1906

**1906. po kalendarima**
Gregorijanski	1906. (MCMVI)
Ab urbe condita	2659.
Islamski	1323–1324.
Iranski	1284–1285.
Hebrejski	5666–5667.
Bizantski	7414–7415.
Koptski	1622–1623.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1961–1962.
• Shaka Samvat	1828–1829.
• Kali Yuga	5007–5008.
	Kineski
• Kontinualno	4542–4543.
• 60 godina	Yang Vatra Konj; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11906.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	19. vijek – 20. vijek – 21. vijek
Decenija:	1870-e 1880-e 1890-e – 1900-e – 1910-e 1920-e 1930-e
Godine:	1903 1904 1905 – 1906 – 1907 1908 1909

Godina 1906 (MCMVI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju kalendare).

1906:
1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12
Rođenja • Smrti

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Moltke mlađi je novi načelnik generalštaba Njemačke carske vojske (do 1914).
2. 1. - Jak zemljotres u Zagrebu (M 6.1, Int. VIII).
2. 1. - Ministar inostranih poslova Austrougarske grof Goluhovski traži od Srbije raskid srpsko-bugarskog carinskog ugovora, kao suprotnog pravu najvećeg povlašćenja AU.
2. 1. - Bugarski parlament odobrio carinsku uniju sa Srbijom.
12. 1. - Persijska ustavna revolucija: Mozafaradin-šah popustio pred protestima trgovaca, uleme i intelektualaca i obećao ustav i medžlis.
januar - Reginald Fessenden uspostavio dvosmernu radio vezu između Masačusetsa i Škotske, ali zasada samo zimskim noćima, zbog interferencije - škotski toranj pao u decembru, pre komercijalizacije.
16. 1. - Počinje Alhesiraska konferencija za razrešenje Prve marokanske krize između Nemačke i Francuske - traje do aprila.
22. 1. - SS Valencia se nasukala kod otoka Vancouver, zvanično 136 žrtava, uglavnom žena i dece.
22. 1. - Pošto se Srbija nije želela pismeno obavezati na sve tražene promene u ugovoru sa Bugarskom, Beč zatvara granicu, što pogađa 86% srpskog izvoza.
24. 1. - Slavoljub Penkala patentirao mehaničku olovku.
25. 1. (12. 1. po j.k.) - Prekid trgovačkih pregovora Srbije i Austrougarske (uvertira Carinskog rata).
29. 1. - Frederik VIII je novi kralj Danske (do 1912).
29. 1. - Srpska vlada otkazala Bečki zajam.
januar, krajem - Austrougarska zabranila prelaz zagrebačkom pevačkom društvu "Mladost" u Beograd, srpska omladina ih pozdravlja u Zemunu.
31. 1. - Ekvadorsko-kolumbijski zemljotres i cunami, najmanje 500 mrtvih.
januar-februar - Pobuna Srba, koji odbijaju porez, u planinskim selima prijepoljske i pljevaljske kaze, zatim i od Ćehotine do Tare i od Pljevalja do bosanske granice^[1].

Februar/Veljača

3. 2. - Turska vojska razbila četu Vasilija Trbića kod Čelopeka u Makedoniji.
8. 2. - Završeni izbori u V. Britaniji, velika pobeda liberala, čiji je lider Henry Campbell-Bannerman odnedavno premijer; poslednji put da liberali dobiju najviše glasova, najteži poraz konzervativaca do 1997. Omogućene su liberalne socijalne reforme, početak moderne države socijalnog staranja u Britaniji.
10. 2. - Porinut revolucionarni britanski bojni brod HMS Dreadnought (u službu ulazi u decembru) - dolazi do Nemačko-britanske trke u pomorskom naoružanju.
11. 2. - Ustanovljena seizmološka služba u Beogradu. (?)
11. 2. - Papa Pio X. bulom Vehementer Nos osuđuje separaciju države i crkve u Francuskoj.
11. 2. - Ubistvom dvojice britanskih poreznika počinje Bambathina pobuna Zulua u Koloniji Natal - ubrzo slomljena a Zulu kralj Dinuzulu kaCetshwayo uhapšen.
16 - 17. 2. - Skup udruženih srpskih i hrvatskih stranaka u Rijeci, na čelu starješinstva Pero Čingrija.
19. 2. - Vrhunac Ugarske krize: car/kralj ukida ustav, sabor raspušten uz pomoć vojske.
februar - Opstrukcija u srpskoj skupštini, jer vlada ne odgovara na interpelaciju iz novembra o odnosima sa Engleskom

Mart/Ožujak

3. 3. - August Kopff otkrio iz Heidelberga planetoid nazvan 589 Croatia.
10. 3. - Katastrofa u Courrièresu je najgora rudarska nesreća u Evropi, na severu Francuske gine 1099 rudara.
15. 3. - Osnovan Rolls-Royce Limited.
18. 3. - Rumun Traian Vuia leteo 12 metara u svojoj letelici.
18 - 19. 3. - Austrougarska i Srbija povukle ograničenja u međusobnom prometu.
20. 3. - U Španiji usvojen Zakon o jurisdikcijama kojim se ograničava sloboda govora u vezi jedinstva zemlje, zastave i časti vojske - praktično opravdani oficiri koji su prošlog novembra zapalili barselonski satirični list ¡Cu-Cut!. Na ovo je sledećeg maja odgovoreno osnovanjem koalicije Solidaridad Catalana.
mart - Engleska za obnovu diplomatskih odnosa sa Srbijom traži uklanjanje petorice oficira - sukob vlade Ljube Stojanovića sa dvorom i majskim zaverenicima i njen pad.
mart - Načertanije prvi put objavljeno u celini, u radikalskom časopisu "Delo".

April/Travanj

5. 4. - Austrougarska promemorija Beogradu - traži se prvenstvo pri nabavci topova (Srbija se opredelila za francuske).
6. 4. - Humorous Phases of Funny Faces, prvi crtani film na standardnoj filmskoj traci.
7. 4. - Erupcija Vezuva pustoši Napulj, poginulo preko 100 ljudi (Italija odustala od organizacije Olimpijade 1908).
7. 4. - Potpisan finalni akt Alhesiraske konferencije. Maroko je nezavisan ali pod francuskim i španskim uticajem. Velika Britanija, Rusija pa i Italija stali na francusku stranu.
8. 4. - Kriza u Ugarskoj 1905-06: nametnuti premijer Géza Fejérváry sklopio Pactum sa parlamentom na osnovu kojeg novi premijer postaje Sándor Wekerle (do 1910).
- Madžari su odustali od otpora zajedničkoj vojsci i carinskoj uniji sa Austrijom a car Franjo Josip I. od općeg izbornog prava^[2].
9. 4. - Renesansa u ulici Azusa u Los Angelesu: crni propovednik William J. Seymour pokreće pentekostalni pokret.
travanj - U pogonu prvi agregat HE Miljacka na Krki.
april - Studenti u Beogradu sastavili "Riječ crnogorske univerzitetske omladine o prilikama u Crnoj Gori" - još oštrija kritika nego prošlog novembra.
april - Pokušaj podoficirske pobune u kragujevačkom garnizonu.
april - U Rusiji se sprovode izbori za Dumu, prvi parlamentarni izbori u istoriji te zemlje - najviše mandata dobijaju liberalni kadeti i umereno levi trudovici, krajnja levica je bojkotovala.

18. 4. - Razorni Zemljotres u San Francisku - porušeno preko 80% grada, oko 3000 poginulih.
19. 4. - Fizičar Pierre Curie poginuo na pariskoj ulici - Marie Curie će preuzeti njegovu profesuru na Sorbonni i tako postati prva žena profesor.
22. 4. - Počele Olimpijske međuigre 1906. u Atini.
27. 4. - Anglo-kineska konvencija u vezi Tibeta - Britanci ga neće anektirati niti se mešati u administraciju a dinastija Ćing to isto neće dozvoliti nekoj drugoj državi.
29. 4. - 8. 5. - Vanredni izbori za Ugarski sabor: apsolutna većina za Partiju nezavisnosti iz '48., ali je ne može iskoristiti. Izabrana četvorica iz srpske opozicije, tri radikala i jedan liberal.
30. 4. - U Srbiji zbog zavereničkog pitanja pala Grujićeva vlada, sledi Nikola Pašić do 1908.

Maj/Svibanj

1. 5. - Austrijski premijer Paul Gautsch von Frankenthurn dao ostavku - u parlamentu se protive opštem pravu glasa; sledi nakratko Konrad zu Hohenlohe-Schillingsfürst.
3. 5. - Akapska ili Tabanska kriza između Britanaca i Osmanlija: Britanci šalju ultimatum da se granica Egipta povuče po liniji Rafah-Taba, ili će zauzeti neka egejska ostrva - sledećeg leta izvršena demarkacija (današnja granica Egipta prema Gazi i Izraelu)^[3].
4. 5. - Majski štrajkovi u BiH: radnice Tvornice duhana Sarajevo traže povišicu; pridružilo im se i građanstvo, žandarmerija pucala na demonstrante, pet mrtvih - sutradan generalni štrajk koji se širi i na druge gradove.
3 - 5. 5. - Izbori u Hrvatskoj, uspjeh Hrvatsko-srpske koalicije (Frano Supilo).
6. 5. (23. 4. po j.k.) - Pred otvaranje Dume, ruski car donosi Ustav kojim je donekle podelio vlast s njom.

10. 5. - Državna duma Ruske imperije otvorena u Zimskom dvorcu.
14. 5. - Bogdan Medaković, šef Srpske samostalne stranke, izabran za predsednika Hrvatskog sabora.
maj - Sukob Srba sa turskom vojskom i muslimanskim stanovništvom u Donjem Kolašinu, povodom najavljenog građenja karaula^[1].
maj - Srpska akcija u Makedoniji: Borbe na Malešu, Berovu i Štalkovice, uništena srpska četa.
maj - U nastavcima objavljen roman "Beli Očnjak" Jacka Londona.
19. 5. - Počeo saobraćaj u istočnoj cevi tunela Simplon ispod Alpa, dužine 19,8 km (zapadna cev 1921).
19. 5. - João Franco je novi portugalski premijer (do 1908, autoritarno od 1907).
24. 5. - U Londonu otvoren luksuzni hotel Ritz.
25. 5. - Pobuna u južno-centralnom sudanskom mestu Talodi zbog oslobađanja robova, na gozbi ubijeno 46 vojnika^[4].
30. 5. (17. 5. po j.k.) - Glavni učesnici Majskog prevrata (Aleksandar Mašin, Damnjan Popović, Petar Mišić, Luka Lazarević i Ljuba Kostić) penzionisani sa penzijama u visini plata po sporazumu sa Pašićem - odnosi sa Engleskom obnovljeni na trogodišnjicu prekida.
31. 5. - Španski kralj Alfonso XIII se oženio u Madridu sestričinom britanskog kralja, Victoriom Eugeniom; anarhista bacio bombu na svadbenu povorku od koje je poginulo 15 ljudi.

Jun/Juni/Lipanj

Počinje Carinski rat (Savsko pristanište 2009)

1. 6. - Štrajk rudara bakra u meksičkom gradu Cananea, doći će do sukoba sa organima vlasti i američkim dobrovoljcima iz Arizone sa 23 mrtvih s obe strane.
2. 6. - Max Wladimir von Beck novi austrijski premijer (do 1908).
7. 6. - Porinuta RMS Lusitania, nakratko najveći brod na svetu.
13. 6. - Denshawaiski incident između britanskih oficira i egipatskih seljana - poticaj egipatskom nacionalizmu.
14 - 16. 6. - Pogrom nad Jevrejima u ruskom Białystoku, preko 80 mrtvih.
22. 6. - Krunisan Haakon VII, prvi norveški kralj nakon sticanja nezavisnosti.
25. 6. - Bogati naslednik Harry Kendall Thaw ubio poznatog arhitektu Stanforda Whitea na krovu Madison Square Gardena, navodeći kao razlog zlostavljanje svoje supruge Evelyn Nesbit.
26. 6. - U Le Mansu održana prva auto trka za Veliku nagradu, pobednik Ferenc Szisz je vozio prosečno 101 km/h.
26. 6. - U Londonu osnovana Međunarodna elektrotehnička komisija (sedište u Ženevi od 1948).
27. 6. - Zatvoren slovački političar i svećenik Andrej Hlinka.
28. 6. - Sokolski slet u Maloj Ravanici (Vrdniku).

Jul/Juli/Srpanj

4. 7. - Istočna pruga u BiH: od Sarajeva do Međeđe (kod Višegrada) gde se račva do Vardišta na srpskoj i Uvca na turskoj granici (uski kolosek, 99 tunela, 405.000 zlatnih kruna po kilometru).
5. 7. (22. 6. po j.k.) - Austrougarska primenjuje prema Srbiji opštu carinsku tarifu, na šta Srbija odgovara na isti način - početak Carinskog rata. Trajanje sukoba će biti produženo upornošću Ugarske na očuvanju sopstvenih, poljoprivrednih, interesa^[5].
6. 7. - Sastaje se Druga ženevska konvencija, bavi se ratovanjem na moru.
7. 7. - Opet zatvorena srpska granica sa Austrougarskom, pod izgovorom stočne zaraze.
11. 7. - Ubistvo Grace Brown će izazvati senzaciju u SAD.
12. 7. - Alfred Dreyfus rehabilitovan i ubrzo zatim vraćen u francusku vojsku s višim činom i odlikovan Legijom časti.
jul - Borba na Kurtovom kamenu: srpski četnici sačekali bugarske komite u zasedi, poginuo vojvoda Penčo Konstantinov i 17-23 komite.
21. 7. - Pjotr Stolipin postaje predsednik ruske vlade (do ubistva 1911), istog dana raspuštena prva Državna duma.
22. 7. - Neki poslanici raspuštene Dume, uglavnom kadeti i trudovici, upućuju Viborški poziv narodu da ne plaća porez i ne šalje regrute u vojsku - narod je ravnodušan a liberalno vođstvo kadeta je izbačeno iz politike.
29. 7. (16. 7. po j.k.) - Borba u Bajlovcu nedaleko od Kumanova: srpske čete pobedile tursku vojsku.^[6]

Avgust/August/Kolovoz

4. 8. - Porinuta SM U 1, prva nemačka vojna podmornica (u službi od decembra).
4. 8. - Pored Španije potonuo italijanski brod SS Sirio, nekoliko stotina mrtvih.
5. 8. - Šahovom proklamacijom izdat prvi Ustav Persije.
13. 8. - U Anhijalu, dan. Pomorije, dolazi do grčko-bugarskog sukoba oko manastira sv. Đorđa, grad je spaljen. U antigrčkom pokretu ovih dana u Bugarskoj, Makedonci zauzimaju njihove crkve i škole. Grci od septembra napuštaju zemlju.
16. 8. - Razoran zemljotres u Valparaísu, 3.886 mrtvih.
17. 8. - Guerrita de Agosto: liberali dižu pobunu na Kubi.
22. 8. - Javnosti predstavljena Victrola, fonografska muzička sprava firme Victor Talking Machine Company.
23. 8. - Kubanski predsednik Tomás Estrada Palma, suočen s liberalnom opozicijom, zatražio američku intervenciju - privremena okupacija do 1909.
25. 8. - Eksplozija na Apotekarskom ostrvu: pokušaj ubistva ruskog premijera Stolipina, on je lakše ranjen ali je 30 osoba poginulo i umrlo.
31. 8. - Roald Amundsen prošao malim brodom kroz Sjeverozapadni prolaz.

Septembar/Rujan

1. 9. - U Rusiji uspostavljeni terenski vojni sudovi namenjeni civilima, u sledećih osam meseci donose 1.000 smrtnih presuda (kasnije će se o vešalima govoriti kao o "Stolipinovim kravatama"). S druge strane, ove godine je ubijeno 1.126 državnih zvaničnika i 1.506 ranjeno^[7].
2 - 3. 9. - Prvi hrvatski svesokolski slet u Zagrebu^[8].
3. 9. - U Nikšiću izašao opozicioni list "Narodna misao".
10. 9. - Prvi broj humorističko-satiričnog lista "Šabačka Čivija".
11. 9. - Mahatma Gandhi skovao termin Satyagraha za svoju filozofiju nenasilja u Južnoj Africi, povodom protesta zbog novog zakona Kolonije Natal koji je zahtevao registraciju Indijaca i Kineza.
septembar - Erdeljski pravnik i političar Aurel Popovici predlaže Sjedinjene Države Velike Austrije, 15 etnički definisanih teritorija, među kojima su Kranjska, Trst sa zapadnom Istrom, Hrvatska i Vojvodina. Prestolonaslednik Franz-Ferdinand se slaže sa konceptom.
septembar - Druga jugoslavenska umjetnička izložba saveza "Lade" održana u Sofiji.
18. 9. - Tajfun u Hong Kongu ubio 15.000 ljudi, uglavnom ribara, i uništio 3.653 broda.
20. 9. - Porinuta RMS Mauretania, najveći putnički brod do 1911.
20. 9. - Tokom holandske intervencije na Baliju, dolazi do ritualnog masovnog samoubistva puputan u Denpasaru.
27. 9. - Prv parlamentarni izbori u Crnoj Gori, bez definisanih političkih grupa. Ove godine je osnovana opoziciona Narodna stranka ("klubaši"); nasuprot njima je Prava narodna stranka ("pravaši"), knjaževe pristalice.
27. 9. - Novi Zakon o naturalizaciji u SAD: proces prelazi na federalni nivo, imigranti moraju naučiti engleski.
30. 9. - Održan prvi balonerski Kup Gordon Bennet, američki par je za 22 h i 15 min preleteo 641,1 km.
septembar - Pobune Srba u novovaroškoj, sjeničkoj i novopazarskoj kazi, naročito oko Rogozne (u sjeničkoj se pobunili i muslimani)^[1].
septembar - U Crnoj Gori u opticaj pušteni novčići od 1, 2, 10 i 20 para, ravnih austrougarskom heleru (crnogorski perper od 1909).

Oktobar/Listopad

1. 10. - Veliko Vojvodstvo Finska dobija izborni jednodomni parlament, postaje prvi entitet u kome žene mogu biti birane.
6. 10. - Prvi put se sastao persijski (iranski) Medžlis.
6. 10. - Prvi američki vojnici se iskrcali na Kubi - Druga okupacija ili Pacifikacija Kube traje do 1909.
11. 10. - U San Francisku propisano da Japanci i Korejanci idu u segregirane škole, zajedno sa Kinezima - diplomatska kriza u odnosima SAD i Japana.
13 - 18. 10. - U Barseloni održan prvi međunarodni kongres katalonskog jezika.
oktobar - Suđenje na Cetinju studentima (Marko Daković i dr.) zbog "Riječi..." - oslobođeni.
oktobar - Početak školskog štrajka etničkih Poljaka u nemačkim provincijama Poznanija (Velikopoljska) i Istočna Pruska.
16. 10. - Wilhelm Voigt nakratko zavladao Köpenickom predstavljajući se kao pruski oficir.
20. 10. - Britanci i Francuzi dogovorili kondominijum na pacifičkim ostrvima Novi Hebridi (nezavisni Vanuatu od 1980).
23. 10. - Alberto Santos-Dumont leteo avionom 60 metara u Francuskoj - zvanično ovo je prvi let letelicom težom od vazduha u Evropi.
24. 10. - Alois Lexa von Aehrenthal je novi ministar inostranih poslova Austrougarske (do 1912). Aehrentalov dolazak na poziciju se smatra početkom odlučnog prelaza na imperijalističku politiku prema Balkanu^[9].
24. 10. - U Aleksandriju stigao prvi transport srpskih volova^[10] - Srbija je prevazišla Carinski rat nalaženjem novih tržišta.^[11]
27. 10. - Harden–Eulenburgova afera: novinar Maximilian Harden objavljuje članak u kome sugeriše da u kajzerovoj okolini ima više homoseksualaca.
28. 10. - Prva javna nogometna utakmica u Zagrebu: HAŠK - PNIŠK 1:1.
28. 10. - Osnovan Union Minière du Haut Katanga, belgijski rudarski trust u Kongu.
31. 10. - Prvo zasedanje novoizabrane skupštine u Crnoj Gori (prestona beseda 6. 11.).^[12]

jesen - Lee De Forest radi na triodi Audion, koja će revolucionizirati radio i biti početak elektronike.

Novembar/Studeni

3. 11. - Druga međunarodna radiotelegrafska konferencija u Berlinu ustanovila međunarodni signal za pomoć - SOS (stupa na snagu 1. jula 1908).
novembar - Srbija potpisala u Parizu ugovore sa bankama - 95 miliona franaka zajma za topove i železnički materijal.
6. 11. - U Kopenhagenu osnovan Nordisk Film, najstarija danas djelujuća filmska kompanija na svijetu.
14. 11. - Nemački kancelar Bernhard von Bülow izjavljuje u Rajhstagu da Srdačna antanta Britanije i Francuske predstavlja opkoljavanje (Einkreisung) Nemačke.
18. 11. - Conrad von Hötzendorf imenovan za načelnika generalštaba Austrougarske vojske, na predlog prestolonaslednika Franza Ferdinanda (do 1917, s jednom pauzom). Hötzendorf je do 1914. godine dvadeset pet puta tražio preventivni rat protiv Srbije^[13]
19. 11. - Crnogorska vlada Lazara Mijuškovića podnijela ostavku (pobjeda nad knjaževom ličnom vladavinom) - nova vladu sastavlja Marko Radulović 24. 11..
20. 11. - Praizvedba drame "Buđenje proleća" Franka Wedekinda (napisana 1890-91).
22. 11. - Stolipinova agrarna reforma: cilj je stvaranje klase zemljoposedničkih seljaka u Rusiji.
29. 11. - U Torinu osnovana Lancia.

Decembar/Prosinac

1. 12. - Austrijski predsednik vlade Beck progurao opšte muško pravo glasa, usprkos protivljenju prestolonaslednika Franca Ferdinanda.
3. 12. - U BiH osnovana Muslimanska narodna organizacija, na čelu Egzekutivnog odbora je Ali-beg Firdus.
3. 12. - Patentirana prva papirna kesa sa drškama.
13. 12. - Nemački Rajhstag raspušten: usled prebjega Centruma, odbijen je vladin prijedlog za izvanredni kredit za Jugozapadnu Afriku (dan. Namibiju), gdje se odvijaju Herero ratovi, praćeni genocidom.
21. 12. - Trade Disputes Act: sindikati u Ujedinjenom Kraljevstvu ne mogu biti tuženi za štetu nastalu tokom štrajka, što im praktično daje imunitet i predstavlja osnovu prava na štrajk i kolektivnog pregovaranja.
23. 12. (10. 12. po j.k.) - Demonstracije u Beogradu protiv zajma, ranjen jedan student.
24. 12. - Reginald Fessenden navodno emituje prvi radio-program u Masačusetsu, što je osporeno.
26. 12. - U Melbourneu prikazan prvi dugometražni igrani film, The Story of the Kelly Gang (1200 m, oko 60 minuta).
30. 12. - U Daki osnovana Sveindijska muslimanska liga.

Kroz godinu

U BiH uveden "desetinski paušal" umjesto feudalne desetine - korak ka modernom porezu.
Izvještaj o upravi BiH - odbačena politika bošnjaštva.
U Srbiji obnovljena Napredna stranka.
Prvi bioskopi/kina: Zagreb (Pathé Bioskop, poslije Union, Gajeva 1), Pula, Rijeka; Ernest Bošnjak otvorio bioskop u Somboru.
Hrvatsko-ugarska nagodba: kralj sankcionirao četvrtu financijsku nagodbu, elastičnija tangenta.
Paška čipka: u Pagu je osnovana Čipkarska škola.
Izgrađena Bohinjska pruga (Jesenice-Trst).
U gnjilanskom kraju su postignute albansko-srpske bese, koje regulišu odnose dve zajednice - propale su na leto 1907. nakon incidenta sa četom vojvode Dušana kod Pasjana.^[14]
Pokret protiv kineskih lihvara u dijelu Vanjske Mongolije. Dinastija Ćing ove godine proširuje politiku kolonizacije i izravnije vlasti i na tu oblast.
Nauka:
- Richard Dixon Oldham zaključio da Zemlja ima jezgro.
- Otkrivena Lymanova serija u spektru vodonika.
- Sigmund Freud i Carl Gustav Jung započeli prepisku (sreli se sledeće godine, odnos traje do 1913).
Književnost:
- Objavljen "Đavolov rečnik" Ambrosa Bierca.
- Počinje objavljivanje Galsworthyjeve "Sage o Forsytima".
- Objavljena Sinclairova "Džungla" koja će inspirisati Zakon o inspekciji mesa u SAD.
- Roman Maksima Gorkog "Mati" je objavljen na engleskom, dogodine na ruskom - nazvan je "prvim delom socijalističkog realizma".

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1906.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

9. 1. - Janko Brašić, slikar-naivac, rodonačelnik srpske naive († 1994)
11. 1. - Albert Hofmann, hemičar, pronalazač LSD († 2008)
12. 1. - Savić Marković Štedimlija, književnik († 1971)
15. 1. - Aristoteles Onassis, grčki brodovlasnik († 1975.)
20. 1. - Jovan Veselinov Žarko, narodni heroj i političar († 1982)
24. 1. - Vera Misita, glumica († 1986)

4. 2. - Clyde Tombaugh, astronom († 1997)
7. 2. - Puyi, poslednji kineski car († 1967)
7. 2. - Oleg Antonov, konstruktor aviona († 1984)
10. 2. - Lon Chaney Junior, glumac († 1973)
18. 2. - Hans Asperger, pedijatar († 1980)
25. 2. - Boris Papandopulo, hrvatski skladatelj i dirigent († 1991.)
28. 2. - Bugsy Siegel, gangster († 1947)

3. 3. - Milutin Ivković, fudbaler i lekar († 1943)
6. 3. - Lou Costello, glumac, komičar († 1959)
6. 3. - Alija Nametak, književnik († 1987)
8. 3. - Victor Hasselblad, fotograf i pronalazač († 1978)
12. 3. - Grga Jankes, narodni heroj († 1974)
19. 3. - Adolf Eichmann, ratni zločinac († 1962)
25. 3. - A. J. P. Taylor, historičar († 1990)

April/Travanj – Jun/Lipanj

1. 4. - Aleksandar Sergejevič Jakovljev, projektant aviona († 1989)
13. 4. - Samuel Beckett, dramatičar i romanopisac irskog podrijetla († 1989.)
14. 4. - Fejsal, kralj Saudijske Arabije († 1975)
20. 4. - Veselin Masleša, narodni heroj († 1943)
28. 4. - Kurt Gödel, matematičar, logičar († 1978)
29. 4. - Vanja Radauš, umjetnik († 1975)

6. 5. - André Weil, matematičar († 1998)
8. 5. - Roberto Rossellini, režiser († 1977)
17. 5. - Zinka Kunc, operska pevačica († 1989)
29. 5. - T. H. White, engleski pisac († 1964)

3. 6. - Josephine Baker, zabavljačica († 1975)
6. 6. - Nemanja Vurdelja, neuropsihijatar († 2004)
22. 6. - Billy Wilder, režiser († 2002)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Estée Lauder, preduzimač u kozmetici († 2004)
2. 7. - Hans Bethe, fizičar nobelovac († 2005)
8. 7. - Philip Johnson, američki arhitekta
23. 7. - Vladimir Prelog, hrvatski znanstvenik, kemičar, nobelovac († 1998.)

5. 8. - John Huston, režiser († 1987)
18. 8. - Marcel Carné, francuski reditelj
26. 8. - Vjekoslav Afrić, glumac i reditelj († 1980)
29. 8. - Ivan Krajačić-Stevo, narodni heroj († 1986)

25. 9. - Dmitrij Šostakovič, kompozitor († 1975)
30. 9. - Salih Alić, pjesnik († 1982)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

6. 10. - Janet Gaynor, glumica († 1984)
9. 10. - Léopold Sédar Senghor, pesnik i prvi predsednik Senegala († 2001)
9. 10. - Sayyid Qutb, islamski teoretičar († 1966)
14. 10. - Hannah Arendt, njemačka filozofkinja († 1975.)
14. 10. - Hassan al-Banna, osnivač Muslimanskog bratstva († 1949)
26. 10. - Primo Carnera, bokser († 1967)

2. 11. - Luchino Visconti, režiser († 1976)
14. 11. - Louise Brooks, američka glumica († 1985)
15. 11. - Curtis LeMay, general SAD († 1990)
16. 11. - Edo Kovačević, hrvatski slikar († 1993.)
17. 11. - Soichiro Honda, industrijalac († 1991)

19. 12. - Leonid Brežnjev, sovjetski političar († 1982.)
20. 12. - Nikola Kalabić, četnički komandant

Kroz godinu

Ivan Softa, književnik († 1945)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1906.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

7. 1. - Radovan Dragović, srpski političar i publicista (* 1878)
13. 1. - Aleksandar Popov, fizičar (* 1859)
19. 1. - Bartolomé Mitre, bivši argentinski predsednik i general (* 1821)
25. 1. - Joseph Wheeler, američki general i političar (* 1836)
29. 1. - Kristijan IX, kralj Danske (* 1818)
4. 3. - John Schofield, američki general i političar (* 1831)
12. 3. - Manuel Quintana, argentinski predsednik (* 1835)
13. 3. - Susan B. Anthony, aktivista za prava žena (* 1820)
13. 3. - Marin Drinov, bugarski istoričar, prvi predsednik akademije (* 1838)
13. 3. - Joseph Monier, vrtlar, pionir armiranog betona (* 1823)
29. 3. - Slava Raškaj, hrvatska slikarica (* 1877.)
10. 4. - Georgij Gapon, ruski pravoslavni svećenik i aktivist (* 1870)
18. 4. - Gerasim Petranović, episkop bokokotorski (* 1820)
19. 4. - Pierre Curie, fizičar nobelovac (* 1859)
10. 5. - Hashim Jalilul Alam Aqamaddin, sultan Bruneja (* 1825)
23. 5. - Henrik Ibsen, norveški književnik (* 1828.)
10. 6. - Richard Seddon, premijer Novog Zelanda (* 1845)
29. 6. - Albert Sorel, istoričar (* 1842)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

9. 7. - Penčo Konstantinov, bugarski vojvoda (* 1881)
13. 7. - Josip Eugen Tomić, hrvatski književnik (* 1843.)
15. 8. - Jovan Belimarković, srpski general (* 1827)
25. 8. - Stevan Sremac, srpski književnik (* 1855)
21. 8. - Josip Kozarac, hrvatski književnik (* 1858.)
5. 9. - Ludwig Boltzmann, fizičar (* 1844)
18. 9. - Natanail Ohridski i Plovdivski, mitropolit, bugarski revolucionar (* 1820)
14. 10. - Antonije Orešković, srpski oficir i obaveštajac (* 1829)
18. 10. - Friedrich Konrad Beilstein, hemičar (* 1838)
19. 10. - Charles Pfizer, nemačko-američki apotekar, osnivač firme (* 1824)
22. 10. - Paul Cézanne, francuski slikar (* 1839.)
1. 11. - Otto Franz Joseph, nadvojvoda (* 1865)
7. 11. - Todor Burmov, prvi premijer Bugarske (* 1834)
7. 11. - Heinrich Seidel, inženjer, književnik (* 1842)
9. 12. - Lukijan Zore, filolog i književnik (* 1846)

Nobelova nagrada za 1906. godinu

Reference

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Istorija srpskog naroda, knj. 6, tom 1, str. 285
↑ Habsburška monarhija, Charles Taylor, str 186, Zagreb 1990
↑ A Foreshadowing of the Great War in the Middle East: The Taba crisis of 1906. mideasti.blogspot.rs
↑ M. W. Daly (2003). Empire on the Nile: The Anglo-Egyptian Sudan, 1898-1934. Cambridge University Press. str. 130–. ISBN 978-0-521-89437-1.
↑ Peter Mathias; Sidney Pollard (1989). The Cambridge Economic History of Europe. Cambridge University Press. str. 827–. ISBN 978-0-521-22504-5.
↑ "Politika", 23. jul (5. avg.) 1906
↑ Dominic Lieven (17 August 2006). The Cambridge History of Russia: Volume 2, Imperial Russia, 1689-1917. Cambridge University Press. str. 648–. ISBN 978-0-521-81529-1.
↑ Prvi hrvatski svesokolski slet u Zagrebu : dana 1., 2., 3. i 4. rujna god. 1906. / priredjuje ga Savez hrvatskih sokolskih društava ; [uredio Lav Mazzura]. katalog.kgz.hr
↑ Mitrović, 65
↑ Politika 13. okt. 1906, str. 2. digitalna.nb.rs
↑ "Politika", 9. jul 1939
↑ "Politika", 3. nov. 1936
↑ Hew Strachan (6 February 2003). The First World War: Volume I: To Arms. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-160834-6.
↑ Albansko-srpske bese. pescanik.net 09/02/2023

Literatura

Istorija srpskog naroda, knjiga 6, tom 1, SKZ 1983.
Mitrović, Andrej. Prodor na Balkan i Srbija 1908-1918. Nolit 1981.

[isn-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Istorija srpskog naroda, knj. 6, tom 1, str. 285

[2] Habsburška monarhija, Charles Taylor, str 186, Zagreb 1990

[3] A Foreshadowing of the Great War in the Middle East: The Taba crisis of 1906. mideasti.blogspot.rs

[Daly2003-4] M. W. Daly (2003). Empire on the Nile: The Anglo-Egyptian Sudan, 1898-1934. Cambridge University Press. str. 130–. ISBN 978-0-521-89437-1.

[MathiasPollard1989-5] Peter Mathias; Sidney Pollard (1989). The Cambridge Economic History of Europe. Cambridge University Press. str. 827–. ISBN 978-0-521-22504-5.

[6] "Politika", 23. jul (5. avg.) 1906

[Lieven2006-7] Dominic Lieven (17 August 2006). The Cambridge History of Russia: Volume 2, Imperial Russia, 1689-1917. Cambridge University Press. str. 648–. ISBN 978-0-521-81529-1.

[8] Prvi hrvatski svesokolski slet u Zagrebu : dana 1., 2., 3. i 4. rujna god. 1906. / priredjuje ga Savez hrvatskih sokolskih društava ; [uredio Lav Mazzura]. katalog.kgz.hr

[9] Mitrović, 65

[10] Politika 13. okt. 1906, str. 2. digitalna.nb.rs

[11] "Politika", 9. jul 1939

[12] "Politika", 3. nov. 1936

[Strachan2003-13] Hew Strachan (6 February 2003). The First World War: Volume I: To Arms. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-160834-6.

[14] Albansko-srpske bese. pescanik.net 09/02/2023

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]