŏr[2] ôd 20 mŏja 2019 r. definicyjŏ kelwina je takŏ: Kelwin, ôznaczynie K, je to jednostka tymperatury termodynamicznyj w SI. Je ôna zdefiniowanŏ bez przijyńcie nasztalowanyj werty cyfrowyj stałyj Boltzmanna k, co wynosi 1,380 649×10-23, wyrażōnŏ we jednostce J K-1, co je rōwnŏ kg m2 s-2 K-1, kaj kilogram, meter i sekunda sōm zdefiniowane ze pōmocōm h, c i ∆νCs[3].
Skala Kelwina (skala absolutnŏ) to je skala termōmetrycznŏ absolutnŏ, tzn. zero w tyj skali ôznaczŏ nojniższõ teoretycznie możliwõ tymperaturã, jakõ może mieć ciało. Je to tymperatura, w keryj (podle fizyki klasycznyj) ustały wszelke dyrgania tajleczek. Tyj tymperatury niy idzie jednak ôsiōngnōńć – porachowanŏ była podle funkcyje, co uzależniŏ tymperaturã ôd ynergije kinetycznyj w gazach idealnych. Tã funkcyjõ ôpracowoł William Thomson, lord Kelvin, co na jego cześć nazwane były skala i jednostka tymperatury.
Inkszōm skalōm ô tyj włŏsności je skala Rankine’a, ôpartŏ na skali Fahrenheita.
Tymperatura 0 K je rōwnŏ tymperaturze −273,15 °C. Bez to, że skala Kelwina je ôpartŏ na skali Celsjusza i rōżnica tymperatury je w ôbōch przipadkach ta sama, tymperaturã w kelwinach dostŏwōmy bez przidanie do liczby wyrażōnyj w stopniach Celsjusza stałyj 273,15:
Przeciwnie do skale Celsjusza, w skali Kelwina niy używŏ sie pojyńciŏ „stopiyń”, tj. tymperatura 100 stopni Celsjusza to inakszyj tymperatura 373,15 kelwinōw. Niynŏleżne terŏźnie ôkryślynie „stopiyń Kelvina” ôstało zastōmpiōne mianym „kelwin” na mocy 3. rezolucyje XIII Gyneralnyj Kōnferyncyje Miŏr i Wŏg[4].
Przipisy
- ↑ Unit of thermodynamic temperature (kelvin). W: The International Systym of Units (SI). Wyd. 8. Paris: Bureau International des Poids et Mesures, mŏj 2006, s. 113–114. ISBN 92-822-2213-6. [dostymp 10 września 2009]. (ang.)
- ↑ BIPM: Rezolucyjŏ 26. Gyneralnyj Kōnferyncyje Miar. www.bipm.org. [dostymp 2019-01-13].
- ↑ Bazowy Amt Miar: kelwin - nowa defincja (pol.). Główny Urząd Miar. [dostymp 2019-01-13].
- ↑ Resolution 3: SI unit of thermodynamic temperature (kelvin) (ang.). W: Resolutions of the 13th CGPM [on-line]. Bureau International des Poids et Mesures, 1967. [dostymp 8 marca 2018].