Italia
Italia lii staatâ Euroopist. Ton uáivikaavpug lii Rooma.
| Italia täsiväldi Repubblica Italiana (italiakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
 Italia sajadâh Euroopist |
|
| Staatâhäämi | parlamentaarlâš täsiväldi |
| President | Sergio Mattarella |
| Uáiviminister | Giorgia Meloni |
| Uáivikaavpug | Rooma |
| Eres kaavpugeh | Milano, Napoli, Torino, Palermo, Genova, Bologna, Firenze |
| Vijđodâh | 302 072,84 km² |
| – sisčääci |
2,4 % |
| Ässeeloho (2020) | 60 317 000[1] |
| – ässeesaahâdvuotâ | 199,82 ässed/km² |
| – aalmugstuárrum | -0,2[2] % (2018) |
| Virgáliih kielah | italiakielâ |
| Vaaluut | euro (EUR) |
| BAP (2020) | |
| – ohtsis | 2 090 miljard[3] USD |
| – per ässee | 41 433[3] USD |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Uánádâs | IT, ITA |
| Sundenummeer | +39 |
| Internet TLD | .it |
| Aalmuglâšlaavlâ | Il Canto degli Italiani ađai Italialij laavlâ |
|
|
|
Historjá
muteItalia vuáđudui ive 1861.
Eennâmtiätu
muteSajadâh já rääjih
muteItalia lii staatâ maadâ-Euroopist. Ton ránnjástaatah láá tavveen Ranska, Sveicci, Nuorttâriijkâ já Slovenia. Ton lasseen Italia siste láá San Marino já Vatikaanriijkâ.
Suolluuh
muteItalia stuárráámuuh suolluuh láá Sisilia já Sardinia. Eres suolluuh láá Elba, Ischia, Capri, Lampedusa já Pantelleria.
Jäävrih já juuvah
muteItalia stuárráámuuh jäävrih láá Gardajävri, Comojävri já Maggiorejävri, moh láá staatâ taveuásist. Maggiorejävri lii uásild meid Sveeicist. Italia kuhemus juuhâ lii Po, mii kolgá Torino čoođâ já luáštá Adriameerân. Eres kuhes juuvah láá Adige, Tiber já Arno. Tiber kolgá Rooma čoođâ, já Arno kolgá Firenze čoođâ.
Geologia
muteItaliast láá maaŋgah tuáimee tullâväärih, já eennâmtuárgástâsah láá tobbeen táváliih. Alemus tullâvääri lii Etna (3 357 m[4]), mii lii Sisilia suollust Catania aldasijn. Etna lii meid ubâ Euroop alemus tuáimee tullâvääri.
Napoli viestârbeln lii Campi Flegrei, mii lii Euroop stuárráámus aktiivlâš kaldera ađai tullâvääri russoom maŋa pááccám vuovdâ. Tot lii ohtâ maailm varâlumosijn tullâvaarijn, já tieđâulmuuh kočodeh tom "supertullâväärrin".[5]
Fáádást eres soojijn
muteWikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Italia.
Käldeeh
mute- ↑ Indicatori demografici www.istat.it. 20.2.2020. Čujottum 31.12.2022. (italiakielân)
- ↑ Bilancio demografico nazionale www.istat.it. 22.7.2019. Čujottum 31.12.2022. (italiakielân)
- ↑ 3,0 3,1 World Economic Outlook Databases IMF. Čujottum 31.12.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ L’Etna ha una nuova vetta: Sud-Est a 3.357 metri lasiciliaweb. Čujottum 31.12.2022. (italiakielân)
- ↑ Schreck, Jasmina: Napoli eennâmvuálááš ”supertullâvääri” lii oppeet koccám anarasaavis.fi. 30.5.2024. Čujottum 3.6.2024.