Staro kraljevstvo
Staro kraljevstvo, Staro carstvo ili Stara država je naziv koji se obično daje periodu 3. milenijuma pne. kada je Egipat dosegao svoj prvi kontinuirani vrhunac u razvoju civilizacije i drugim dostignućima. To je bio prvi od tri tzv. perioda "Kraljevstav" , koji označavaju zenit drevne civilizacije u Dolina Nila (drugi su Srednje kraljevstvo i Novo kraljevstvo). Za Staro kraljevtsvo se uglavnom drži da pokriva period vremena kada su Egiptom vladali faraoni od Treće pa do Šeste dinastije (2575. pne.–2134. pne.). Mnogi egiptolozu u Staro kraljevstvo također ubrajaju memfišku Sedmu i Osmu dinastiju kao nastavak uprave centralizirane u Memfisu. Staro kraljevstvo je slijedio period nejedinstva i relativnog kulturnog nazadovanja koji egiptolozi nazivaju Prvi prijelazni period Egipta.
Kraljevska prijestolnica Egipta za vrijeme Starog kraljevstva se nalazila u Memfisu gdje je Djoser ustoličio svoj dvor. Staro kraljevstvo se, međutim, najbolje zna po velikom broju piramida, koji su u to vrijeme građene kao faraonske grobnice. Iz tog razloga se Staro kraljevstvo često naziva "Doba piramida."
Početak: Treća dinastija
urediPrvi slavni faraon Starog kraljevstva bio je Djoser (2630–2611. pne.) iz Treće dinastije, koji je naredio izgradnju prve piramide (Stepenasta piramida) u memfiškoj nekropoli Saqqari. Važna ličnost u doba Djoserove vladavine je bio njegov vezir Imhotep, koji je nadgledao izgradnju te nekropole.
U toj eri su nezavisne egipatske države postale poznate tek kao nome kojima je vladao faraon. Istovremeno su bivši vladari svedeni na guvernere i prisiljeni raditi na prikupljanju poreza. Drevni Egipćani su u ovo doba vjerovali kako im faraon može osigurati godišnje poplave Nila o kojima je ovisila žetva. Također su za sebe držali da su izabrani narod, "odnosno jedina istinski ljudska bića na zemlji" [1].
Zlatno doba: Četvrta dinastija
urediStaro kraljevstvo i njegova vladarska moć su svoj vrhunac dosegli pod Četvrtom dinastijom, koja je započela sa Sneferuom (2575–2551. pne.). Koristeći više kamenja nego ijedan drugi faraon, on je sagradio tri piramide: tajanstvenu piramidu u Meidumu (neuspjelu), slavnu Zakrivljenu piramidu u Dahshuru (još jedan neuspjeh) i malu Crvenu piramidu, također u Dashuru.
Sneferua je naslijedio njegov slavni/zloglasni sin Khufu (2551–2528. pne.), koji je sagradio Veliku piramidu u Gizi. Kasnija egipatska literatura ga opisuje kao okrutnog tiranina koji je nametnuo prisilni rad svojim podanicima kako bi dovršio piramidu. Nakon Khufuove smrti njegovi sinovi Djedefra (2528–2520. pne.) i Khafra (2520–2494. pne.) .Nova otkrića sugerisu kako je Sfingu možda sagradio Djedefra kao spomenik Khufuu. Kasniji kraljevi Četvrte dinastije su bili kralj Menkaura (2494–2472. pne.), koji je sagradio najmanju piramidu u Gizi i Shepseskaf (2472–2467. pne.).
Opadanje i propast: V-VIII dinastija
urediPeta dinastija je počela s Userkhafom (2465–2458. pne.), koji je započeo reforme koje će oslabiti faraona i centralnu vlast. Nakon njegove vladavine su započeli građanski ratovi jer moćni nomarsi (regionalni guverneri) više nisu pripadali kraljevskoj porodici. Građannski rat je doveo do slabljenja jedinstva države i njene uprave, te doveo do gladi. Ali regionalna autonomija i građanski ratovi nisu bili jedini razlog opadanja. Masivni građevinski projekti Četvrte dinastije su premašili financijske i demografske kapacitete države, te tako u korijenu oslabili Kraljevstvo.
Konačni udarac je predstavljalo naglo i kratkotrajno zahlađenje u regiji koje je dovelo do drastičnog smanjenja padavina između 2200. i 2100. pne., te tako spriječilo normalno plavljenje Nila. Rezultat su bile decenije gladi i haosa. Natpis na grobu Ankhtifija, vođe iz Prvog prijelaznog perioda, describes the state of the country at the end of the Old Kingdom:
Cijeli Gornji Egipat je umirao od gladi, a ljudi su jeli svoju djecu...
Bilješke
uredi- ↑ (Ancient African Civilizations to ca. 1500: Pharaonic Egypt to Ca. 800 BC, by Dr. Susan J. Herlin, 2003, page 27)
Vanjski linkovi
uredi- Middle East on the Matrix: Egypt, The Old Kingdom Arhivirano 2006-05-16 na Wayback Machine-u — Photographs of many of the historic sites dating from the Old Kingdom