Ukrainasit
| ukrainisht: українці | |
|---|---|
 Vajzat ukrainase me vyshyvanka gjatë përvjetorit të pavarësisë | |
| Popullsia e përgjithshme | |
37 million[1]
 | |
| Rajone me popullsi të konsiderueshme | |
 Ukrainë 37,541,693 (2001)[2] | |
 Rusia | 3,269,992 (2015) |
 Kanadë | 1,359,655 (2016)[3] |
 Polonia | 1,200,000 (2017) |
 Shtetet e Bashkuara | 1,028,492 (2016)[4] |
| Gjuhët | |
| Ukrainisht[5] | |
| Fetë | |
| |
| Grupe etnike të lidhura | |
| Sllavët e Lindjes | |
Ukrainasit (Ukrainisht: українці, ukraintsi) janë një grup etnik sllavo-lindor me origjinë nga Ukraina, i cili është nga vendi i shtatë më i madh në Evropë sipas popullsisë[7] dhe i dyti për nga madhësia midis sllavëve të lindjes pas rusëve. Kushtetuta e Ukrainës zbaton termin 'ukrainas' për të gjithë qytetarët e saj.
Ukrainasit etnik kanë qenë historikisht të njohur si Rutenasit deri në fillim të shekullit të 20-të, duke iu referuar tokës mesjetare të Rutenisë, e cila ishte termi latin për Kievan Rus', një shtet mesjetar sllav lindor me kryeqytet në Kiev. Pas rënies së saj, u shfaq Mbretëria e Rusit. Duke filluar nga shekulli i 15-të, populli i Ukrainës ishte i njohur gjithashtu si Kozakë dhe formoi shtetin pritës Zaporizhian. Lidhja me Kozakët Zaporozhian veçanërisht, theksohet në himnin kombëtar të Ukrainës, "Ne jemi, vëllezër, të farefisit Kozak". Gjatë Luftës për pavarësi ukrainase, u formua Republika Popullore e Ukrainës, e cila ekzistoi nga viti 1917 deri më 1921 dhe u pushtua nga sovjetikët deri në rivendosjen e pavarësisë. Shumica e ukrainasve janë të krishterë ortodoksë lindorë.
Kultura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Kultura e Ukrainës
Për shkak të vendndodhjes gjeografike të Ukrainës, kultura e saj shfaq kryesisht ndikimin e Evropës Lindore si dhe Evropën Qendrore deri në një farë mase (kryesisht në rajonin perëndimor). Gjatë viteve ajo është ndikuar nga lëvizje të tilla si ato të sjella gjatë Perandorisë Bizantine dhe Rilindjes. Sot, vendi është disi i ndarë kulturalisht me rajonet perëndimore që kanë një ndikim më të fortë të Evropës Qendrore dhe rajonet lindore që tregojnë një ndikim të rëndësishëm rus. Një kulturë e fortë e krishterë ishte mbizotëruese për shumë shekuj, megjithëse Ukraina ishte gjithashtu qendra e konfliktit midis sferave të ndikimit katolik, ortodoks dhe islamik.
Gjuhët
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ukrainishtja (украї́нська мо́ва, ukraі́nska móva) është një gjuhë e nëngrupit sllav lindor të gjuhëve sllave. Është e vetmja gjuhë zyrtare shtetërore e Ukrainës. Ukrainishtja e shkruar përdor alfabetin ukrainas, një nga shumë të bazuar në alfabetin cirilik.
Sipas regjistrimit të vitit 2001, 67.5% e ukrainasve (qytetarë të Ukrainës) dhe 85.2% e ukrainasve etnikë e quajtën ukrainasin si gjuhën e tyre amtare, dhe 14.8% e emërtuan rusishten si gjuhën e tyre amtare. Ky regjistrim nuk përfshin ukrainasit që jetojnë në vende të tjera.[8]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Magocsi, Paul R. (janar 2010). A History of Ukraine: The Land and Its Peoples (në anglisht). ISBN 9781442610217.
- ^ "Number and composition population of Ukraine: population census 2001". Komisioni i Statistikave Shtetërore të Ukrainës (në anglisht). 5 dhjetor 2001. Arkivuar nga origjinali më 6 korrik 2007. Marrë më 16 korrik 2021.
- ^ "Census Profile, 2016 Census: Ethnic origin population". Statistics Canada (në anglisht). 8 shkurt 2017.
- ^ "SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATES 2010–2016 American Community Survey 1-Year Estimates". United States Census Bureau (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 shkurt 2020. Marrë më 19 nëntor 2017.
- ^ Ukrainians
- ^ :Особливості Релігійного І Церковно-Релігійного Самовизначення Українських Громадян: Тенденції 2010–2018 [Karakteristikat e Fetareve dhe Kishave - Vetëvendosja Fetare e Qytetarëve Ukrainas: Trendet 2010–2018] (PDF) (në ukrainisht), Kyiv: Razumkov Center në bashkëpunim me Këshillin e Kishave Gjithë-Ukrainase, 22 prill 2018, fq. 12, 13, 16, 31, arkivuar (PDF) nga origjinali më 2018-04-26
Mostër e 2,018 të anketuarve të moshës 18 vjeç e lart, të intervistuar 23-28 mars 2018 në të gjitha rajonet e Ukrainës përveç Krimesë dhe territoreve të okupuara të rajoneve Donetsk dhe Lugansk. - ^ "Europe by population" (në anglisht). Marrë më 28 shkurt 2019.
- ^ "The language composition of the population of Ukraine according to the nationwide census 2001". State Statistics Committee of Ukraine (në anglisht). 2003. Arkivuar nga origjinali më 1 nëntor 2004.