Koordinate: 43° 21′ 27" SGŠ, 21° 57′ 01" IGD
Donji Matejevac je naseljeno mesto u gradskoj opštini Pantelej na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se u Niškoj kotlini na oko 7 km severoistočno od centra Niša. Prema popisu iz 2002. bilo je 861 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 881 stanovnika).
Preistorijski i antički nalazi u ataru Donjeg Matejevca ukazuju na davnu naseljenost seoskog prostora. Sakralni objekti - crkve i crkvišta - u atarima Donjeg i Gornjeg Matejevca i posebno toponim Metoh brdo sa crkvom Svete Trojice upućuju na srednjovekovnu naseljenost ovih dvaju sela i to u obliku podložničkih sela na crkvenom vlastelinstvu. Na staru srednjovekovnu naseljenost oba sela posredno ukazuje i turski popis iz 1498. godine u kojem se pominju oba sela. Donji Matejevac, po ovom popisu, veće je selo sa 97 domaćinstava, 30 neoženjenih, 13 udovičkih domaćinstava, 4 rajinske vodenice koje rade pola godine i sa dažbinskim obavezama od 12.763 akče. Pominju se i manastiri Sveti Jovan, koji je „pust“ i manastir Svetog Nikole sa tri kaluđera. Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 115 kuća, 11 udovička domaćinstva, 25 samačka domaćinstva.[1]
Po oslobođenju od Turaka Donji Matejevac je selo sa 60-ak domaćinstava i oko 520 stanovnika, a godine 1930. imalo je 144 domaćinstava i 935 stanovnika. Oslobođenje ga zatiče kao naturalno ratarsko, vinogradarsko i stočarsko selo sa razvijenim vodeničarstvom. Iako napredno selo, čiji su pojedini bolje stojeći domaćini počeli da otkupljuju zemlju još za „čitlučka vremena“, mnogi stanovnici su se rado bavili i pčelarstvom. Neka domaćinstva su se orijentisala i na kamenorezaštvo.
Blizina Niša i mogućnosti zapošljavanja u gradskoj privredi podstakli su posle Drugog svetskog rata, naročito posle 1960. godine, emigraciju jednog dela radno sposobnog stanovništva, što je dovelo do opadanja broja stanovnika. Paralelno s tim tekao je proces profesionalne i radne prestrukturalizacije sela u pravcu radničkih i mešovitih zanimanja, kao i preobražaj sela u tip prigradskog naselja, ali su se u izgledu naselja ruralne karakteristike i dalje zadržale. Sa asfaltiranjem puta prema Gornjem Matejevcu i Knez Selu 1966—1967. godine i sa uvođenjem dobrih saobraćajnih veza, proces iseljavanja je usporen a ojačala dnevna migracija. Istovremeno ispoljile su se nove tendencije zaseljavanja radničkih pridošlica iz udaljenijih krajeva, kao i pojava gradnje poljskih kuća (vikendica).
Prema popisnim podacima u Donjem Matejevcu je 1971. godine bilo 96 poljoprivrednih, 74 mešovitih i 64 nepoljoprivredna domaćinstva. Na toj osnovi proces iseljavanja je oko osamdesetih godina 20. veka skoro zaustavljen i nastupio je ponovo lagani porast stanovništva.
U naselju Donji Matejevac živi 710 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,7 godina (42,1 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 305 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,82.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
- Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
|
|
Stanovništvo prema polu i starosti [3]
|
|---|
|
m |
|
|
ž |
| ? |
6 |
|
|
2 |
| 80+ |
14 |
|
|
14 |
| 75-79 |
13 |
|
|
17 |
| 70-74 |
23 |
|
|
31 |
| 65-69 |
24 |
|
|
24 |
| 60-64 |
29 |
|
|
33 |
| 55-59 |
23 |
|
|
26 |
| 50-54 |
51 |
|
|
25 |
| 45-49 |
39 |
|
|
41 |
| 40-44 |
25 |
|
|
24 |
| 35-39 |
23 |
|
|
31 |
| 30-34 |
23 |
|
|
18 |
| 25-29 |
31 |
|
|
22 |
| 20-24 |
27 |
|
|
32 |
| 15-19 |
29 |
|
|
18 |
| 10-14 |
25 |
|
|
23 |
| 5-9 |
22 |
|
|
20 |
| 0-4 |
14 |
|
|
19 |
| prosek |
42.1 |
|
|
43.2 |
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
| Godina popisa
|
1948.
|
1953.
|
1961.
|
1971.
|
1981.
|
1991.
|
2002.
|
| Broj domaćinstava
|
187
|
209
|
246
|
234
|
255
|
247
|
305
|
|
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
| Broj članova
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10 i više
|
Prosečan broj članova
|
| Broj domaćinstava
|
74
|
81
|
48
|
59
|
23
|
14
|
4
|
1
|
-
|
1
|
2.82
|
|
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
| Godina popisa
|
1948.
|
1953.
|
1961.
|
1971.
|
1981.
|
1991.
|
2002.
|
| Broj domaćinstava
|
380
|
107
|
238
|
25
|
6
|
4
|
358
|
|
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
| Broj članova
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10 i više
|
Prosečan broj članova
|
| Broj domaćinstava
|
52
|
236
|
57
|
12
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| Pol
|
Ukupno
|
Poljoprivreda, lov i šumarstvo
|
Ribarstvo
|
Vađenje rude i kamena
|
Prerađivačka industrija
|
Proizvodnja i snabdevanje...
|
Građevinarstvo
|
Trgovina
|
Hoteli i restorani
|
Saobraćaj, skladištenje i veze
|
| Muški
|
180
|
18
|
-
|
-
|
68
|
3
|
5
|
17
|
6
|
19
|
| Ženski
|
109
|
13
|
-
|
-
|
44
|
1
|
1
|
16
|
3
|
4
|
| Oba
|
289
|
31
|
-
|
-
|
112
|
4
|
6
|
33
|
9
|
23
|
| Pol
|
Finansijsko posredovanje
|
Nekretnine
|
Državna uprava i odbrana
|
Obrazovanje
|
Zdravstveni i socijalni rad
|
Ostale uslužne aktivnosti
|
Privatna domaćinstva
|
Eksteritorijalne organizacije i tela
|
Nepoznato
|
| Muški
|
1
|
2
|
3
|
2
|
5
|
4
|
-
|
-
|
27
|
| Ženski
|
1
|
2
|
3
|
7
|
5
|
1
|
-
|
-
|
8
|
| Oba
|
2
|
4
|
6
|
9
|
10
|
5
|
-
|
-
|
35
|
- ↑ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala na datum 2012-03-15. Pristupljeno 2014-08-24.
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
- Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995.g. pp. 93–94.
Srbija
