Karbala

Karbala mangrupa salah sahiji dayeuh pangbeungharna di Irak. Asal dévisana asalna ti nu datang anu beribadah sarta produk pangan, utamana korma. Sacara administratif, Karbala kabagi jadi dua distrik, "Karbala Kolot", puseur ageman, sarta "Karbala Anyar", wewengkon padumukan di mana aya sakola Islam sarta wangunan pamaréntah.

Di puseur dayeuh kolot aya Mashad al-Husain, astana Husain bin Ali, incu Nabi Muhammad. Astana Husain nyaéta tempat ziarah pikeun kaum Muslim Syi'ah, utamana dina perayaan mengenang perang Poé Asyura. Réa peziarah lansia ngadatangan astana éta semata-mata pikeun nungguan ajal, alatan astana éta dipercaya minangka salah sahiji gerbang nuju surga. Lokasi séjén anu didatangan kaum Syi'ah ialah al-Makhayam, baheula dipercaya minangka tempat kamp Husain, di mana keberanian Husain sarta pamiluna diperingati sacara umum. Kaitanana anu reukeut jeung Syi'ah Islam ngajadikeun Karbala minangka puseur instruksi sarta sumebarna kaagamaan; manéhna miboga saeutikna 100 masjid sarta 23 madrasah, di antarana milik ajengan kawentar, Ibnu Fahid, anu diwangun 440 taun ka tukang.

Ngaran dayeuh bersejarah ieu asalna ti akar etnis Assyria, Babilonia atawa Persia. Dayeuh ieu mangrupa astana umat Kristiani saméméh dicokot alih ku Islam.

Kemasyhuran Karbala di antara kaum Syiah dikarenakan Perang Karbala dina 10 Oktober 680. Husain sarta adina Abbas dikubur ku hiji jalma ti suku Bani Asad, sarta saterusna dipikawanoh kalawan ngaran Mashad al-Husain. Karbala ngembang di saubeng astana kasebut.

Karbala sarta astana éta ngembang pesat alatan suksésna para pamingpin Muslim, tapi nalangsara karuksakan alatan diserang pasukan. Astana asli dihancurkan ku Khalifah Bani Abbasiyah al-Mutawakkil taun850 tapi diwangun balik taun979 tuluy kabeuleum taun1086 saméméh diwangun balik.

Kawas dayeuh Najaf, Karbala katandangan krisis cai anu bisa terselesaikan dina mimiti abad ke-18 kalawan ngawangun hiji bendungan di parigi (kanal) Husayniyya. Dina 1737 Karbala ngagantikeun Isfahan di Iran minangka tempat tujuan utama pikeun panarima béasiswa kaum Syiah. Manéhna ngalaman karuksakan anu parna taun1801 alatan kalakuan soldadu Wahhabi. Sanggeus penyerangan éta, syékh asal Karbala ngadegkeun hiji nagara republik anu lekasan alatan kakawasaan Kesultanan Usmaniyah taun1843. Kajadian ieu ngabalukarkeun réa pelajar sarta cendekiawan pindah ka Najaf, anu dijadikeun minangka puseur kaagamaan Syiah.

Pangwangunan dayeuh Karbala dipangaruhan kuat ku kaum Persia anu geus lila jadi mayoritas nu nyicingan (75% ti populasi Karbala nepi ka mimiti abad ke-20). Kulawarga Kammuna, baraya Shah Iran, jadi nu ngajaga astana éta salila mangtaun-taun sarta jadi pangawasa Karbala nepi ka manéhna murag ka leungeun Britania Raya taun1915. Pangaruh Persia dikurangi jeung ngahaja salila pamaréntahan Britania Raya. Sawatara undang-undang nasional, kawas larangan pikeun jelema deungeun pikeun nyekel kalungguhan minangka pajabat pamaréntah, dipedar pikeun memojokkan balaréa Persia. Nepi ka 1957, jumlah kaum Persia saukur 12% ti populasi Karbala. Maranéhanana lila-lila membaur jeung populasi Irak sarta ogé nampa kewarganegaraan Irak.

Hubungan Karbala jeung talari ageman kaum Syi'ah ngabalukarkeun kecurigaan di pihak pamaréntah Iraq kaum Sunni. Salila pamaréntahan Saddam Hussein, perayaan kaagamaan Syi'ah dilarang sarta réa kaum Syiah non-irak anu henteu diidinan ngadatangan Karbala. Dina 1991, Karbala garah parna sarta réa jelema tiwas sabot hiji pemberontakan ku kaum Syi'ah satempat ditumpes ku rezim Saddam. Ziarah taun2004 nyaéta anu pangbadagna dina sawatara dasawarsa pamungkas kalawan leuwih ti hiji juta urang miluanana. Tapi, serangan bom dina 21 Maret 2004, dipikawanoh kalawan Pembunuhan Massal Asyura, menodai ziarah éta sanajan pengamanan heureut diberlakukan di Karbala.