Tazama chanzo cha Krismasi

Huruhusiwi kuhariri ukurasa huu, kwa sababu hizo:
Ukurasa huu umefungwa ili kuepuka uhariri na matendo mengine.
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis. The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .
- Start of block: 16:21, 18 Desemba 2022
- Expiry of block: 16:21, 18 Desemba 2025
Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16. Tafadhali jumuisha taarifa zote hapo juu katika maswali yoyote unayouliza. Ikiwa unaamini kuwa ulizuiwa kimakosa, unaweza kupata maelezo na maagizo ya ziada katika sera ya kimataifa ya No open proxies. La sivyo, ili kujadili kizuizi tafadhali chapisha ombi la ukaguzi kwenye Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Unaweza kutazama na kunakili chanzo cha ukurasa huu.
[[Picha:Iconnativity.jpg|320px|thumbnail|[[Picha takatifu]] ya [[Waorthodoksi|Kiorthodoksi]] inayoonyesha kuzaliwa kwake [[Kristo]]. [[Yesu]] anaonekana amevikwa [[sanda]] na kulazwa [[kaburi]]ni, kwa maana alizaliwa ili awakomboe watu kwa [[kifo]] chake.]]
'''Krismasi''' (pia '''Noeli''') ni [[sikukuu]] ambayo [[Wakristo]] wengi husheherekea kuzaliwa kwake [[Yesu Kristo]] zaidi ya miaka 2000 iliyopita. 

Kwa kawaida husheherekewa [[tarehe]] [[25 Desemba]] katika [[Ukristo wa magharibi]]<ref>[[Martyrologium Romanum]]</ref> na tarehe [[6 Januari]] katika [[Ukristo wa mashariki|ule wa mashariki]].

== Jina ==
Kwa [[Kiswahili]] kuna [[jina|majina]] mawili ya kawaida kwa ajili ya sikukuu hii:
* '''Krismasi''' kutokana na [[neno]] la [[Kiingereza]] lenye maana ya "Christ`s Mass" yaani [[misa]] au [[ibada]] ya [[Kristo]].

* '''Noeli''' kutokana na neno la Kiingereza "Noel" (au "Nowell") ambalo limepokewa kutoka [[lugha]] ya [[Kifaransa]] "Noël". Hilo ni [[ufupisho]] wa neno la [[Kilatini]] "Natalis (dies)", "(siku ya) kuzaliwa".

== Historia ya sherehe ya Krismasi ==
{{Mwaka wa liturujia}}
Hakuna uhakika kamili ni lini Krismasi ilianza kusheherekewa. Ni sikukuu ya kale katika [[Ukristo]] lakini haikuwepo tangu mwanzoni. [[Tarehe]] halisi ya kuzaliwa kwake [[Yesu]] haijulikani kwa sababu [[utamaduni]] wa [[Wayahudi]] wa wakati ule haukuwa na [[sherehe]] au [[kumbukumbu]] ya [[siku ya kuzaliwa]].

Lakini baadaye Ukristo ulienea katika [[Dola la Roma]] kati ya [[taifa|mataifa]] yaliyokuwa na kawaida ya kuzingatia siku ya kuzaliwa. Hivyo ilijitokeza [[hamu]] ya kusheherekea pia sikukuu ya kuzaliwa kwake Kristo. Ndiyo [[asili]] ya sikukuu ya Krismasi.

Tangu mwanzo wa [[karne ya 3]] [[BK]] kuna kumbukumbu ya [[waandishi]] mbalimbali waliojadili tarehe ya kuzaliwa kwake [[Yesu Kristo]].

Habari za kwanza kabisa za makadirio ya tarehe ya kuzaliwa kwake Yesu zinapatikana kutoka [[Misri]] mnamo [[mwaka]] [[200]] [[BK]]. [[Mwandishi]] Mkristo [[Klemens wa Alexandria]] <ref>''(kitabu cha Stromateis I, xxi)''</ref> alilalamikia [[udadisi]] wa [[wataalamu]] kadhaa wa Misri waliodai kwamba wamekadiria tarehe hiyo katika mwezi [[Mei]], wengine katika [[Aprili]]. Alisema pia kuwa kikundi cha Kikristo cha wafuasi wa [[Basilides]] huko Misri walisheherekea [[Epifania]] pamoja na kuzaliwa kwake Yesu tarehe [[6 Januari]].

Lakini kadirio la tarehe 25 Desemba lina asili katika Misri pia. Kuanzia mwaka 200 (kwa mara ya kwanza katika [[maandishi]] ya [[Sixtus Julius Africanus]]) wataalamu nchini Misri waliona tarehe 14 [[Nisan]] ya [[kalenda ya Kiyahudi]] ambayo ni sawa na [[25 Machi]] ilikuwa tarehe ya [[kufa]] kwake Kristo na pia siku ya [[utungaji mimba]] wake. Kwa kuongeza miezi [[tisa]] ya [[mimba]] inajitokeza 25 Desemba kama tarehe ya kuzaliwa.

Inaonekana tarehe 25 Desemba ilijitokeza wakati huo. Kuna taarifa ya mwaka [[204]] kutoka [[Ipolito]] wa [[Roma]] kwamba tarehe 25 Desemba ilikuwa sikukuu ya kuzaliwa kwake Yesu Kristo.

== Krismasi na sikukuu ya Sol Invictus ==
Mjini Roma wakati wa [[karne ya 4]] tarehe ya Krismasi katika Desemba ilitokea pamoja na sikukuu ya [[Wapagani|Kipagani]] iliyoitwa "Siku ya Sol Invictus". Hii ilikuwa sherehe ya [[Jua]] kama [[mungu]] "Sol invictus" (yaani "Jua lisiloshindika"). Hii ilikuwa ibada iliyoingia Roma kutoka [[Uajemi]] ambako [[mungu]] [[Mithra]] aliabudiwa kama mungu wa [[nuru]].

Waumini wa [[dini]] ya Jua waliona wakati wa Desemba kama kipindi cha pekee kutokana na [[solistasi]] ya mwezi huo; katika [[Nusutufe ya kaskazini|nusutufe ya kaskazini ya Dunia]] urefu wa mchana unapungua na usiku unakuwa mrefu tangu [[sikusare]] ya 21/22 Septemba hadi tarehe 21/22 Desemba; kuanzia siku za 21/22 Desemba [[mchana]] huwa mrefu na nuru inaongezeka. Mwendo huo ulitazamwa kama [[ushindi]] wa nuru = Jua juu ya [[giza]]. 

Pale Roma Kaisari [[Eliogabalus]]  (aliyezaliwa Syria, alitawala Roma [[218]] hadi [[222]])  alianzisha sherehe ya sikukuu ya "Kuzaliwa Jua"  huko [[Roma]]. Baadaye [[Kaisari Aurelianus]] akaithibitisha rasmi mwaka [[273]]. 

Wakati wa Kaisari [[Licinius]] ([[308]]-[[324]]) sikukuu hiyo ilikuwa ikiadhimishwa bado tarehe 19 Desemba. <ref>Taz. maandishi yaliyotajwa na Allan S. Hoey katika ukurasa 480 (rejeo 128) wa Official Policy towards Oriental Cults in the Roman Army, Transactions and Proceedings of the American Philological Association (70) 1939, pp 456-481)</ref>. Hatimaye ikahamishiwa tarehe 25 Desemba.

[[Wataalamu]] mbalimbali walidai kwamba [[Kanisa]] lilipachika sikukuu ya [[Kristo]] kwenye tarehe hiyo kwa nia ya kufanya ichukue nafasi ya sikukuu ya jua kama mungu "Sol invictus" (yaani "Jua lisiloshindika"). Kwa namna yoyote hata katika Ukristo Jua linatazamwa kama [[ishara]] ya Kristo; katika sehemu mbalimbali za [[Biblia ya Kikristo|Biblia]] Kristo alifananishwa tayari na Jua na maneno haya yaliandikwa [[muda]] mrefu kabla ya kutokea kwa siku ya Sol Invictus. Mifano ni [[Injili ya Luka]] 1,78 <ref>Nuru ya jua itatujia kutoka mbinguni na kuwaangazia wote </ref>[[Ufunuo wa Yohane|Ufunuo]] 21, 23 <ref>Mwanakondoo ataangaza Yerusalemu badala ya Jua</ref>, [[Malaki]] 4,2 (<ref>"kwenu ninyi mnaolicha jina langu, jua la haki litawazukia", maneno yaliyosomwa na Wakristo kama [[utabiri]] wa kuja kwa Kristo</ref>, hivyo katika mashindano na dini ya kuabudu Jua Wakristo walitumia lugha ya [[Biblia]] kwa kudokeza Kristo ndiye Jua la kweli.

Kutoka Roma, uliokuwa [[mji mkuu]] wa [[Dola la Roma]], [[sherehe]] ya 25 Desemba ilienea kote katika Ukristo.

Wakristo wengi husheherekea tarehe [[25 Desemba]] ([[Wakatoliki]] na sehemu ya [[Waprotestanti]] na [[Waorthodoksi]]). Kati ya Waorthodoksi kuna tarehe nyingine, hasa [[6 Januari]] kutokana na tofauti katika [[kalenda]].

== Habari za Krismasi katika Biblia ==
Habari za Krismasi kama sherehe hazipatikani katika [[Biblia]] kwa sababu zilizotajwa hapa juu na kwa sababu mwanzoni mwa [[Kanisa]] mkazo ulikuwa juu ya [[Kifo cha Yesu|kifo]] na [[ufufuko wa Yesu]], tunavyoona hasa katika [[Nyaraka za Paulo|barua]] za [[Mtume Paulo]].

Baadaye tu, Wakristo walichunguza zaidi asili ya huyo aliyesadikiwa nao kuwa alikufa na kufufuka.

Hasa [[vitabu]] viwili vya [[Agano Jipya]] vina habari za kuzaliwa kwake Yesu, yaani [[Injili]] za [[Injili ya Mathayo|Mathayo]] na [[Injili ya Luka|Luka]].

=== Katika Injili ya Mathayo ===
[[Mtume Mathayo|Mathayo]] anasimulia habari hizo katika mlango wa kwanza kuanzia [[aya]] 18<ref>1:18Basi, hivi ndivyo Yesu Kristo alivyozaliwa: Maria, mama yake, alikuwa ameposwa na Yosefu. Lakini kabla hawajakaa pamoja kama mume na mke, alionekana kuwa mja mzito kwa uwezo wa Roho Mtakatifu. 19 Yosefu, mumewe, kwa vile alikuwa mwadilifu, hakutaka kumwaibisha hadharani; hivyo alikusudia kumwacha kwa siri. 20 Alipokuwa bado anawaza jambo hilo, malaika wa Bwana alimtokea katika ndoto, akamwambia, "Yosefu, mwana wa Daudi, usiogope kumchukua Maria awe mke wako, maana amekuwa mja mzito kwa uwezo wa Roho Mtakatifu. 21 Atajifungua mtoto wa kiume, nawe utampa jina Yesu, kwa kuwa yeye atawaokoa watu wake kutoka katika dhambi zao." 22 Basi, haya yote yalitukia ili litimie lile neno Bwana alilosema kwa njia ya nabii: 23 "Bikira atachukua mimba, atamzaa mtoto wa kiume, naye ataitwa Emanueli" (maana yake, "Mungu yu pamoja nasi"). 24 Hivyo, Yosefu alipoamka usingizini alifanya kama malaika huyo alivyomwambia, akamchukua mke wake nyumbani. 25 Lakini hakumjua kamwe kimwili hata Maria alipojifungua mtoto wa kiume. Naye Yosefu akampa jina Yesu.</ref> na katika mlango wa pili<ref>2:1 Yesu alizaliwa mjini Bethlehemu, mkoani Yudea, wakati Herode alipokuwa mfalme. Punde tu baada ya kuzaliwa kwake, wataalamu wa nyota kutoka mashariki walifika Yerusalemu, 2 wakauliza, "Yuko wapi mtoto, Mfalme wa Wayahudi, aliyezaliwa? Tumeiona nyota yake ilipotokea mashariki, tukaja kumwabudu." 3 Mfalme Herode aliposikia hayo, alifadhaika, yeye pamoja na wakazi wote wa Yerusalemu. 4 Basi akawaita pamoja makuhani wakuu wote na walimu wa Sheria, akawauliza, "Kristo atazaliwa wapi?" 5 Nao wakamjibu, "Mjini Bethlehemu, mkoani Yudea. Ndivyo nabii alivyoandika: 6 `Ewe Bethlehemu katika nchi ya Yuda, kwa vyovyote wewe si mdogo kabisa kati ya viongozi wa Yuda; maana kwako atatokea kiongozi atakayewaongoza watu wangu, Israeli."` 7 Hapo, Herode aliwaita faraghani hao wataalamu wa nyota, akawauliza wakati hasa ile nyota ilipowatokea. 8 Kisha akawatuma Bethlehemu akisema, "Nendeni mkachunguze kwa makini habari za mtoto huyo. Mkisha mpata nileteeni habari ili nami niende nikamwabudu." 9 Baada ya kumsikiliza mfalme, hao wataalamu wa nyota wakaenda. Kumbe ile nyota waliyokuwa wameiona upande wa mashariki iliwatangulia hata ikaenda kusimama juu ya mahali pale alipokuwa mtoto. 10 Walipoiona hiyo nyota, walifurahi mno. 11 Basi, wakaingia nyumbani, wakamwona yule mtoto pamoja na Maria mama yake; wakapiga magoti, wakamsujudia. Kisha wakafungua hazina zao, wakampa zawadi: dhahabu, ubani na manemane. 12 Mungu aliwaonya katika ndoto wasimrudie Herode; hivyo wakarudi makwao kwa njia nyingine. 13 Baada ya wale wageni kuondoka, malaika wa Bwana alimtokea Yosefu katika ndoto, akamwambia, "Amka! Mchukue mtoto pamoja na mama yake, mkimbilie Misri. Kaeni huko mpaka nitakapokwambia, maana Herode anakusudia kumwua huyu mtoto." 14 Hivyo, Yosefu aliamka, akamchukua mtoto pamoja na mama yake, akaondoka usiku, akaenda Misri. 
15 Akakaa huko mpaka Herode alipokufa. Jambo hilo lilifanyika ili neno alilosema Bwana kwa njia ya nabii litimie: "Nilimwita Mwanangu kutoka Misri." 16 Herode alipogundua kwamba wale wataalamu wa nyota walikuwa wamemhadaa, alikasirika sana. Akaamuru watoto wote wa kiume mjini Bethlehemu na kandokando yake wenye umri wa miaka miwili na chini yake wauawe. Alifanya hivyo kufuatana na muda aliopata kujua kutoka kwa wale wataalamu wa nyota. 17 Ndivyo yalivyotimia maneno yaliyosemwa kwa njia ya nabii Yeremia: 18 "Sauti imesikika mjini Rama, kilio na maombolezo mengi. Raheli anawalilia watoto wake, wala hataki kutulizwa, maana wote wamefariki." 19 
Baada ya kifo cha Herode, malaika wa Bwana alimtokea Yosefu katika ndoto kule Misri, 20 akamwambia, "Amka! Mchukue mtoto pamoja na mama yake, urudi tena katika nchi ya Israeli, maana wale waliotaka kumwua mtoto huyo wamekwisha kufa." 21 Basi, Yosefu aliamka, akamchukua mtoto pamoja na mama yake, akarejea katika nchi ya Israeli. 22 Lakini Yosefu aliposikia kwamba Arkelao mwanawe Herode alikuwa mfalme wa Yudea mahali pa baba yake, aliogopa kwenda huko. Naye baada ya kuonywa katika ndoto, alikwenda katika mkoa wa Galilaya, 23 akahamia katika mji uitwao Nazareti. Ndivyo yalivyotimia maneno yaliyonenwa kwa njia ya manabii: "Ataitwa Mnazare."</ref>.

[[Bikira Maria]], [[Mama]] wa Yesu, alipata [[mimba]] wakati alipokuwa [[mchumba]] wa [[Yosefu (mume wa Maria)|Yosefu]]. Yosefu alitaka kumwacha lakini aliambiwa na [[malaika]] aanze kuishi naye na kumkubali [[mtoto]] kama wake kwa kumpa jina "Yesu".

[[Mamajusi]] kutoka [[mashariki]] waliwatembelea [[kijiji|kijijini]] [[Bethlehemu]] na kuwaletea [[zawadi]] kwa sababu waliona [[nyota]] ya pekee iliyokuwa kwao [[alama]] ya kuzaliwa kwa [[mfalme]] mpya katika [[Uyahudi]] ikawaongoza hadi [[Mji|mjini]] [[Yerusalemu]]. Lakini walipompitia mfalme [[Herode Mkuu]], huyo alikasirika akimwogopa mfalme mpya. Hata hivyo aliwaelekeza Bethlehemu kadiri ya [[utabiri]] wa [[nabii]] [[Kitabu cha Mika|Mika]].

Yosefu alipata tena [[ujumbe]] kutoka kwa [[malaika]] akaondoka na [[mtoto]] na Maria kukimbilia Misri kabla ya [[askari]] wa Herode hawajaweza kumuua Yesu.

Baada ya [[kifo]] cha Herode walirudi kutoka Misri lakini hawakuenda tena Bethlehemu bali walihamia [[Nazareti]] katika [[mkoa]] wa [[Galilaya]].

=== Katika Injili ya Luka ===
Katika [[taarifa]] ya [[Luka mwinjili|Luka]] (mlango wa 1 na 2) Maria alipokea huko Nazareti ujumbe wa [[malaika mkuu]] [[Malaika Gabrieli|Gabrieli]] kwamba atapata mimba halafu [[mtoto]] wa pekee.<ref>1:26 Mnamo mwezi wa sita, malaika Gabrieli alitumwa na Mungu aende kwenye mji uitwao Nazareti huko Galilaya, 27 kwa msichana mmoja aitwaye Maria, mchumba wa mtu mmoja jina lake Yosefu, wa ukoo wa Daudi. 28 Malaika akamwendea, akamwambia, "Salamu Maria! Umejaliwa neema nyingi! Bwana yu pamoja nawe." 29 Maria aliposikia maneno hayo alifadhaika sana, akawaza: maneno haya yanamaanisha nini? 30 Malaika akamwambia, "Usiogope Maria, kwa maana Mungu amekujalia neema. 31 Utachukua mimba, utamzaa mtoto wa kiume na utampa jina Yesu. 32 Yeye atakuwa mkuu na ataitwa Mwana wa Mungu Mkuu. Bwana Mungu atampa kiti cha mfalme Daudi, babu yake. 33 Kwa hivyo atautawala ukoo wa Yakobo milele, na ufalme wake hautakuwa na mwisho." 
34 Maria akamjibu, "Yatawezekanaje hayo, hali mimi ni bikira?" 35 Malaika akamjibu, "Roho Mtakatifu atakushukia, na uwezo wake Mungu Mkuu utakujia kama kivuli; kwa sababu hiyo, mtoto atakayezaliwa ataitwa Mtakatifu, Mwana wa Mungu. 36 Ujue pia kwamba hata Elisabeti, jamaa yako, naye amepata mimba ingawa ni mzee, na sasa ni mwezi wa sita kwake yeye ambaye watu walimfahamu kuwa tasa. 37 Kwa maana hakuna jambo lisilowezekana kwa Mungu." 38 Maria akasema, "Mimi ni mtumishi wa Bwana, nitendewe kama ulivyosema." Kisha yule malaika akaenda zake.</ref>

Yosefu na Maria walikwenda Bethlehemu kwa sababu ya [[sensa]] iliyowataka kwenda katika mji asili wa [[ukoo]] wa Yosefu, [[mjukuu]] wa [[mfalme Daudi]]. Hapo Yesu alizaliwa katika [[hori]] la kulishia [[wanyama]]; [[wachungaji]] [[bonde|mabondeni]] walitangaziwa na [[malaika]] habari hiyo wakaja kumwona mtoto.<ref>2:1 Siku zile, tangazo rasmi lilitolewa na Kaisari Augusto kuwataka watu wote chini ya utawala wake wajiandikishe. 2 Kuandikishwa huku kulikuwa mara ya kwanza, wakati Kirenio alipokuwa mkuu wa mkoa wa Siria. 3 Basi, wote waliohusika walikwenda kujiandikisha, kila mtu katika mji wake. 4 Yosefu pia alifanya safari kutoka mjini Nazareti mkoani Galilaya. Kwa kuwa alikuwa wa jamaa na ukoo wa Daudi alikwenda mjini Bethlehemu mkoani Yuda alikozaliwa Mfalme Daudi. 5 Alikwenda kujiandikisha pamoja na mchumba wake Maria ambaye alikuwa mja mzito. 6 Walipokuwa huko, siku yake ya kujifungua ikawadia, 7 akajifungua mtoto wake wa kwanza wa kiume, akamvika nguo za kitoto, akamlaza horini kwa sababu hawakupata nafasi katika nyumba ya wageni. 8 Katika sehemu hizo, walikuwako wachungaji wakikesha usiku mbugani kulinda mifugo yao. 9 Malaika wa Bwana akawatokea ghafla, na utukufu wa Bwana ukawaangazia pande zote. Wakaogopa sana. 10 Malaika akawaambia, "Msiogope! Nimewaleteeni habari njema ya furaha kuu kwa watu wote. 11 Kwa maana, leo hii katika mji wa Daudi, amezaliwa Mwokozi kwa ajili yenu, ndiye Kristo Bwana. 12 Na hiki kitakuwa kitambulisho kwenu: mtamkuta mtoto mchanga amevikwa nguo za kitoto, amelazwa horini." 13 Mara kundi kubwa la jeshi la mbinguni likajiunga na huyo malaika, wakamsifu Mungu wakisema: 14 "Utukufu kwa Mungu juu mbinguni, na amani duniani kwa watu aliopendezwa nao!" 15 Baada ya hao malaika kuondoka na kurudi mbinguni, wachungaji wakaambiana: "Twendeni moja kwa moja mpaka Bethlehemu tukalione tukio hili Bwana alilotujulisha." 16 Basi, wakaenda mbio, wakamkuta Maria na Yosefu na yule mtoto mchanga amelazwa horini. 17 Hao wachungaji walipomwona mtoto huyo wakawajulisha wote habari waliyokuwa wamesikia juu yake. 18 Wote waliosikia hayo walishangaa juu ya habari walizoambiwa na wachungaji. 19 Lakini Maria aliyaweka na kuyatafakari mambo hayo yote moyoni mwake. 20 
Wale wachungaji walirudi makwao huku wakimtukuza na kumsifu Mungu kwa yote waliyokuwa wamesikia na kuona; yote yalikuwa kama walivyokuwa wameambiwa. 21 Siku nane baadaye, wakati wa kumtahiri mtoto ulipofika, walimpa jina Yesu, jina ambalo alikuwa amepewa na malaika kabla hajachukuliwa mimba.</ref>

Baada ya kuzaliwa [[wazazi]] walimpeleka Yesu Yerusalemu katika [[hekalu]] kufuatana na [[sheria]] ya [[Agano la Kale]] ([[Kitabu cha Kutoka]] 13,2; 13,15) halafu wakarudi kwao Nazareti.<ref>2:22 Siku zilipotimia za Yosefu na Maria kutakaswa kama walivyotakiwa na Sheria ya Mose, wazazi hao walimchukua mtoto, wakaenda naye Yerusalemu ili wamweke mbele ya Bwana. 23 Katika Sheria ya Bwana imeandikwa: "Kila mzaliwa wa kwanza wa kiume atawekwa wakfu kwa Bwana." 24 Pia walikwenda ili watoe sadaka: hua wawili au makinda wawili ya njiwa, kama ilivyotakiwa katika Sheria ya Bwana. 25 Wakati huo huko Yerusalemu kulikuwa na mtu mmoja, mwema na mcha Mungu, jina lake Simeoni. Yeye alikuwa akitazamia kwa hamu ukombozi wa Israeli. Roho Mtakatifu alikuwa pamoja naye. 26 Roho Mtakatifu alikuwa amemhakikishia kwamba hatakufa kabla ya kumwona Masiha wa Bwana. 27 Basi, akiongozwa na Roho Mtakatifu, Simeoni aliingia Hekaluni; na wazazi wa Yesu walipomleta Hekaluni mtoto wao ili wamfanyie kama ilivyotakiwa na Sheria, 28 Simeoni alimpokea mtoto Yesu mikononi mwake huku akimtukuza Mungu na kusema: 29 "Sasa Bwana, umetimiza ahadi yako, waweza kumruhusu mtumishi wako aende kwa amani. 30 Maana kwa macho yangu nimeuona wokovu utokao kwako, 31 ambao umeutayarisha mbele ya watu wote: 32 Mwanga utakaowaangazia watu wa mataifa, na utukufu kwa watu wako Israeli." 33 Baba na mama yake Yesu walikuwa wakistaajabia maneno aliyosema Simeoni juu ya mtoto. 34 Simeoni akawabariki, akamwambia Maria mama yake, "Mtoto huyu atakuwa sababu ya kupotea na kuokoka kwa watu wengi katika Israeli. Naye atakuwa ishara itakayopingwa na watu; 35 na hivyo mawazo ya watu wengi yataonekana wazi. Nawe mwenyewe, uchungu ulio kama upanga mkali utauchoma moyo wako." 36 Palikuwa na nabii mmoja mwanamke, mzee sana, jina lake Ana, binti Fanueli, wa kabila la Asheri. Alikuwa ameishi na mumewe kwa miaka saba tangu alipoolewa. 37 Halafu alibaki mjane hadi wakati huo akiwa mzee wa miaka themanini na minne. Wakati huo wote alikaa Hekaluni akifunga na kusali usiku na mchana. 38 Saa hiyohiyo alijitokeza mbele, akamshukuru Mungu, na akaeleza habari za huyo mtoto kwa watu wote waliokuwa wanatazamia ukombozi wa Yerusalemu. 39 Hao wazazi walipokwisha fanya yote yaliyoamriwa na Sheria ya Bwana, walirudi makwao Nazareti, mkoani Galilaya. 40 Mtoto akakua, akazidi kupata nguvu, akajaa hekima, na neema ya Mungu ilikuwa pamoja naye.</ref>

== Habari za Krismasi katika Korani ==
[[Korani]] pia ina habari za kuzaliwa kwake Yesu ([[nabii Isa]]).

[[Sura]] ya tatu (Al Imran, 42-47) ina habari za tangazo la malaika kwa [[Bikira Mariamu]] zinazofanana na Luka 1.

Sura ya 19 (Mariamu, 16-34) inarudia tangazo la malaika kwa Mariamu na inasimulia kuzaliwa kwake Yesu chini ya [[mti]] wa [[mtende]], halafu [[majadiliano]] kati ya Mariamu na [[ndugu]] zake. [[Mtoto mchanga]] Yesu akaanza kusema wakati wa kuzaliwa akimtetea mama yake dhidi ya ndugu zake.

== Krismasi katika liturujia ==
Kama kawaida, [[imani]] na [[liturujia]] ya Kikristo zinaitikia haja za [[binadamu]].

Mojawapo ni kukutana na watu wa kupendeza kwa [[wema]] wao.

[[Kipindi cha Noeli]] kinatimiza haja hiyo, kwa kuwa kinaadhimisha kuzaliwa kwa mtu mpya kabisa ambaye anatuvutia kwa wema wake na ambaye tukimuona tumemuona [[Mungu]], tena tukimpokea tunazaliwa upya kama wana wa Mungu.

“Leo amezaliwa kwa ajili yenu [[Mwokozi]], ndiye Kristo [[Bwana]]”. Tunapoadhimisha Noeli tangazo hilo la malaika kwa wachungaji linatufikia sisi. Si kujidanganya, kana kwamba Yesu angezaliwa leo, wala hatukumbuki tu tukio la zamani, bali [[fumbo]] la kuzaliwa Bwana linatufikia leo katika liturujia na kutuletea [[neema]] zake. Hivyo tunaweza tukazaliwa upya kwa kushiriki kuzaliwa kwa [[kichwa]] chetu.

Liturujia inashangilia hivi, “Lo! Mabadilishano ya ajabu! [[Mwana wa Mungu]] anakuwa mtu kusudi mtu awe mwana wa Mungu!”. Tena si binadamu tu, bali [[viumbe]] vyote vinapata [[heshima]] mpya kwa [[Neno wa milele]] kujifanya [[kiumbe]].

== Desturi za Krismasi ==
Sherehe ya Krismasi imekuwa sikukuu muhimu sana katika tamaduni za mataifa yaliyoathiriwa na [[Ukristo]]. Kuna desturi nyingi zilizojitokeza katika [[karne]] zote za kusheherekea Krismasi. Sehemu ya desturi hizi zimeenea pia nje ya nchi za asili na hata kutumiwa na watu wasiofuata [[imani]] ya Kikristo.

* '''[[Pango la Noeli]]''' lililoanzishwa na [[Fransisko wa Asizi]] mwaka [[1223]] [[Kijiji|kijijini]] [[Greccio]] ([[Italia ya Kati]]) na kuenea kila mahali kama [[sanaa]] inayoonyesha kwa njia mbalimbali jinsi [[Yesu]] alivyozaliwa.

* '''[[Mapambo ya Krismasi]]:''' ni hasa [[nuru]] na [[taa]] za pekee. Alama za nyota kwa kukumbuka nyota iliyopeleka [[mamajusi]] hadi [[Bethlehemu]] inawekwa ndani na nje ya [[nyumba]] na ma[[duka]].

* '''[[Mti wa Krismasi]]''' - ni ishara ya pekee ya Krismasi yenye asili katika [[Ujerumani]] kusini-magharibi ya [[karne ya 16]] hivi. Asili yake iko katika maigizo yaliyosimulia hadithi za Biblia na mti wa [[Paradiso]] unaohusiana na masimulizi ya [[dhambi]] la kwanza na ujumbe wa Kristo kama [[mwokozi]] anayekuja kuondoa dhambi hilo. Kutoka maigizo ya kanisani ishara ya mti uliopambwa ma[[tunda]] uliingia katika nyumba za Wakristo ambako ulipambwa zaidi kwa matunda, [[keki]] tamu na [[pipi]] kwa watoto. Umekuwa mapambo ya nyumbani kwa majira ya Krismasi. Tangu Krismasi kuwa nafasi muhimu kwa [[uchumi]] kuna pia maduka mengi yanayoweka miti hii na katika [[mazingira]] ya ki[[biashara]] uhusiano wake na mti wa Paradiso umesahauliwa mara nyingi.

* '''[[Zawadi za Krismasi]]''' - [[Martin Luther]] alitaka kuongeza umuhimu wa Krismasi kwa Wakristo ambao wakati wake walikuwa na desturi ya kuwazawadia watoto kwenye siku ya [[Nikolasi wa Myra|Mtakatifu Nikolasi]] tarehe [[6 Desemba]], [[wiki]] 2 kabla ya sikukuu. Hapo Luther alipendekeza kuhamisha zawadi kwa watoto kwenda siku ya kuzaliwa kwake Yesu ili wamkumbuke zaidi Yesu kuliko [[mtakatifu]] huyo. Hapo alirejea zawadi zilizopelekwa kwa Yesu na [[mamajusi]] kutoka [[mashariki]] kufuatana na taarifa ya [[Injili ya Mathayo]] mlango 2. Desturi ya kuwazawadia watoto kwenye sikukuu hii ilienea hadi kuwa desturi ya kupeana zawadi kati ya watu wa kila [[umri]]. Katika [[karne ya 20]] desturi ilienea kiasi cha kuwa nafasi muhimu ya [[biashara]]. Katika nchi nyingi mwezi Desemba umekuwa mwezi wa mapato makubwa kushinda miezi mingine. Hata katika [[miji]] mikubwa ya nchi kama [[Dubai]] au [[Japani]] ambako Wakristo ni wachache desturi ya kupeana zawadi imeenea na mapambo ya Krismasi katika maduka yanataka kuwahamasisha wateja kununua zawadi za [[majira]].

* '''[[Baba Krismasi]]'''

==Tanbihi==
{{Marejeo}}

== Marejeo ==
{{refbegin|30em}}
* {{cite book|title=Christmas in America: A History|first=Penne L.|last=Restad|url=https://books.google.com/books?id=0pnJDKfYi3QC&lpg=PP1&dq=Christmas%20in%20America%3A%20A%20History&pg=PP1#v=onepage&q&f=true|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1995|isbn=0-19-509300-3}}
* ''The Battle for Christmas'', by Stephen Nissenbaum (1996; New York: Vintage Books, 1997). ISBN 0-679-74038-4
* ''[https://books.google.com/books?id=ERahko4FXJgC&lpg=PP1&dq=The%20Origins%20of%20Christmas&pg=PP1#v=onepage&q&f=true The Origins of Christmas]'', by Joseph F. Kelly (August 2004: Liturgical Press) ISBN 978-0-8146-2984-0
* ''[https://books.google.com/books?id=1XRjAyL8LogC&lpg=PP1&dq=Christmas%20Customs%20and%20Traditions&pg=PP1#v=onepage&q&f=true Christmas Customs and Traditions]'', by Clement A. Miles (1976: Dover Publications) ISBN 978-0-486-23354-3
* ''The World Encyclopedia of Christmas'', by Gerry Bowler (October 2004: McClelland & Stewart) ISBN 978-0-7710-1535-9
* ''Santa Claus: A Biography'', by Gerry Bowler (November 2007: McClelland & Stewart) ISBN 978-0-7710-1668-4
* ''[https://books.google.com/books?id=NngtujclaxoC&lpg=PP1&dq=There%20Really%20Is%20a%20Santa%20Claus%3A%20The%20History%20of%20St.%20Nicholas%20%26%20Christmas%20Holiday%20Traditions&pg=PP1#v=onepage&q&f=true There Really Is a Santa Claus: The History of St. Nicholas & Christmas Holiday Traditions]'', by William J. Federer (December 2002: Amerisearch) ISBN 978-0-9653557-4-2
* ''St. Nicholas: A Closer Look at Christmas'', by Jim Rosenthal (July 2006: Nelson Reference) ISBN 1-4185-0407-6
* ''Just say Noel: A History of Christmas from the Nativity to the Nineties'', by David Comfort (November 1995: Fireside) ISBN 978-0-684-80057-8
* ''4000 Years of Christmas: A Gift from the Ages'', by Earl W. Count (November 1997: Ulysses Press) ISBN 978-1-56975-087-2
* {{cite book|title=The Birth of Christ|first=Peter|last=Sammons|date=May 2006|publisher=Glory to Glory Publications (UK)|isbn=0-9551790-1-7}}
{{refend}}

==Viungo vya nje==
{{Sister project links|v=no|voy=no|species=no|mw=no|n=Category:Christmas|d=Q19809|b=Category:Christmas recipes}}
* {{dmoz|Society/Holidays/Christmas/|Christmas}}
* ''[http://www.gutenberg.org/etext/22042 Christmas: Its Origin and Associations]'', by William Francis Dawson, 1902, from [[Project Gutenberg]]
{{Bikira Maria}}
[[Jamii:Liturujia]]
[[Jamii:Sikukuu za Ukristo]]
[[Jamii:Yesu Kristo]]
[[jamii:Krismasi]]
[[Jamii:Rozari]]
Vigezo vinavyotumiwa kwenye ukurasa huu:
Rudia Krismasi.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Krismasi"