1699

Ovo je članak o godini 1699.

Karlovački mir		Kapela mira

Godina 1699 (MDCXCIX) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1699 na Wikimedijinoj ostavi

• 26. 1. - Karlovački mir je kraj Velikog turskog rata odn. Morejskog rata - Austrijsko Carstvo, Mletačka Republika i Poljska-Litvanija ostvarili teritorijalne dobitke na račun Osmanskog Carstva, po principu zadržavanja stečenog (uti possidetis).
  • Turcima u staroj Ugarskoj ostaje Banat i jugoistočni Srem, do linije ušće Tise - ušće Bosuta.
  • Turska i Rusija su sklopili dvogodišnje primirje 25. decembra.
  • Mir sa Mlečanima potpisan 7. 2. (→).

• 5. 2. - Car Leopold raspušta neke mađarske regimente.
• 6. 2. - Umro mladi Joseph Ferdinand od Bavarske, kandidat za španski presto.
• 7. 2. - S odlaganjem potpisan i mir Venecije i Turske. Mletačka Dalmacija se proteže do linije na sat hoda od Knina, Vrlike, Sinja, Zadvarja, Vrgorca, Gabele; napuštaju Hercegovinu, osim Herceg Novog i pojasa do Risna. Dubrovnik zaštićen turskom teritorijom - Klek i Sutorina^[1]. Bosanskom ejaletu još neko vreme ostaju: Cetingrad, Furjan, Drežnik, Lapac, Boričevac i Imotski s kotarom^[2]. Konačno razgraničenje postignuto 1701.^[3] (Linea Grimani).

• 4. 3. - Proterani Jevreji iz Libeka.
• 12. 3. - Inkvizicija osudila "Objašnjenja izreka svetaca" nadbiskupa François Fénelona, nakon čega će se on povući s položaja, otpušten i s mesta kraljevskog tutora.
• 30. 3. - Inaugurirana Khalsa, svjetovna vlast Sika.

• 1. 5. - Nakon što je s mora locirao ušće Misisipija, Pierre Le Moyne d'Iberville osnovao Fort Maurepas, danas Ocean Springs, Mississippi.

• 2. 6. - Car Leopold I. izdao zaštitno pismo za Srbe u Sremskoj županiji a 21. 7. za srpski narod uopšte^[4][3]..
• 14. 6. - Thomas Savery prikazao svoju parnu pumpu Kraljevskom društvu.

• 6. 7. - William Kidd uhapšen na prevaru u Bostonu.
• 17. 7. - Prvi poznati zapis vladike Danila, povodom kupovine knjige žitija sv. Save^[5].
• 24. 7. - Dvorski ratni savet izveštava kardinala Kolonića o potrebi da se Srbi presele na određena mesta (područje budućih vojnih krajina na Savi, Dunavu, Tisi i Morišu)^[4]. Istog meseca Savet poručuje "Vlasima" u ime cara da neće dozvoliti da ih iko ugnjetava i pretvara u kmetove^[6].

• 6. 8. - Ekspedicija Williama Dampiera stigla do zapadne Australije gde pravi prve detaljne beleške lokalne flore i faune.
• 25. 8. - Frederik IV je novi kralj Danske-Norveške (do 1730).
• 29. 8. - Slavonski general grof Štaremberg predlaže da se srpskim episkopima oduzme crkvena jurisdikcija i "za utehu" dodele imanja (sveštenstvo se smatra opasnim zbog uticaja na narod)^[7].

• 25. 9. - Pavao Ritter Vitezović: "Pod Drežnikom 25. IX. 1699.".
  • Predsednik austrijske komisije za razgraničavanje je grof Marsilji koji često batina "Vlahe" i "Mađare" (Srbe i Hrvate). Srbe optužuju da su u vezi sa Turcima, pa predlažu da se rasele s granice ili da im se pooštri disciplina^[8].
  • Ipak, za stražarske dužnosti se doseljuju novi Srbi: kapetan Gabro Jelačić ih doseljava u Kirin i Bović a zagrebački biskup oko Topuskog, Perne i Čemernice - dolazi do pometnje i otimanja zemlje^[6].
• 25. 9. - Drezdenski ugovor: dansko-saksonski savez protiv Švedske.

• 21. 11. - Ugovor iz Preobraženskoja je dogovor Rusije, Danske i Poljske-Litvanije sa Saksonijom protiv Švedske - dogodine sledi Veliki severni rat.

• 20. 12. - Reforme Petra Velikog: naređeno da se Nova godina u Rusiji slavi (po julijanskom kalendaru) 1. januara a ne 1. septembra, godina će biti 1700. po Hristovoj eri a ne 7208. po postanju, ulice i kuće će se ukrašavati jelkama, pucaće se i ispaljivati vatromet^[9].

• Isusovačko obrazovanje: kolegij u Zagrebu podignut na stupanj akademije, osnovana gimnazija u Požegi.
• U Lici i Krbavi ima 1.400 srpskih porodica^[10].
• Bačka županija nastoji razoružati Srbe, naročito na teritoriju somborske milicije - narednih godina dolazi do vrenja i lokalnih pobuna u Baranji, Maloj Vlaškoj, Aradskom kraju i drugde i do bežanja Srba u Tursku^[11].
• Stjepan Cupilli novi trogirski biskup.
• Guillaume Amontons ponovo otkrio zakone trenja (→ tribologija).
• c. - Isaac Newton izmislio reflektivni oktant.

Balkan 1600.		... i 1700.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1699.

• 3. 1. - Osman III, osmanski sultan († 1757)
• 14. 1. - Pavle Nenadović, karlovački mitropolit († 1768)
• 11. 3. - Josip Antun Ćolnić, biskup đakovački († 1769)
• 27. 4. - Baro Bošković, književnik, Ruđerov brat († 1770)
• 13. 5. - Sebastião José de Carvalho e Melo, marquês de Pombal, portugalski državnik († 1782)
• 2. 11. - Jean Siméon Chardin, slikar († 1779)
• 20. 11. - Antun Kanižlić, pjesnik († 1777)
• 30. 11. - Christian VI, kralj Danske i Norveške († 1746)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1699.

• 6. 2. - Joseph Ferdinand od Bavarske, kandidat za španski presto (* 1692)
• 21. 4. - Jean Racine, dramatičar (* 1639)
• 22. 6. - Josiah Child, guverner Istočnoindijske kompanije (* 1630)
• 25. 8. - Christian V, kralj Danske i Norveške (* 1646)
• 29. 11. - Patrick Gordon, ruski general i admiral (* 1635)

• 4. 5. - Početak "Guliverovih putovanja".

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)