Femmina accabadora/campidanesu

Finas a unas cantu dexenas imoi in Sardigna nci fiat s'eutanasia. Fiat cosa de “sa fèmina acabadora” a pricurai sa morti a sa genti in agonia. Stùdius fundudus e anàlisis de sa dogumentatzioni agatada anke cùrias e diòtzesis sardas e museus, ant atzertau ca custa figura fiat bera.

S’acabadora fiat una fèmina ki, tzerriada de is familiaris de su malàidu terminali, du bociat faendi acabai is suferèntzias suas. Una atzioni piedosa po su moribundu ma finas una atzioni netzessària a sa vida de is parentis, prus ca totu po is crassis sotzialis prus pòburas: in is stazzi de sa Gaddura e in is biddixeddas atesu de unu mèigu medas diis de cuaddu, serbiat a campai a su malàidu tribulias longas e dolorosas.

Sa fèmina acabadora lompiat a sa domu de su moribundu sempri a de noti e, pustis ca iat fatu bessiri is familiaris ki d’iant tzerriada, intràt in s'aposentu de sa morti: oberiat sa genna e su moribundu, de su letu suu de agonia, biiat intrendi sa fèmina acabadora bistia de nieddu, una de is gunneddas tirada apitzus a di cuai sa faci, e cumprendiat ca sa suferèntzia sua megàt de spaçai. Sa fèmina bociat su malàdiu cun su coscinu, opuru di donàt su corpu de “su matzolu” faendiddu morri. S’acabadora si ndi andàt a s'iscusi, casi ki essit fatu una missioni, e is familiaris de su malàdiu di narànt gràtzias meda po su serbìtziu fatu a su parenti insoru oferendiddi produtus de sa terra.

Casi sempri su corpu pigàt a sa fronti, e de innoi, forsis, su fueddu acabadora, de su spannyolu acabar, spaçai, ki a strintu bolit nai “donai a conca”. Su matzolu fiat una spètzia de fusti fatu aposta e ki fait a biri in su “Museo Etnografico Galluras”. Est unu nai de ollastu longu 40 centìmetrus e largu 20, cun d-unu mànigu ki permitit a du manijai de manera sigura e pretzisa. Su matzolu ki est in su museu Galluras, d'ant agatau in su 1981: s’acabadora d'iat cuau in d-unu muru burdu acanta de unu medau beçu ki una borta fiat domu sua.

• Femmina accabadora (logudoresu)