Il sorpasso
| Il sorpasso | |
|---|---|
 scena pred kraj filma | |
| Režija | Dino Risi |
| Producent | Mario Cecchi Gori |
| Scenario | Dino Risi, Ettore Scola, Ruggero Maccari |
| Uloge | |
| Muzika | Riz Ortolani |
| Fotografija | Alfio Contini |
| Montaža | Maurizio Lucidi |
| Studio | Fair Film INCEI Film Sancro Film |
| Distribucija | INCEI Film |
| Datum(i) premijere | 5. 12. 1962
|
| Trajanje | 108 min. |
| Zemlja |  Italija |
| Jezik | italijanski |
Il sorpasso (sh. Preticanje) je italijanska crno-bijela filmska komedija snimljena 1962. godine u režiji Dina Risija, poznata kao jedno od najhvaljenijih ostvarenja u njegovoj filmografiji, odnosno žanra commedia all'italiana i italijanske kinematografije uopće.
Protagonist, koga tumači Vittorio Gassman, je Bruno, rimski plejboj koji za vrijeme ferragosta 1962. godine sticajem okolnosti ne može nabaviti cigarete, a pri čemu mu pomogne slučajni namjernik, skromni i stidljivi student Roberto (čiji lik tumači Jean-Louis Trintignant). Radnja prikazuje kako ga u znak zahvalnosti pozove da mu pravi društvo dok u svom sportskom automobilu Lancia Aurelia B24 putuje po Laziju i Toskani, te kako dva bitno različita muškarca doživljavaju brojne pustolovine.
Risi je ideju za Il sorpasso dobio nakon što ga je jedan od njegovih producenata prilikom rutinske vožnje, ostavši bez cigareta, impulzivno odvezao do Švicarske. Film se odlikovao izuzetno detaljnom i pažljivom karakterizacijom, prije svega u slučaju Bruna, za koga se na kraju ispostavi da njegov ekstrovertni karakter i imidž zavodnika predstavlja krinku iza koje se kriju brojne frustracije. Il sorpasso se također isticao nastojanjem da se što detaljnije prikaže opći duh vremena tadašnje Italije u jeku ekonomskog buma, ali i na implicitan način prikaže njegovo naličje kroz često destruktivne posljedice nastojanja da se razmeće materijalnim bogatstvom. To je posebno došlo do izražaja u mračnoj i za tadašnju publiku šokatnoj završnici. Film se također isticao i pažljivo odabranim soudntrackom, a koji je uključivao i znamenitu pjesmu Quando, quando, quando koja je postala veliki međunarodni hit.
Sam film ispočetka nije imao uspjeh, što se prije svega tumačilo njegovim krajem. Reputacija mu je, međutim, tokom godina počela rasti, te je stekao i svojevrstan kult status. Tome su pomogle i česte usporedbe sa znamenitim američkim filmom Goli u sedlu snimljenim nekoliko godina kasnije.
Tandem Gassman-Trintignant je sljedeće godine nastupio u filmu Il successo, koji se ponekad naziva njegovim neslužbenim nastavkom.
- Scheda su Il sorpasso della Rivista del Cinematografo (it)
- Il sorpasso na sajtu IMDb
- Scheda su Il sorpasso nell'Archivio cinema ANICA