1582

1582 сыл.

• Тохсунньу 15 — Ям-Запольскайдааҕы эйэлэһии: Уордаах Уйбаан ыраахтааҕылаах Нуучча саарыстыбата Ливонияны Речь Посполитайаҕа биэрбит. Ливония 1558—1583 сыллардааҕы сэриитэ түмүктэниитин докумуоннарыттан биирдэстэрэ. Бу сэрии кэнниттэн онно сэриилэспит казаактар Ермак салалталаах Сибиири сэриилээһиҥҥэ кыттыбыттара.

• Олунньу 24 — Рим папата Григорий XIII дьиҥнээх Күн эргиириттэн хас да хонук хаалыылаах Юлиан халандаарын оннугар ордук табыгастаах саҥа халандаары (кэлин кини аатынан Григориан халандаара диэн ааттаммыта) киллэрбит. Бу халандаарга бастаан католицизмы өрө тутар дойдулар, онтон сыыйа Европа бары дойдулара көспүттэрэ.

• Алтынньы 4 — Рим папата Григорий XIII уурааҕынан григориан халандаара ылыныллыбыт. Аныгыскы күн алтынньы 15 күнэ буолар диэн биллэриллибит. Бу халандаар Юлиан халандаарын сүрүн алҕастарын көннөрбүтэ, сыыйа аан дойду барыта көспүтэ.
• Алтынньы 15 — Рим паапата Григорий XIII Григориан халандаарын олоххо киллэрбит. Италияҕа, Польшаҕа (ол саҕана Речь Посполитая), Португалияҕа уонна Испанияҕа алтынньы 4 күнүн кэнниттэн тута алтынньы 15 күнэ буолар. Атын дойдуларга саҥа халандаар хойутуу киирбитэ. Бу халандаар урукку Юлиан халандаарынааҕар Сир Күнү эргииригэр ордук сөп түбэһэр.

• Сэтинньи 4 — Ермак Тобол өрүс кытылыгар Чуваш тумулугар буолбут кыргыһыыга Сибиир хаанын Кучум сэриитин үлтүрүппүт. Аҕыйах хонугунан Сибиир киин куоратын Искеры ылар. 1585 с. Кучум Ермаагы өлөрөн баран Искеры төннөрбүтэ.