بگ بينگ
نظر ھيٺ مضمون the theory تي آهي. the television series جي لاءِ The Big Bang Theory ڏسو.
بگ بينگ (Big Bang) هڪ طبيعياتي نظريو آهي جيڪو بيان ڪري ٿو ته ڪائنات ڪيئن هڪ اعلي درجي جي ڪثافت ۽ اعلي درجه حرارت جي ابتدائي حالت کان ڦهلجي وئي.[1] هڪ وسيع ڪائنات جو تصور پهريون ڀيرو سائنسي طور تي طبيعيات دان، اليگزينڊر فريڊمن پاران سال 1922ع ۾ فريڊمن جي مساواتن جي رياضياتي نڪتل سان پيدا ڪيو ويو.[2][3][4][5]
فريڊمن جي ڪم کان آزاد، بگ بينگ پهريون ڀيرو سال1931ع ۾ رومن ڪيٿولڪ پادري ۽ طبيعيات دان، جارجس ليميتري طرفان تجويز ڪيو ويو جڏهن هن تجويز ڪيو ته ڪائنات هڪ ”ابتدائي ايٽم“ (Primeval Atom) مان نڪرندي آهي. بگ بينگ جا مختلف ڪائناتي نمونا، ابتدائي دورن کان وٺي ان جي ايندڙ وڏي پيماني تي فارم ذريعي، مشاهدي واري ڪائنات جي ارتقا جي وضاحت ڪن ٿا.[6] [7] اهي ماڊل مشاهدو ٿيل رجحان جي وسيع رينج لاءِ هڪ جامع وضاحت پيش ڪن ٿا، جن ۾ روشني عناصر جي گهڻائي، ڪائناتي مائڪرو ويڪرو پس منظر (سي ايم بي) تابڪاري ۽ وڏي پيماني تي ساختون شامل آهن. ڪائنات جي هڪجهڙائي، جنهن کي فليٽ جي مسئلي جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، ڪائناتي افراط: ابتدائي لمحن دوران خلا جي اوچتو ۽ تمام تيز توسيع، جي ذريعي وضاحت ڪئي وئي آهي.
اهم طور تي، اهي ماڊل هبل-ليميتري قانون؛ اهو مشاهدو ته هڪ ڪهڪشان جيترو پري آهي، اوتري تيزيءَ سان ڌرتيءَ کان پري ٿي رهي آهي، سان مطابقت رکن ٿا. فزڪس جي ڄاڻايل قانونن کي استعمال ڪندي وقت ۾ هن ڪائناتي توسيع کي پٺتي وڌائيندي، ماڊل بيان ڪن ٿا وڌ کان وڌ مرڪوز ڪوسموس جيڪو هڪ واحديت کان اڳ ۾ آهي جنهن ۾ خلا ۽ وقت معنيٰ وڃائي ويٺا آهن (عام طور تي جنهن جو نالو بگ بينگ وحدانيت "The Big Bang singularity" آهي). [8] فزڪس وٽ ڪوانٽم ڪشش ثقل جو وڏي پيماني تي قبول ٿيل نظريي جو فقدان آهي جيڪو بگ بينگ جي ابتدائي حالتن کي ماڊل ڪري سگهي ٿو.سال 1964ع ۾ سي ايم بي دريافت ڪيو ويو، جنهن ڪيترن ئي ڪائنات جي ماهرن کي يقين ڏياريو ته برهماني ارتقاء جي مقابلي واري مستحڪم جالت جي ماڊل کي غلط ثابت ڪيو ويو آهي، ڇاڪاڻ ته بگ بينگ ماڊل اڳئين پس منظر جي شعاعن جي هڪجهڙائي جي اڳڪٿي ڪن ٿا جيڪو دور جي ماضي ۾ اعلي درجه حرارت ۽ کثافت جي ڪري ٿي.[9] تجرباتي ثبوتن جو هڪ وسيع سلسلو بگ بينگ واقعي جي حمايت ڪري ٿو، جيڪو هاڻي بنيادي طور تي عالمي طور تي قبول ڪيو ويو آهي.[10] ڪائنات جي توسيع جي شرح جي تفصيلي ماپن ۾ بگ بينگ واحديت کي اندازي مطابق 13.787±0.020 بلين سال اڳ رکي ٿو، جنهن کي ڪائنات جي عمر سمجهيو وڃي ٿو.[11]
مشاهدي واري ڪائنات جا اهڙا پهلو باقي بچيا آهن جن جي اڃا تائين بگ بينگ ماڊلز طرفان مناسب وضاحت نه ڪئي وئي آهي. ان جي ابتدائي توسيع کان پوءِ، ڪائنات ڪافي ٿڌي ٿي وئي ته جيئن ذيلي ائٽمي ذرڙن ۽ بعد ۾ ايٽم ٺهڻ جي اجازت ڏني وڃي. مادي ۽ ضد مادو جي غير مساوي مقدار جيڪا هن کي ٿيڻ جي اجازت ڏني، اهو هڪ غير واضح اثر آهي جنهن کي بيريون اسيميٽري طور سڃاتو وڃي ٿو. اهي بنيادي عنصر؛ گهڻو ڪري هائڊروجن، ڪجهه هيليم ۽ ليٿيم سان گڏ، بعد ۾ ڪشش ثقل ذريعي گڏ ٿي، شروعاتي تارن ۽ ڪهڪشائن کي ٺاهيا هئا. خلاباز اڻڄاتل تاريڪ مادو ڪهڪشائن جي چوڌاري، ڪشش ثقل جي اثرن جو مشاهدو ڪن ٿا. ڪائنات ۾ سڀ کان وڌيڪ ڪشش ثقل جي صلاحيت هن شڪل ۾ نظر اچي ٿي ۽ بگ بينگ جا ماڊل ۽ مختلف مشاهدا ظاهر ڪن ٿا ته هي اضافي ڪشش ثقل جي صلاحيت بيريونڪ مادو، جهڙوڪ عام ايٽمن جي ذريعي پيدا نه ڪئي وئي آهي. سپرنووا جي لال شفٽ جي ماپن مان ظاهر ٿئي ٿو ته ڪائنات جي توسيع تيز ٿي رهي آهي، هڪ مشاهدو هڪ اڻڄاتل رجحان سان منسوب ڪيو ويو آهي جيڪو ڊارڪ انرجي طور سڃاتو وڃي ٿو.[12]
ماڊل جون خاصيتون
[سنواريو]ٽائم لائن
[سنواريو]تصور جي تاريخ
[سنواريو]مشاهدي جو ثبوت
[سنواريو]فزڪس ۾ مسئلا ۽ لاڳاپيل مسئلا
[سنواريو]غلط فهميون
[سنواريو]اثر
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو]- Once Upon a Universe آرڪائيو ڪيا ويا 22 June 2020 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. – STFC funded project explaining the history of the universe in easy-to-understand language
- "Big Bang Cosmology" – NASA/WMAP Science Team
- "The Big Bang" – NASA Science
- "Big Bang, Big Bewilderment" – Big bang model with animated graphics by Johannes Koelman
- "The Trouble With "The Big Bang"" – A rash of recent articles illustrates a longstanding confusion over the famous term. by Sabine Hossenfelde
حوالا
[سنواريو]- ↑ سانچو:Cite serial
- ↑ Belenkiy, Ari (October 1, 2012). "Alexander Friedmann and the origins of modern cosmology". Physics Today 65 (10): 38–43. doi:. ISSN 0031-9228.
- ↑ Nemiroff, Robert J.; Patla, Bijunath (March 1, 2008). "Adventures in Friedmann cosmology: A detailed expansion of the cosmological Friedmann equations". American Journal of Physics 76 (3): 265–276. doi:. ISSN 0002-9505.
- ↑ Carroll, Sean M.; Kaplinghat, Manoj (February 27, 2002). "Testing the Friedmann equation: The expansion of the universe during big-bang nucleosynthesis". Physical Review D 65 (6): 063507. doi:. ISSN 0556-2821. Bibcode: 2002PhRvD..65f3507C.
- ↑ Mörtsell, Edvard (September 1, 2016). "Cosmological histories from the Friedmann equation: the Universe as a particle". European Journal of Physics 37 (5): 055603. doi:. ISSN 0143-0807. Bibcode: 2016EJPh...37e5603M.
- ↑ Silk 2009208.
- ↑ Singh 2004560. Book limited to 532 pages. Correct source page requested.
- ↑ Chow 2008, p. 211
- ↑ Partridge 1995, p. xvii
- ↑ Kragh 1996, p. 319: "At the same time that observations tipped the balance definitely in favor of the relativistic big-bang theory, ..."
- ↑ "Planck reveals an almost perfect universe". Max-Planck-Gesellschaft. حاصل ڪيل 2020-11-17.
- ↑ Peebles, P. J. E.; Ratra, Bharat (22 April 2003). "The cosmological constant and dark energy". Reviews of Modern Physics 75 (2): 559–606. doi:. ISSN 0034-6861. Bibcode: 2003RvMP...75..559P.