Noma (ugonjwa)

Noma (pia inajulikana kama cancrum oris) ni ugonjwa unaoenea kwa haraka, na mara nyingi huwa ni ugonjwa wa kinywa na uso.^[1]

Ni utando wa kiwamboute kwenye kinywa na Kidonda cha kinywa, na upungufu wa haraka wa tishu, za mifupa usoni.^[2]

Noma huathiri watoto maskini sana na wenye utapiamlo katika nchi za Kusini mwa Jangwa la Sahara na maeneo mengine ya kitropiki; sababu za msingi za ugonjwa huo ni usafi duni wa mazingira na utapiamlo.^[3][1]

Fusobacterium necrophorum na Prevotella intermedia ni vimelea vya bakteria muhimu katika mchakato wa ugonjwa huu, wakishirikiana na kiini kimoja au zaidi vya bakteria (kama vile Borrelia vincentii, Porphyromonas gingivalis, Tannerella forsythia, Treponema denticola, Staphylococcus aureus, na spishi nyingine za nonhemolytic Streptococcus).^[4] Matibabu ya viumbe hao yanaweza kusaidia kuzuia maambukizo, lakini hairejeshi tishu zilizokosekana au zilizoharibika.

Sababu zinazowezesha kutabiri ni pamoja na:^[1][5][6]

• Utapiamlo (haswa Vitamini A na Vitamini B) au upungufu wa maji mwilini
• Usafi duni, haswa mdomo
• maji yasio salama ya kunywa
• Ukaribu na mifugo isiyofaa
• ugonjwa wa hivi karibuni
• ugonjwa wa upungufu wa kinga mwilini, pamoja na UKIMWI
• surua
• kuvuta sigara