Buhara
Buhara
Бухоро | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 39°46′N 64°26′E / 39.767°N 64.433°E | |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Qiyomiddin Rustamov |
| Visina | 225 m |
| Stanovništvo (2008.) | |
| - Grad | 235.517 |
| Službena stranica www.buchara.uz | |
Buhara je peti grad po veličini u Uzbekistanu. Buhara je jedan od najstarijih gradova Uzbekistana. Jedan je od navećih gradova na putu svile. Buhara je jedno vreme bila intelektualni centar islamskog sveta. Jedan je od dva najveća centra Tadžika u Uzbekistanu. Istorijski centar Buhare je na UNESKOvom spisku svetske baštine.
Istorija
Buhara je jedan od glavnih centara iranske civilizacije tokom velikog dela istorije. Arhitektura i arheološki nalazi su stupovi persijske kulture i umetnosti. Buhara je dugo bila deo Persijskog carstva.
Poreklo stanovnika je od arijske imigracije u područje. Iranski Sogdijani su naselili područje, pa je nekoliko vekova posle toga persijski postao glovni jezik. Poslednji emir Buhare je bio Muhamed Alim kan (1880.-1944.)
Poreklo
Grad Buhara je osnovan 500. pre Hrista. Oko Buhare regija je bila nastanjena od 3.000 pre Hrista. Tu je postojala Sapali kultura. Oko 1500 pre Hrista različiti faktori, kao što su promena klime, tehnologija gvožđa i dolazak Arijevaca izazvali je seobu stanovništva prema Buhari. Sapali i Arijevci su živeli zajedno na obali jezera. Do 1.000 pre Hrista obe grupe su se stopile u jedinstvenu kulturu. Nova Sogdijanska kultura cvetala je u gradovima državama Zaravšan doline. Jezero se vremenom nestajalo, a tu su nastala 3 utvrđena naselja i tako je tu oko 500. pre Hrista nastao grad Buhara.
Predislamska era
Buhara je 500. pre Hrista bila vazalna država Persijskog carstva. Kasnije je osvojio Aleksandar Makedonski, pa postaje deo helenističkog Seleukidskog carstva, pa Grčko-Baktrijskog carstva, zatim Kušanskog carstva. Buhara je bila kultni centar obožavanja anahite sa odgovarajućim hramovima. Jednom mesečno stanovništvo bi zamenjivalo stare idole novima. Te svečanosti zajedno sa trgovinom odvijala se u Buhari ispred hrama. Svečanost je navodno obezbeđivala plodnost zemlje, o kojoj je stanovništvo zavisilo. Buhara je tako postala trgovački centar. Kako je trgovina rasla duž puta svile, Buhara je postala logičan izbor kao mesto trgovine. Trgovina svilom stvorila je veliki prosperitet i rast grada, što se završilo oko 350. pre Hrista. Nakon pada Kušanskog carstva Buharu su preuzela Hua plemena iz Mongolije, pa je Buhara počela lagano da nazaduje.U Buhari se nalazi i dosta Jevreja, koji su došli u rimska vremena.
Pred početak arapskih invazija Buhara je bila uporište pripadnika zurvanitske jeresi, kao i još dve proganjana religiozna pokreta unutar Sasanidskog carstva, a to su bili manihejizam i haldejsko hrišćanstvo. Kada su islamske vojske došle do Buhare oko 650. našli su višenacionalnu, multireligioznu decentralizovanu skupinu malih kneževina. Izostanak centralne vlasti značio je da su Arapi lako pobeđivali, ali nisu lako mogli održavati teritorije. Arapi su Buharu zaista osvojili tek posle bitke kod Talasa 751. Islam je postao dominantna religija i ostao je do današnjega dana.
Islamska era
Buhara je 850. postala prestolnica persijskog Samanidskog carstva. Za vreme zlatnoga doba Samanida Buhara je postala intelektualni centar islamskog sveta. Najstaknutiji islamski učenjak Imam al-Buhari je rođen u Buhari. Buhara je bila i centar sufizma, a posebno Nakšbandijevog reda. Samanide su 999. svrgli karakanidski Ujguri. Kasnije je Buhara bila deo kraljevstva Horezum šahova, što je razjarilo Mongole. Džingis-kan je 1220. sravnio grad. Buhara se sporo oporavljala, pa je bila deo čagatajevog kanata, zatim Timuridskog carstva, pa Buharskog kanata i onda Buharskog emirata, koji je trajao do 1920, iako je Buhara bila dosta vremena pod ruskim protektoratom.
Moderno vreme
Buhara je postala deo Ruskog Carstva i moneta u igri između Rusije i Velike Britanije. Transkaspijska železnica je izgrađena kroz Buharu krajem 19. veka. Bila je kratko nezavisna, pa postaje deo Sovjetskog Saveza. Nakon stvaranja Sovjetskog Saveza Tadžici su tražili nezavisnost, Tada je postojhao samo Uzbekistan. Rusi su podržali Uzbeke, pa su tradicionalno i lingvistički iranski gradovi kao Samarkand i Buhara postali deo Uzbekistana. [
Gradovi-pobratimi
Ovo su bili najvažniji gradovi Velikog Horasana:
Ostali gradovi:
Znamenitosti
Ismail-Samani mauzolej
Jedna je od najistaknutijih građevina centralnoazijske arhitekture. Sagrađen je između 892. i 943. i predstavlja mauzolej Ismaila Samanija, osnivača Samanidske dinastije.
Poi Kaljan kompleks
Poi Kaljan znači "stopalo Velikog", a pripada arhitektonskom kompleksu velikog minareta Kaljan
- Kaljan minaret , visok je 45,6 metara. Kula ima dijametar od 9 metara.
- Kaljan džamija završena je 1514.
- Miri Aran Medresa
