Izvorni kod stranice Benoît Mandelbrot

Nemate dopuštenje da uređujete ovu stranicu iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 18. decembra 2022. u 17:21
Expiry of block: 18. decembra 2025. u 17:21

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Uključite sve gornje pojedinosti u sve upite koje postavite. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kod ove stranice.

{{Infokutija biografija 
|ime                = Benoît Mandelbrot
|slika              = Benoit Mandelbrot, TED 2010.jpg
|širina slike       =
|opis               = Benoit Mandelbrot, TED 2010
|datum_rođenja      = {{Birth date|1924|11|20|df=y}}
|mjesto_rođenja     = Varšava, Poljska
|datum_smrti        = {{Death date and age|1924|11|20|201|10|14|df=y}} 
|mjesto_smrti       = Cambridge, Massachusetts
|nacionalnost       = Francuska

}}

'''Benoît B. Mandelbrot''' ([[Varšava]], [[20. novembar]] [[1924]]. - [[Cambridge, Massachusetts]], [[14. oktobar]] [[2010]].) je bio francuski matematičar poljskog porijekla.<ref name="nyt_obit">{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/10/17/us/17mandelbrot.html |title=Benoît Mandelbrot, Mathematician, Dies at 85 |last=Hoffman |first=Jascha |date=16 October 2010 |work=The New York Times |accessdate=16 October 2010}}</ref><ref name="guardian_obit">{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/science/2010/oct/17/benoit-mandelbrot-obituary |title=Benoît Mandelbrot obituary |last=Lesmoir-Gordon |first=Nigel |date=17 October 2010 |work=[[The Guardian]] |accessdate=17 October 2010 |location=London}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.wired.com/magazine/2010/10/never-trend-away-jonathan-coulton-on-benoit-mandelbrot/ |work=Wired |first=Mike |last=Selinker |authorlink= |title=Never Trend Away: Jonathan Coulton on Benoit Mandelbrot |date=18 October 2010}}</ref>

Benoît B. Mandelbrot je bio vodeći naučnik na polju [[fraktalna geometrija|fraktalne geometrije]]. Bio je profesor matematike. Iako je izmislio pojam fraktal, mnogi dijelovi iz Fraktalne geometrije prirode (''The Fractal Geometry of Nature'') već su prije opisani od strane drugih matematičara. Svejedno sve su te teorije bile smatrane izoliranima, i neprirodnim, sa neintuitivnim osobinama. Mandelbrot ih je uspio ujediniti u jednu jedinstvenu teoriju. Također, on je insistirao na upotrebi [[fraktal]]a kao realnih i korisnih modela za mnoge prirodne fenomene, uključujući oblik obala i rijeka, strukturu biljaka, krvnih žila i pluća; jata galaksija, Brownovo kretanje, cijene na berzi. Mandelbroth smatra kako su fraktali, u mnogočemu, intuitivniji i prirodniji, nego objekti tradicionalne euklidijanske geometrije. Kao što kaže u uvodu fraktalne geometrije prirode:

: "Oblaci nisu sfere, planine nisu stošci, obale nisu krugovi, lavež nije gladak, niti munja ne putuje ravnom linijom."

Godine [[1936]], dok je još bio dete, Mandelbrotova familija je migrirala u Francusku. Nakon završetka [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] Mandelbrot je studirao matematiku, diplomirajući na univerzitetima u Parizu i SAD, i primajući magistarsku diplomu u [[aeronautika|aeronautici]] od [[Kalifornijski tehnološki institut|Kalifornijskog tehnološkog instituta]]. On je proveo svoju karijeru u SAD i Francuskoj. Godine [[1958]], počeo je 35-godišnju karijeru u [[IBM]]-u, gde je postao [[IBM Fellow]].

Zbog pristupa IBM kompjuterima, Mandelbrot je bio jedan od privih da koristi računarsku grafiku za kreiranje i prikazivanje fraktalne geometrije, što je dovelo do otkrića [[Mandelbrotov set|Mandelbrotovog seta]] 1979. godine. Time je on uspeo da pokaže kako se vizuelna kompleksnost može kreirati iz jednostavnih pravila. On je pokazao da objekti koji se tipično smatralu grubim, složenim ili haotičnim, poput oblaka ili morkih obala, zapravo imaju „stepen uređenosti“.<ref name=Wolfram>Wolfram, Stephen. [http://online.wsj.com/article/SB10001424127887324439804578107271772910506.html "The Father of Fractals"], ''Wall Street Journal'', 22 November 2012</ref> Njegova istraživačka karijera obuhvata doprinose poljima geologije, medicine, kosmologije, inženjerstva i društvenih nauka. Naučni pisac [[Arthur C. Clarke]] smatra Mandelbrotov set "jednom od najzadivljujućih otkrića u celokupnoj istoriji matematike".<ref name=Clarke>[http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Lk6QU94xAb8#! "Arthur C Clarke – Fractals – The Colors Of Infinity"], video interviews, 54 min.</ref>}}

Pri kraju svoje karijere, on je bio [[Sterling profesor]] matematičkih nauka na [[Yale University|Jelskom univerzitetu]], gde je bio najstariji profesor koji je dobio posao u istoriji Jela.<ref>{{cite web |author= Steve Olson |url=http://archives.yalealumnimagazine.com/issues/2004_11/mandelbrot.html |title=The Genius of the Unpredictable |publisher=Yale Alumni Magazine |date=November–December 2004 |accessdate=22 July 2014}}</ref> Mandelbrot je takođe radio za Pacifičku severozapadnu nacionalnu laboratoriju, Université Lille Nord de France, Institut za napredne studije i Centre National de la Recherche Scientifique. Tokom svoje karijere, on je primio više od 15 počasnih doktorata i služio u mnogim naučnim žurnalima, kao i brojne nagrade. Njegova autobiografija, ''The Fractalist'', je objavljena 2012.

== Počasti i nagrade ==
Nepotpuni spisak nagrada koje je dobio Mandelbrot:<ref name="Vita">{{cite web | author=Mandelbrot, Benoit B. | title=Vita and Awards (Word document) | date=2 February 2006 | url=https://web.archive.org/web/20070601000000*/http://math.yale.edu/mandelbrot/web_docs/VitaSeveralPage.doc | accessdate=6 January 2007}} Retrieved from Internet Archive 15 December 2013.</ref>

{{div col|colwidth=25em}}
* 2004 Best Business Book of the Year Award
* AMS Einstein Lectureship
* Barnard Medal
* Caltech Service
* [[Casimir Funk|Casimir Funk Natural Sciences Award]]
* [[Charles Proteus Steinmetz]] Medal
* [[The Franklin Institute Awards|Franklin Medal]]
* [[Harvey Prize]] (1989)
* Honda Prize
* Humboldt Preis
* Fellow, American Geophysical Union
* [[IBM Fellow]]ship
* [[Japan Prize]] (2003)
* [[John Scott Award]]
* Légion d'honneur ([[Legion of Honour]])
* Lewis Fry Richardson Medal
* Medaglia della Presidenza della Repubblica Italiana
* Médaille de Vermeil de la Ville de Paris
* Nevada Prize
* Member of the Norwegian Academy of Science and Letters.<ref>{{cite web|url=http://www.dnva.no/c26849/artikkel/vis.html?tid=40116|title=Gruppe 1: Matematiske fag|publisher=Norwegian Academy of Science and Letters|language=Norwegian|accessdate=7 October 2010|archive-date=2013-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20131110152102/http://www.dnva.no/c26849/artikkel/vis.html?tid=40116|dead-url=yes}}</ref>
* Science for Art
* Sven Berggren-Priset
* Władysław Orlicz Prize
* [[Wolf Foundation Prize]] for Physics (1993)
{{div col end}}

== Povezano ==
* [[Fraktalna dimenzija]]

== Reference ==
{{reference}}

== Literatura ==
{{refbegin|2}}
*{{Cite book|last1=Hudson|first1=Richard L.|last2=Mandelbrot|first2=Benoît B.|title=The (Mis)Behavior of Markets: A Fractal View of Risk, Ruin, and Reward|url=https://archive.org/details/misbehaviorofmar00beno|year=2004|publisher=Basic Books|location=New York|isbn=0-465-04355-0}}
*{{Cite news|url=http://www.ft.com/cms/s/2/5372968a-ba82-11da-980d-0000779e2340,dwp_uuid=77a9a0e8-b442-11da-bd61-0000779e2340.html|title=A focus on the exceptions that prove the rule|last1=Mandelbrot|first1=Benoît|first2=Nassim|last2=Taleb|date=23 March 2006|work=[[Financial Times]]|accessdate=2010-10-17|archivedate=2010-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101023201028/http://www.ft.com/cms/s/2/5372968a-ba82-11da-980d-0000779e2340,dwp_uuid=77a9a0e8-b442-11da-bd61-0000779e2340.html|deadurl=yes}}
* Heinz-Otto Peitgen, Hartmut Jürgens, Dietmar Saupe and Cornelia Zahlten: ''Fractals: An Animated Discussion'' (63 min video film, interviews with Benoît Mandelbrot and Edward Lorenz, computer animations), W.H. Freeman and Company, 1990. {{ISBN|0-7167-2213-5}} (re-published by Films for the Humanities & Sciences, {{ISBN|978-0-7365-0520-8}})
*{{Cite journal|last=Mandelbrot|first=Benoît|date=February 1999|title=A Multifractal Walk down Wall Street |url=https://archive.org/details/sim_scientific-american_1999-02_280_2/page/70|journal= Scientific American |bibcode=1999SciAm.280b..70M|volume=280|page=70|doi=10.1038/scientificamerican0299-70|issue=2}}
* ''[http://www.pbs.org/wgbh/nova/fractals/ "Hunting the Hidden Dimension: mysteriously beautiful fractals are shaking up the world of mathematics and deepening our understanding of nature"]'', NOVA, WGBH TV, PBS, October 28, 2008.
*{{Cite book|last1=Mandelbrot|first1=Benoît B.|last2=Freeman|first2=W. H.|title= The Fractal Geometry of Nature |year=1983|publisher=W.H. Freeman|location=San Francisco|isbn=0-7167-1186-9}}
* Donald J. Albers, G. L. Alexanderson: ''Mathematical People – Profiles and Interviews.'' Birkhäuser 1985.
* Benoit B. Mandelbrot: '' The Fractalist: Memoir of a Scientific Maverick '', Pantheon 2013. zitiert nach: New York Review of Books: [http://www.nybooks.com/articles/archives/2013/may/23/mandlebrot-mathematics-of-roughness/?pagination=false He Conceived the Mathematics of Roughness], 23. Mai 2013
{{refend}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat}}
* [http://www.math.yale.edu/mandelbrot/ www.math.yale.edu/mandelbrot] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110311084444/http://www.math.yale.edu/mandelbrot/ |date=2011-03-11 }} - službena stranica
* http://www.nytimes.com/2010/10/17/us/17mandelbrot.html
* http://www.guardian.co.uk/science/2010/oct/17/benoit-mandelbrot-obituary
* http://www.wired.com/magazine/2010/10/never-trend-away-jonathan-coulton-on-benoit-mandelbrot/
* [http://www.math.yale.edu/mandelbrot/ Mandelbrot's page at Yale] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110311084444/http://www.math.yale.edu/mandelbrot/ |date=2011-03-11 }}
* [http://www.ted.com/talks/benoit_mandelbrot_fractals_the_art_of_roughness.html Ted talk: "Benoît Mandelbrot: Fractals and the art of roughness"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140217132541/http://www.ted.com/talks/benoit_mandelbrot_fractals_the_art_of_roughness.html |date=2014-02-17 }}
* [http://video.ft.com/v/63078298001/Why-efficient-markets-collapse-Mandelbrot Interview at FT.com], in which Mandelbrot discusses his early work 
* {{cite journal|journal=Physics Today|year=2011|title=Obituaries: Benoit Mandelbrot|first1=Richard|last1=Taylor|volume=64|issue=6|url=http://ptonline.aip.org/journals/doc/PHTOAD-ft/vol_64/iss_6/63_1.shtml?type=PTALERT|doi=10.1063/1.3603925|page=63|access-date=2015-06-28|archive-date=2013-02-23|archive-url=https://archive.today/20130223083549/http://ptonline.aip.org/journals/doc/PHTOAD-ft/vol_64/iss_6/63_1.shtml?type=PTALERT|dead-url=yes}}
* [http://www.webofstories.com/people/benoit.mandelbrot/1 Benoît Mandelbrot] tells his life story (video)
* [http://dynkincollection.library.cornell.edu/biographies/882 Interview with Benoît Mandelbrot (January 1, 1981, Ithaca, NY)], Eugene Dynkin Collection of Mathematics Interviews, Cornell University Library.
* [http://www.youtube.com/watch?feature=fvwp&v=1o5FMTHkLQg&NR=1 Video animation of Mandlebrot set], zoom factor 10<sup>342</sup>
* [http://www.youtube.com/watch?v=82xDvdgrzx0 Video animation of Mandelbulb], (Mandelbrot set 3D)

{{Wolfova nagrada za fiziku}}
{{Normativna kontrola}}

{{Lifetime|1924|2010|Mandelbrot, Benoît}}

[[Kategorija:Francuski matematičari]]
[[Kategorija:Poljski naučnici]]
[[Kategorija:Biografije, Varšava]]

Upotrebljeni šabloni (64):

Šablon:Age at date (uredi)
Šablon:Birth date (uredi)
Šablon:Citation/core (uredi)
Šablon:Citation/identifier (uredi)
Šablon:Citation/make link (uredi)
Šablon:Cite book (uredi)
Šablon:Cite journal (uredi)
Šablon:Cite news (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Cite web (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Commonscat (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Death date and age (uredi)
Šablon:Div col (uredi)
Šablon:Div col/styles.css (uredi)
Šablon:Div col end (uredi)
Šablon:EditAtWikidata (uredi)
Šablon:Glavni-drugo (uredi)
Šablon:Glavni/drugo (uredi)
Šablon:Hide in print (uredi)
Šablon:Hlist/styles.css (uredi)
Šablon:ISBN (uredi)
Šablon:Image class names (uredi)
Šablon:Infobox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Infokutija (uredi)
Šablon:Infokutija biografija (uredi)
Šablon:Izvori (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Izvori/stilovi.css (uredi)
Šablon:Lifetime (uredi)
Šablon:MONTHNAME (uredi)
Šablon:MONTHNUMBER (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:NAZIVMJESECA (uredi)
Šablon:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Normativna kontrola (uredi)
Šablon:Only in print (uredi)
Šablon:Px (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Refbegin (uredi)
Šablon:Refbegin/styles.css (uredi)
Šablon:Refend (uredi)
Šablon:Reference (uredi)
Šablon:Replace (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Str crop (uredi)
Šablon:Str left (uredi)
Šablon:Template other (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:Wolfova nagrada za fiziku (uredi)
Šablon:Životni vijek (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Arguments (uredi)
Modul:Authority control (uredi)
Modul:Check for unknown parameters (uredi)
Modul:Check isxn (uredi)
Modul:EditAtWikidata (uredi)
Modul:Infobox (uredi)
Modul:Infobox/styles.css (uredi)
Modul:Navbar (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (uredi)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbox/configuration (uredi)
Modul:Navbox/styles.css (uredi)
Modul:No globals (uredi)
Modul:String (uredi)
Modul:Wd (uredi)
Modul:Wd/i18n (uredi)
Modul:Webarchive (uredi)

Vratite se na stranicu „Benoît Mandelbrot”.

Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Benoît_Mandelbrot