Kalmici

Kalmici su zapadnomongolski narod, koji pretežno živi u autonomnoj republici Kalmikiji (Rusija) u kojoj čini apsolutnu etničku većinu od 57%. Kalmici su većim delom budističke, a manjim delom pravoslavne veroispovesti, a govore kalmičkim jezikom, koji spada u mongolsku grupu altajske porodice jezika.

Kalmika ukupno ima oko 161.000.

Pre svog dolaska u predele zapadne Rusije početkom 17. veka živeli su sa Mongolima čiji su deo tada bili. U Rusiju ih je 1628. godine poveo njihov vođa, „nojon“ (knez) posle razmirica sa tadašnjim vladarima mongolske države (poznate pod nazivom „Ojratska unija") tražeći pomoć od ruskog cara za razračunjavanja sa neprijateljima. U Rusiji su se Kalmici prvo pojavili u Sibiru a zatim su prodrli na Ural i Volgu.^[1]

Dolazak Kalmika je ruska vlast primila sa simpatijama, nagrađujući poklonima njihove vođe, jer se nadala da će oni biti branioci južnih granica od stalnih najezdi Tatara i kavkaskih gorštaka. Ubrzo su Kalmici izgubili svoju samostalnost, a autonomija koju su imali je počela da se sužava uz stalno pojačavanje pritisaka od strane carske administracija. To je Kalmike navelo na ideju da se vrate u svoju postojbinu, Džungariju. Ta seoba je započela januara 1771. godine kada je na dug, težak i neizvestan put krenulo oko četri petine ukupne populacije - samo je mali broj njih stigao do Džunharije. Oni koji su ostali u Rusiji živeli su na zapadnim obalama Volge. U potrazi za ispašom i vodom stalno su se selili. Njihov život se postepeno menjao: počeli su da se bave zemljoradnjom što je dovelo do organizovanja stalnih staništa, „stanica“.

Položaj koji su u Rusiji imali bio je u izvesnoj meri položaj privilegovanih jer ih Rusi nisu osvojili, već su sami Kalmici dobrovoljno priznali rusku vlast. Bili su zahvalni za povlastice koje su im Rusi dali i kada su 1917. godine boljševici udarili na „Belog Cara“, zahvalni Kalmici ustadoše sa oružjem protiv boljševika.^[1] U toj borbi Kalmici su izgubili oko 60 procenata svog stanovništva. I poražena vojska i civilno stanovništvo su nastojali da se što pre domognu luka, ukrcaju na brodove i napuste Rusiju. Samo je manji broj tih begunaca uspeo da se domogne brodava i izbegne zarobljavanje, oko 2200 do 3000 Kalmika oba pola i svih uzrasta. Najveći broj izbeglih je spas našao u logorima u okolini Carigrada i u samom gradu gde su se zadržali narednih 2-3 godine a zatim su se postepeno raselili po evropskim zemljama: Bugarskoj, Jugoslaviji, Čehoslovačkoj i Francuskoj. Bogato budističko nasljeđe Kalmikije je uništeno 1930. Staljinovom politikom ateizacije i kolektivizacije društva. Na području Kalmikije tada je izvršeno spaljivanje svih religioznih tekstova i proterivanje u Sibir monaha i budista.

• Kalmički dom u Beogradu

Kalmici na Wikimedijinoj ostavi

• Norsk Utenrikspolitisk Institutt (NUPI)'s Centre for Russian Studies Kalmykiya page Arhivirano 2006-12-21 na Wayback Machine-u
• Kratka istorija Kalmika
• Kalmyk Buddhist Temple in Belgrade, Yugoslavia (1929-1944);
• US Library of Congress Country Studies: Russia, The North Caucasus
• Modern Kalmykia and Young Kalmyk People in the 21st Century
• Web-Portal of the Interregional Not-for-Profit Organization "The Leaders of Kalmykia" Arhivirano 2019-01-24 na Wayback Machine-u
• Kalmyk Brotherhood Society, Philadelphia, PA Arhivirano 2007-02-09 na Wayback Machine-u
• Kalmyk American Society
• Kalmuck Mongolian Buddhist Center, Howell, NJ Arhivirano 2013-03-06 na Wayback Machine-u