Allaybaday

Degmada Allaybaday waa magaalo ka tirsan gobalka maroodijeex ee Somaliland. Gobalkaas oo xuduud la leh gobalka Awdal iyo Dawlad deegaanka Soomaalida Itoobiya. Degmada Allaybaday waxa ay qiyaas ahaan u jirtaa Caasimada Somaliland Ee Hargeysa 81KM. Allaybaday waxa ay ka mid tahay dagmooyinka wax sosarka ee ugu waaweyn gobalka Maroodi Jeex oo ay ka mid yihiin Arabsiyo iyo Daarasalam. Degmadda Allaybaday waxay dhacdaa inta u dhaxaysa labada magaalo ee Wajaale iyo Faraweyne oo ka tirsan gobolka Maroodijeex (Hargeysa). Sidoo kale waxa ay dhinaca kale xuduud la leedahay degmada Arabsiyo iyo Harta Sheekha oo ka tirsan gobalka faafan ee Dawlad deegaanka Soomaalida Itoobiya. Degmadu waxa ay ku jirtaa magaalooyinka Somaliland ee dhaca xuduudka ay Somaliland la wadaagto wadanka Ethiopia siiba dhinaciisa galbeed.

Allaybaday waxa degmo ahaan loo magacaabay 12-2-2002kii. waxaana digreeto madaxweyne ku magacaabay madaxweynihii labaad ee Somaliland Mudane Maxamed Xaaji Ibrahim Cigaal AHUN. Allaybaday waa magaalo ku caana Waxsoorka beeraha iyo dhaqashada xoolaha. dalaga waxsoorka ee degmada waxaa badi lagu isticmaalaa caasimada Hargeysa iyo dhamaan gobalada dalka Somaliland. Waxsoosaarka ay degmadu caanka ku tahay waxaa ka mid ah Basasha, Tamaandhada, Xabxabka, Dabacasaha, Baytaraafka, Saladhka, Kaabashka, iyo dhamaan khudrada noocyadeeda kala duwan oo ay ka mid yihiin Liin Macaanta iyo kuwo kale. Allaybaday waxa ku yaala inku dhaw 100 Harood ama Dhaam kuwaas oo dadka deegaanku iyagu isku tashi ku smaysteen isla markaana ay uga faaidystaan waraabka beeraha xoolaha. Waxaana ugu caansan Harahaas Harta Looyar oo badi dadka Soomaalidu yaqaanaan.

Degmada Allaybaday waa degmo aad u balaadhan taariikh weyna ku leh halgankii dub u xoraynta jamhuuriyadda Somaliland, waxaana ay ka kooban tahay inkabadan dhawr iyo toban tuulo iyo degsiimo.

Allaybaday waa magaalo qadiimiya waxayna ku taala xadka udhaxeeya somaliland iyo itoobiya. Degmadda Allaybaday waxaa hoostaga ku dhawaad 18 tuulo oo ka bilaabato duleedka degmada Arabsiyo Ee Geesdheere Ilaa laga Gaadho xuduudka dawlad Deegaanka Soomalida oo ay magaaladu xuduud la leedahay Isla markaana Laba Degmood u kala qaybiya. Tuulooyinka ugu caansan ee degmaddu maamusho waxaa ka mid Xidhinta, Waalidxoor, Harcadaad, Geedabeera iyo IKK.

Degmadda Allaybaday waxay hodan ku tahay wax soosaarta dalaga beeraha oo ay ugu weyn tahay Galleyda iti Hadhuudhka Iyana waxaan ka madhnayn khudaarta noocyadeeda kala duwan oo badi la baxda sida Xabcabka, Basasha, Tamaandhada, Dabacasaha, Saladhka, Kaabajka, Baytaraafka, Qajida, Sinsinta, Bunka iyo Badi Khudraha dadku manaafacaadsadaan. Degmadda sidoo kale dhaqaalaheedu wuxuu ku tiirsan yahay narka laga yimaado khudaarta dhanka Xoolaha.