Évora

Évora je udaljena oko 136 km istočno od Lisabona, prema španjolskoj granici (do Badajoza ima oko 100 km). Grad leži u dolini rijeke Évora okružen brežuljcima.

 

Kraj oko Évore bio je naseljen još za neolita, o tome svjedoče brojni megaliti pronađeni oko grada, Anta Grande do Zambujeiro (najveće neolitsko nalazište u Portugalu) i Cromeleque dos Almendres. ^[3]Kelti su osnovali grad Ebora, koji je bio prijestolnica njihove plemenske konfederacije. Rimljani su zauzeli Eboru 57. pne. i utvrdili grad zidinama (pojedini dijelovi njihovih zidina, kao i ostatci tad je zvana Liberalitas Julia (Velikodušna Julija) u čast Julija Cezara. ^[3] Plinije Stariji spomenuo je Évoru, kao - Ebora Cerealis, zbog velikog broja vlažnih polja oko grada. U to vrijeme (1. vijek ne.) podignut je monumentalni hram u čast cara Augusta u korintskom stilu koji je usprkos tome što su ga razrušili Germani za svoje provale u 5. vijeku ostao relativno dobro očuvan do danas.

Évoru je 715. osvojio berberski vojskovođa Tarik ibn Zijad za Omejadski Kalifat. Za maurske vlasti (715. -1165.) grad se zvao Jaburah (arapski: يابرة.), oni su ga proširili i izgradili utvrdu i džamiju. Évoru je u septembru 1165. godine oslobodio portugalski legendarni narodni junak i vitez Geraldo Sem Pavor (Geraldo Neustrašivi) u iznenadnom jurišu na grad. ^[3]Nakon povratka pod portugalsku vlast grad je počeo prosperirati, izgrađene su brojne crkve i palače, vrhunac tog razdoblja bio je 15. vijek kad su u Évori često boravili i stolovali portugalski kraljevi iz dinastije Avis (1385.-1580.), naročito Manuel I. i João III. Tad je Évora postala centar portugalskog humanizma, tu su djelovali; André de Resende (otac portugalske arheologije pokopan u katedrali), kipar Nicolau de Chanterene, slikari Cristóvão de Figueiredo i Gregório Lopes, kompozitori Manuel Cardoso i Duarte Lobo, historičar Duarte Galvão i otac portugalske drame Gil Vicente.

Évora je postala nadbiskupsko sjedište 1540, a Jezuiti su osnovali svoj univerzitet 1559. Studenti i profesori tog univerziteta, bili su mnogi poznati umovi svoga vremena; kao flamanski humanisti Nicolaes Cleynaerts (1493. -1542.) i Johannes Vasaeus (1511. -1561.) i španjolski jezuit Luis de Molina. U skladu sa tadašnjim liberalno prosvjetiteljskim idejama, tadašnji kraljev prvi ministar Markiz de Pombal protjerao je Jezuite iz zemlje i zatvorio univerzitet u Évori 1759., nakon tog je grad počeo nazadovati. Univerzitet Évora ponovno je otvoren tek 1973.^[3]

 

• Korintski hram u Évori ili hram božice Dijane je najznačajniji rimski spomenik u Portugalu sa 16 očuvanih korintskih granitnih stupova visine 7.68 m. Hram podignut na akropoli Évore, je danas najveća atrakcija grada. Predpostavlja se da je izgrađen u 1. vijek ne. u slavu prvog rimskog cara Augusta, ali je tek u 16. vijeku postao poznat kao hram božice lova Dijane, jer su tako predpostavljavljali jezuitski fratri zbog toga, jer je Évora bila poznata po lovu.
• Sé de Évora (Katedrala Évora), uglavnom je podignuta između 1280.-1340. to je jedna od najznačajnijih gotičkih građevina u Portugalu. Poznata je po svom portalu sa skulpturama apostola iz 1335. godine, te lijepom glavnom brodu i klaustru. Jedan transept je uređen u manuelinskom stilu, a drugi u baroknom, dok su orgulje i korske klupe renesansni iz 1566. godine. Kapela sv. Brása iz 1480. godine je odličan primjer španjolske gotike zvane mudéjar s polukružnim potpornim stupovima.
• Crkva São Francisco (Igreja de São Francisco) je jedna od novijih građevina u historijskom centru, izgrađena za vrijeme dinastije Avis koja je poznata po miješanju gotike i manuelinskog stila u arhitekturi. Njena Kapela kostiju (Capela dos Ossos) ima natpis na ulazu: "Mi, kosti koje su ovdje, čekamo tvoje".
• Palácio dos Duques de Cadaval (Palača vojvode Cadavala) na akropoli Évore, izgrađena na mjestu palače koja je izgorila 1384., to je zgrada izgrađena u manuelinsko-maurskom stilu, sa fasadom iz 17. vijeka, i tornjem koga zovu Toranj pet štitova. To je bila guvernerova palača u kojoj su često odsjedali kraljevi.
• Samostan Lóios iz 15. vijeka s manuelinskom kućom ukrašenom azulejo keramikom i veličanstvenim portalom, danas je pretvoren u restoran.
• Água de Prata Aqueduct (Akvadukt srebrne vode) dug 9 km sa velikim rasponom lukova, dao je podići kralj João III. između 1531.-1537. Danas su u djelu akvedukta koji prolazi kroz grad, stanovnici podigli između lukova; kuće, prodavaonica i kafeje.
• Palača Vasca da Game, s manuelinskim klaustrom i renesansnim zidnim slikama, je mjesto gdje je od 1519.-1524. živio Vasco da Gama.
• Univerzitet Évora osnovan je kao jezuitski kolegij 1559. godine koje je dao izgraditi kralj Henrique I. Orginalni jezuitski kompleks ima manirističku crkvu i akademske zgrade oko velikog klaustra iz 17.-18. vijeka.
• Praça do Geraldo (Trg Geraldo) u središtu grada isprva se zvao Praça Grande, na njemu su se od 1275. održavali godišnji sajmovi. Na tom trgu je kralj Duarte I izgradio gotičku palaču Estaus.

Historijski centar Évore
Svjetska baština – UNESCO
Portugal (Evropa)
Registriran:	1986.
Vrsta:	Kulturno dobro
Mjerilo:	ii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

 

Évora ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima ::

•   Portugal Angra do Heroísmo (1986.)
•   Rusija Suzdalj (1986.)
•   Francuska Chartres (2003.)
•   Norveška Tønsberg

•  
  Trg-Praça do Giraldo
•  
  Prizor iz centra
•  
  Rimski hram u historijskom centru
•  
  Akropola Évore
•  
  Srednjovjekovne zidine Évore
•  
  Srednjovjekovne zidine Évore
•  
  Zgrade na trgu - Praça do Giraldo
•  
  Água de Prata Aqueduct

• Câmara Municipal de Évora Arhivirano 2011-10-30 na Wayback Machine-u (pt)
• [https://web.archive.org/web/20100105044217/http://www2.cm-evora.pt/guiaturistico/Ingles/itinerary.htm Arhivirano 2010-01-05 na Wayback Machine-u Guia Turístico de Évora]] (pt)

 

Évora na Wikimedijinoj ostavi