Kobalt
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti poatci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol, atomski broj | Kobalt, Co, 27 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | prelaznih metala | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VIIIB, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 8900 kg/m3, 5,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | plavičasta | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 58,9332 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 135 (152) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 126 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Ar]3d74s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 15, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | 2, 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | amfoterni | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | heksagonalna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 1768 K (1495 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 3200 K (2927 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 6,67×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 376,5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 16,19 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 175 Pa (1768 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 4720 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,88 (Pauling) 1,70 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 420 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 17,2×106S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 100 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 760,4 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1648 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 3232 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4950 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kobalt (Co, latinski - cobaltum) je metal VIIIB grupe. Poseduje 17 izotopa čije se atomske mase nalaze između 35-64. Postojan je samo 59, koji čini skoro 100% njegovog izotopa u prirodi. 1735 godine otkrio ga je G. Brandta.
Čisti kobalt je srebrnast,blistav veoma tvrd metal, koji poseduje feromagnetična svojstva. Upotrebljava se kao dodatak magnetičnim rudama.
Zastupljen je u zemljinoj kori u količini od 20 ppm (eng. parts per million) u obliku dva minerala: Smaltita i kobaltita koje obično prate rude bakra i nikla
Nesimetrične soli kobalta npr. K3CoO4 imaju jake feromagnetične osobine i koriste se u elektronici. Kompleksna jedinjenja karbonikla i fosfini koriste se kao katalizatori mnogih organskih reakcija. Rastvori soli ki+obalt (II) i (III) imaju krvavo-crvenu, i plavu boju i koriste se u proizvodnji boja.
Kobalt je aktivator brojnih enzima u živim organizmima. Vitamin B12 (utiče na količinu hemoglobina i broj crvenih krvnih zrnaca u krvi), sadrži u svojoj strukturi kobalt koji je koordinativno vezan sa organskim delom molekula i jednim CN- jonom. Ipak minimalne dnevne potrebe za kobaltom su veoma male 0,05 ppm.
