Defekacija
Pražnjenje stolice (medicinski: defekacija; razgovorno: obavljanje velike nužde, izlaženje; vulgarno: sranje; dijalektno: kakenje, kenjanje) predstavlja završno djejstvo probave pri kojem tijelo prazni crijeva od otpadnih proizvoda varenja (izmeta) kroz zadnjični prohod (anus). Pojam defekacija dolazi od riječi feces što znači "izmet" i de što znači "otkloniti". U normalnim uslovima defekacija se odvija na principu dva mehanizma:[1]
- nagonsko (refleksno) pražnjenje crijeva uslovljeno je radom debelog crijeva, debelo crijevo je rezervoar sadržaja, ali to kontroliše sfinkter (prsten, ventil) koji se otvara pri pražnjenju crijeva i zatvara pri završetku pražnjenja
- otvaranje i zatvaranje prstena (ventila, sfinktera) reguliše pražnjenje crijeva, pri tome postoji i svjesna kontrola (mozak), kojoj možemo zadržati ili odgoditi defekaciju, odnosno imamo spoznaju o pražnjenju crijeva
U zdrava čovjeka učestalost pražnjenja crijeva je od 1-2 puta u dan do 1 put u dva dana. U slučaju da čovjek ispražnjava stolicu češće od navedenog prosjeka, kaže se da ima čestu stolicu. Uzrok može biti virusna infekcija, parazitsko ili bakterijsko trovanje ili alergija. Kako se ne može izmesti ono što se nije ni pojelo, češća stolica ne može imati krute sadržine, već je rijetka i vodenasta. Ispražnjavanje žitke stolice naziva se proliv. Dugotrajni proliv može dovesti do obezvodnjavanja tijela (dehidracije) i čest je uzrok smrti u nerazvijenim zemljama. Nečesto izlaženje takođe može imati smrtan ishod. Ako se crijeva neredovno prazne, crjevni sadržaj se može zgrušati u izuzetno grubu i tvrdu smjesu koja može razrovati debelo crijevo. Neredovno izlaženje se naziva konstipacija (zatvor, stisnuće). Može biti proishod slabe ishrane, neželjeni učinak ljekova, posljedica nedostatka kretanja, posljedica hipotireoze, kao i drugih činilaca.
Silom volje čovjek može izdržati uz redovnu ishranu u prosjeku više od nedjelju dana bez obavljanja velike nužde, uslijed čega neobuzdano defecira ili strada.
