Izvorni kod stranice Monako

Nemate dopuštenje da uređujete ovu stranicu iz sljedećeg razloga:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .
Start of block: 18. decembra 2022. u 17:21
Expiry of block: 18. decembra 2025. u 17:21
Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.
Uključite sve gornje pojedinosti u sve upite koje postavite. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".
U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Možete vidjeti i kopirati izvorni kod ove stranice.
{{otheruses}} 
{{Infokutija zemlja
|ime_genitiv              = Monaka
|domaće_ime              = ''Principauté de Monaco''
|konvencionalno_dugo_ime   = '''Kneževina Monako'''
|slika_zastave               = Flag of Monaco.svg
|slika_grba               = Coat of Arms of Monaco.svg
|slika_karte = Location Monaco Europe.png
|opis_slike = {{map caption|location_color=green|region=[[Evropa]]|region_color=dark grey|legend=Location Monaco Europe.png}}
|državno_geslo           = ''"Deo Juvante"''{{spaces|2}}<small>([[latinski jezik|latinski]])<br />"S Božjom pomoći"</small>
|državna_himna          = ''[[Hymne Monégasque]]''
|glavni_grad                  = Monaco (nasuprot uvriježenom mišljenju, "Monaco-Ville" je samo historijski distrikt)<ref>{{cite web|accessdate=22. 05. 2008.|url=http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909!/x2Gb?OpenDocument&2Gb|title=History & Heritage|publisher=[[Vijeće vlade (Monako)|Vijeće vlčade]]|archivedate=2008-03-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080301234625/http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909!/x2Gb?OpenDocument&2Gb|deadurl=yes}}</ref>
|latd =43 |latm=43 |latNS=N |longd=7 |longm=25 |longEW=E
|najveće_naselje_tip  = Najnaseljeniji ''quartier''
|najveće_naselje       = <br />[[Monte Carlo]]
|službeni_jezici       = [[francuski jezik|Francuski]]<ref>{{cite web|accessdate=22. 05. 2008.|url=http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909$/036c62fe5f92f2efc1256f5b0054fa42gb?OpenDocument&3Gb|title=Constitution de la Principauté|publisher=[[Vijeće vlade (Monako)|Vijeće vlade]]|archive-date=2011-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110927091747/http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909$/036c62fe5f92f2efc1256f5b0054fa42gb?OpenDocument&3Gb|dead-url=yes}}</ref> je jedini službeni jezik.
|tip_vlasti          = [[Ustavna monarhija]] i [[knez|kneževina]]
|vođa_titula1            = [[Knez od Monaka|Knez]]
|vođa_titula2            = [[Državni ministar (Monako)|Državni ministar]]
|vođa_titula3            = Predsjednik Nacionalnog vijeća
|vođa_ime1             = [[Albert II, knez od Monaka|Albert II]]
|vođa_ime2             = [[Didier Guillaume]]
|vođa_ime3             = [[Thomas Brezzo]] ([[Primo !]])
|površina_km2                 = 1,95
|površina_sq_mi               = 0,76 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|površina_rang                = 232.
|površina_magnituda           = 1 E6
|postotak_voda            = 0.0
|stanovništvo_proc      = 32,965<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/print/mn.html Monaco] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090311105552/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/print/mn.html |date=2009-03-11 }} at [[The World Factbook]]</ref>
|stanovništvo_proc_godina = 2009
|stanovništvo_proc_rang = 205th <!--UN-->
|stanovništvo_gustina_km2   = 16.818
|stanovništvo_gustina_sq_mi = 43.560 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|stanpovništvo_gustina_rang  = <!-- Note: Macau is more dense, but is a dependency, not a country -->1.
|stanovnišđtvo_popis        = 32,020|stanovništvo_popis_godina=2000
|GDP_PPP                  = 976 mil. $<!--cia.gov writes: "Monaco does not publish national income figures; the estimates are extremely rough"-->
|GDP_PPP_godina             = 2007
|GDP_PPP_rang             = 179.
|GDP_PPP_per_capita       = 70.670 $ (50.000 €) (sredina sept. 07 proc.)
|GDP_PPP_per_capita_rang  = 2/3
|HDI_godina                 = 2003
|HDI                      = {{steady}} 0.946
|HDI_rang                 = 16. po podacima iz 2005. godina|Popis država po Indeksu ljudskog ravoja#Nepoznati podaci
|HDI_kategorija             = <font color="#009900">visok</font>
|suverenitet_tip         = [[Nezavisnost]]
|uspostava_događaj1       = [[Kuća Grimaldi]]
|uspostava_datum1        = 1297
|uspostava_događaj2       = [[Ustav Monaka|Ustav]]
|uspostava_datum2        = 1911
|valuta                 = [[Euro]]
|valuta_kod            = EUR
|vremenska_zona                = [[Srednjoevropsko vrijeme|CET]]
|utc_nadom               = +1
|vremenska_zona_DST            = [[Srednjoevropsko ljetno vrijeme|CEST]]
|utc_nadom_DST           = +2
|demonim                  = Monégasque or Monegasque
|cctld                    = [[.mc]]
|pozivni_broj             = [[Telephone numbers in Monaco|+377]]
}}
'''Monako''' ([[francuski jezik|franc.]] '''Monaco''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>monako<nowiki>]</nowiki>]]; službeno '''Kneževina Monako''' ili '''Principat Monako''', franc. '''Principauté de Monaco'''), država na obali [[Sredozemno more|Sredozemnog mora]] ([[Azurna obala]]), s kopnene strane posve okružena [[Francuska|Francuskom]], nedaleko od [[Italija|Italije]]; obuhvaća 1,95&nbsp;km<sup>2</sup>. Najgušće je naseljena država na svijetu i poslije [[Vatikan]]a najmanja država na svijetu.

== Ime ==
Ime Monako dolazi po riječi [[Monoikos]] (Μόνοικος), imenu koje je označavalo navodno [[ligurci|ligursko]] [[pleme]] koje je na tome području živjelo u [[6. vijek pne.|6 stoljeću pne.]].

== Povijest ==
Država je dobila ime po obližnjoj [[stari Grci|grčkoj]] koloniji [[Monoikos]], koju su u 6. stoljeću pne. osnovali [[Fenikija|Feničani]].

Dinastija [[Grimaldi]] vlada Monakom od [[8. 1.|8. siječnja]] [[1297]]. godine kada je [[François Grimaldi]] zauzeo tvrđavu. Jedino razdoblje kada Grimaldijevi nisu vladali Monakom je između [[1793]]. i [[1814]]. kada su tim teritorijem upravljali [[Francuska|Francuzi]].

Monako je bio protektorat [[Kraljevina Sardinija|Kraljevine Sardinije]] od [[1815]]. do [[1860]]. godine kada je [[Bečki kongres|Bečkim kongresom]] odlučena samostalnost Monaka [[Francusko-monegaški ugovor|Francusko-monegaškim ugovorom]].

Francuske općine Menton i Roquebrune su bili dijelovi kneževine, dok se nisu [[1848]]. godine proglasili slobodnim gradovima. Godine [[1861]]. ti su gradovi priključeni Francuskoj.

Do donošenja ustava [[1911]]. godine Monako je bio [[apsolutna monarhija]]. U lipnju [[1918]]. godine donešen je dogovor s Francuskom kojime se ustupljuje ograničena kontrola Francuskoj nad Monakom. Odlučeno je da će Monegaška politika biti usklađena s francuskim političkim, vojnim i gospodarskim interesima.

== Nedavna povijest ==
[[Knez]] [[Rainier III.]] je naslijedio prijestolje kneževine od svog djeda kneza [[Louis II.|Louisa II.]], [[1949]]. godine. [[1962]]. je donesen novi ustav kojime je ukinuta [[smrtna kazna]] i dodijeljeno [[pravo glasa ženama]]. [[1993]]. godine Monako je postao član [[Ujedinjeni narodi|UN]]-a. Godine [[2002]]., potpisan je novi ugovor s [[Francuska|Francuskom]] u kojem je dogovoreno da kneževina ostane nezavisna država čak i u slučaju ako nema nasljednika dinastije. Godine [[2004]]. kneževina je postala član [[Savjet Evrope|Vijeća Europe]].

Poslije smrti kneza Rainiera koji je umro [[6. 4.|6. travnja]] [[2005]]. prijestolje je naslijedio njegov sin [[Albert II., knez Monaka|Albert II.]].

== Politika ==
Od ustava donesenog [[1911]]. godine, Monako je [[parlamentarna monarhija]] s knezom na čelu države. Izvršna vlast sastoji se od ministra države (Ministre d'État) koji presjeda [[vlada|vladom]] sastavljenom od šest članova. Ministar države je francuski građanin kojeg odabire knez između kandidata koje predloži francuska vlada. Od [[1962]]. godine, uz kneza državom vlada i parlament koji se sastoji od 24 zastupnika. Zastupnici se biraju na mandat od pet godina. Za lokalna pitanja se brine ''Conseil communal'' koji se satoji od 15 članova.

== Četvrti ==
Monako je podjeljen na 6 četvrti:
* Monaco-Ville, stari grad,
* [[La Condamine]], lučka zona i tržnica,
* [[Monte-Carlo]], stambena zona i casino,
* Fontvieille, nova četvrt uz more,
* Le Larvotto, plaže,
* Les Moneghetti, sjeverozapadna stambena zona.

== Zemljopis ==
[[Datoteka:Karta Monaka.png|thumb|desno|265px|Karta Monaka]]

Kneževina Monako je druga najmanja nezavisna država na svijetu (manji je samo [[Vatikan]]).

Nalazi se na obali [[Sredozemno more|Sredozemnog mora]], 18&nbsp;km udaljena od [[Nice]] i 12&nbsp;km od [[Italija|talijanske]] granice, u potpunosti je okružena Francuskom.

Temparatura varira od prosječnih 8 [[celzijus|°C]] u [[januar|siječnju]] i [[februar|veljači]] do prosječnih 26&nbsp;°C u [[jul|srpnju]] i [[august (mjesec)|kolovozu]].

== Gospodarstvo ==
Glavni izvor prihoda Monaka je [[turizam]], svake godine veliki broj turista privlači [[Kockarnica|Kasino]] i ugodna [[klima]].

Građanima kneževine država ne ubire [[porez]], zbog čega u državi živi veliki broj ljudi koji nastoje izbjeći oporezivanje. Monako nije član [[Evropska unija|Europske unije]], ali je vrlo povezan s EU carinskom unijom s Francuskom. Kneževina je izborila pravo izdavanja svojih vlastitih kovanica [[Euro|eura]].

== Stanovništvo ==
[[Datoteka:View on Monacoville.JPG|thumb|270px|Pogled na Monaco-Ville]]

U kneževini živi 30 000 stranih stanovnika, 30 000 privremenih stranih radnika i 7600 domaćeg stanovništva (2004).

Većinu stanovništva čine [[Francuzi]], njih 47%, dok domaće stanovništvo ([[Monegaski]]) i [[Italijani|Talijani]] čine 16% stanovništva. Ostalih 21% čine pripadnici nekih od 15 raznih nacionalnih skupina koji žive u Monaku. Službeni jezik je [[francuski jezik|francuski]], ali također su rasprostranjeni [[italijanski jezik|talijanski]] i [[engleski jezik|engleski]] zajedno s lokalnim [[monegaški jezik|monegaškim jezikom]].

Službena religija je [[katoličanstvo]], a ustav jamči slobodu vjere pripadnicima drugih religija.

=== Etničke grupe ===
{{Glavni|Etničke grupe Monaka}}

== Kultura ==
[[Datoteka:VueGenerale.jpeg‎|thumb|left]]
Lokalni [[monegaški jezik]] se predaje u školama uz [[Francuski jezik|francuski]].

=== Muzeji ===
* [[Oceanografski muzej]]

== Sport ==
U kneževini se održava i [[Velika nagrada Monaka|VN Monaka]] [[Formula 1|Formule 1]].

== Reference ==
{{reflist}}

== Povezano ==
* [[Himna Monaka]]
* [[Oceanografski muzej]]

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Monaco}}
* [http://www.yourmonaco.com Monaco]
* [http://www.gouv.mc Službeni portal vlade]
* [http://www.libello.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150519005131/http://www.libello.com/ |date=2015-05-19 }} Libello.com, Aktualnosti u Kneževini]
* [http://maps.monaco-interactive.com/libello/map.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051221060908/http://maps.monaco-interactive.com/libello/map.html |date=2005-12-21 }} Interaktivni plan Monaka]
* [http://www.monaco.gouv.mc/PortGb {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050428020431/http://www.monaco.gouv.mc/PortGb |date=2005-04-28 }} Zvanični vladin portal]
* [http://www.peterkurth.com/MONACO.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051226223045/http://www.peterkurth.com/MONACO.htm |date=2005-12-26 }} U kući Grimaldi]
* [http://www.monaco.net {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210322144325/https://www.monaco.net/ |date=2021-03-22 }} Monako informacije]
* [http://www.ilovemontecarlo.com/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050403192307/http://www.ilovemontecarlo.com/ |date=2005-04-03 }} Uputstvo za Monako i Monte Karlo] - informacije, mape, istorija, kultura, turizam, politika, ekonomija i finansije
* [http://numismondo.com/pm/mon {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216070144/http://numismondo.com/pm/mon/ |date=2005-12-16 }} Monako papirni novac]
* [http://sabin.ro/gallery/album90 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050410041957/http://sabin.ro/gallery/album90 |date=2005-04-10 }} Monte Karlo foto galerija]
* [http://www.panoramas.dk/fullscreen5/f15_monaco.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050413143649/http://www.panoramas.dk/fullscreen5/f15_monaco.html |date=2005-04-13 }} Monte Karlo iz kneževske palate - 360 stepeni panorama]

{{Europa}}
{{Frankofonija}}
{{Latinska unija}}

[[Kategorija:Problemi]]
[[Kategorija:Monako| ]]
[[Kategorija:Glavni gradovi u Evropi]]
[[Kategorija:Države u Evropi]]
Upotrebljeni šabloni (210):
Vratite se na stranicu „Monako”.
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Monako