Raxhiv Gandhi
Raxhiv Gandi | |
|---|---|
 Gandi në 1987 | |
| i 6-ti Kryeministër i Indisë | |
| Në detyrë 31 Tetor 1984 – 2 Dhjetor 1989 | |
| Presidenti | |
| Paraprirë nga | Indira Gandi |
| Pasuar nga | V. P. Singh |
| Lideri i Pakicës në Lok Sabha | |
| Në detyrë 18 Dhjetor 1989 – 23 Dhjetor 1990 | |
| Kryeministri | V. P. Singh |
| Paraprirë nga | Jagjivan Ram |
| Pasuar nga | L. K. Advani |
| President i Kongresit Kombëtar Indian | |
| Në detyrë 28 Dhjetor 1985 – 21 Maj 1991 | |
| Paraprirë nga | Indira Gandhi |
| Pasuar nga | P. V. Narasimha Rao |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | Raxhivaratna Gandi 20 gusht 1944 Bombei, Presidenca e Bombeit, India Britanike Stampa:Awrap |
| Vdiq më | Gabim: Nevojitet datë e vlefshme vdekjeje (data e parë): data, muaji, viti Sriperumbudur, Tamil Nadu, Indi |
| Nënshtetësia | Indiane |
| Partia politike | Kongresi Kombëtar Indian |
| Bashkëshortja/et | |
| Fëmijët | |
| Shkollimi |
|
| Çmimet | Bharat Ratna (1991) |
| Monumente | Vir Bhumi |
| Nënshkrimi |  |
Raxhivaratna Gandi [1] ( 20 gusht 1944 – 21 maj 1991) [2] [3] ishte një politikan indian që shërbeu si Kryeministri i 6-të i Indisë nga 1984 deri në 1989. Ai mori detyrën pas vrasjes së nënës së tij, atëherë kryeministre Indira Gandhi, duke u bërë kryeministri më i ri i Indisë në moshën 40-vjeçare. Ai shërbeu në detyrë deri në humbjen e tij në zgjedhjet e vitit 1989, dhe më pas u bë lider i pakicës në Lok Sabha, vetëm për të dhënë dorëheqjen në dhjetor 1990, gjashtë muaj para vrasjes së tij .
Gandi nuk kishte lidhje me Mahatma Gandin me famë botërore. Në vend të kësaj, ai ishte nga familja politikisht e fuqishme Nehru-Gandhi, e cila ishte e lidhur me partinë e Kongresit Kombëtar Indian . Për pjesën më të madhe të fëmijërisë së tij, gjyshi i tij nga nëna Xhavaharlal Nehru ishte kryeministër. Gandhi ndoqi shkollën elitare The Doon School, një institucion elitar me konvikt, dhe Universitetin e Kembrixhit në Mbretërinë e Bashkuar. Ai u kthye në Indi në vitin 1966 dhe u bë pilot profesionist për kompaninë shtetërore Indian Airlines . Në vitin 1968, ai u martua me Sonia Mainon ; çifti u vendos në Delhi për një jetë të qetë me fëmijët e tyre Rahul dhe Prijanka. Për pjesën më të madhe të viteve 1970, nëna e tij ishte kryeministre dhe vëllai i tij Sanxhaj deputet; përkundër kësaj, Gandi mbeti apolitik.
Pasi Sanjay vdiq në një aksident ajror në vitin 1980, Gandhi hyri pa dëshirë në politikë për të plotësuar vullnetin e nënës së tij. Një vit më pas ai fitoi ulësen parlamentare të vëllait të tij në Amethi dhe u bë anëtar i Lok Sabhës - dhoma e ulët e Parlamentit të Indisë. Si pjesë e përgatitjes së tij politike, Raxhivi u bë sekretar i përgjithshëm i partisë së Kongresit dhe iu dha përgjegjësi e rëndësishme në organizimin e Lojërave Aziatike të vitit 1982.
Në mëngjesin e 31 tetorit 1984, nëna e tij (kryeministrja e atëhershme) u vra nga dy truprojat e saj sikhe Satwant Singh dhe Beant Singh pas operacionit Ylli Blu, një aksion ushtarak indian për të larguar aktivistët separatistë sikhë nga Tempulli i Artë i Harmandir Sahib. Më vonë atë ditë, Gandi u emërua kryeministër. Udhëheqja e tij u testua gjatë ditëve të ardhshme ndërsa turmat e organizuara të mbështetësve të Kongresit u rebeluan kundër komunitetit sikh, duke rezultuar në masakra anti-sikhe në Delhi. Disa burime vlerësojnë numrin e vdekjeve sikhe rreth 8,000-17,000 jetë. Atë dhjetor, partia e Kongresit fitoi shumicën më të madhe të Lok Sabha deri më sot, 411 vende nga 542. Periudha e Gandit në detyrë ishte e zhytur në polemika; ndoshta krizat më të mëdha ishin katastrofa e Bhopalit, skandali Bofors dhe ai Mohd. Ahmed Khan vs. Shah Bano Begum. Menjëherë pas vendosjes së Gul Shahut si kryeministër në Xhamu dhe Kashmir, shpërthyen trazirat e Kashmirit të vitit 1986. Në vitin 1988, ai përmbysi grushtin e shtetit në Maldive, duke antagonizuar grupet militante tamile si PLOTE, duke ndërhyrë dhe më pas duke dërguar trupa paqeruajtëse në Sri Lanka në 1987, duke çuar në konflikt të hapur me Tigrat Çlirimtarë të Tamil Eelamit (LTTE). Në mesin e vitit 1987, skandali Bofors dëmtoi imazhin e tij në dukje pa korrupsion dhe rezultoi në një humbje të madhe për partinë e tij në zgjedhjet e vitit 1989.
Gandhi mbeti president i Kongresit deri në zgjedhjet e vitit 1991. Gjatë fushatës për zgjedhjet, ai u vra nga një kamikaz pjesë e TÇTE. E veja e tij Sonia u bë presidente e partisë së Kongresit në 1998 dhe e udhëhoqi partinë drejt fitoreve në zgjedhjet parlamentare të 2004 dhe 2009. Djali i tij Rahul është deputet i Parlamentit që nga viti 2004 dhe ishte President i Kongresit Kombëtar Indian deri në vitin 2019 dhe vajza e tij Prijanka Vadra është sekretare e përgjithshme e INC. Në vitin 1991, qeveria indiane i dha pas vdekjes Bharat Ratnën, çmimi civil më i lartë në vend. Në Konklava e Lidershipit të Indisë në 2009, çmimi i Udhëheqësit Revolucionar të Indisë Moderne iu dha pas vdekjes Gandit.
Të gjitha këto çmime erdhën si pasojë e besnikërisë së verbër të anëtarëve të partisë së KKI ndaj tij. Periudha e Raxhiv Gandhit si kryeministër i Indisë është e mbushur me skandale dhe dështime për shkak të qeverisjes dorëlëshuar nga ana e tij.
- ^ "Tharoor shares Rajiv Gandhi's private pilot licence on latter's 78th birth anniversary". The Indian Express. 20 gusht 2022. Arkivuar nga origjinali më 27 gusht 2022. Marrë më 4 qershor 2023.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Rajiv Gandhi | prime minister of India | Britannica". www.britannica.com. Marrë më 21 nëntor 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Patel, Dhirubhai (17 shkurt 2017). Rajiv Gandhi: Youngest Indian Prime Minister. Independently Published. ISBN 978-1-5206-2973-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)