Patogjeni

Në biologji, një patogjen ( greqisht: πάθος , pathos "vuajtje", "pasion" dhe -γενής , -genēs "prodhues i"), në kuptimin më të vjetër dhe më të gjerë, është çdo organizëm ose agjent që mund të prodhojë sëmundje. Një patogjen mund të quhet gjithashtu një agjent infektiv, ose thjesht një mikrob . ^[1]

Termi patogjen hyri në përdorim në vitet 1880. Në mënyrë tipike, termi patogjen përdoret për të përshkruar një mikroorganizëm ose agjent infektiv, të tillë si një virus, bakter, protozoar, prion, viroid ose kërpudhë . ^{[2] [3] [4]} Kafshët e vogla, të tilla si helmintet dhe insektet, gjithashtu mund të shkaktojnë ose transmetojnë sëmundje. Sidoqoftë, këto kafshë zakonisht quhen parazitë dhe jo patogjenë. ^[5] Studimi shkencor i organizmave mikroskopikë, duke përfshirë organizmat patogjenë mikroskopikë, quhet mikrobiologji, ndërsa parazitologjia i referohet studimit shkencor të parazitëve dhe organizmave që i mbajnë ato.

Ka disa rrugë përmes të cilave patogjenët mund të pushtojnë një bujtës. Rrugët kryesore kanë korniza të ndryshme kohore episodike, por dheu ka potencialin më të gjatë ose më të qëndrueshëm për të strehuar një patogjen.

Sëmundjet tek njerëzit që shkaktohen nga agjentët infektivë njihen si sëmundje patogjene. Jo të gjitha sëmundjet shkaktohen nga patogjenë, të tillë si mushkëritë e zeza nga ekspozimi ndaj pluhurit ndotës të qymyrit, çrregullimet gjenetike si sëmundja e qelizave drapër dhe sëmundjet autoimune si lupusi .

1. ^ Thomas L (shtator 1972). "Germs". The New England Journal of Medicine. 287 (11): 553–5. doi:10.1056/NEJM197209142871109. PMID 5050429. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P (2002). "Introduction to Pathogens". Molecular Biology of the Cell (bot. 4th). Garland Science. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. ^ "MetaPathogen – about various types of pathogenic organisms". Arkivuar nga origjinali më 5 tetor 2017. Marrë më 15 janar 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. ^ "Bacteria". Basic Biology. 18 mars 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
5. ^ Gazzinelli-Guimaraes PH, Nutman TB (2018). "Helminth parasites and immune regulation". F1000Research. 7: 1685. doi:10.12688/f1000research.15596.1. PMC 6206608. PMID 30416709. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)