Algerie
L'Algerie (pronunge: alʤe'ria) (arabe: الجزائر, al-Jazāʾir), ufficialmènde Repubbleche Democrateche Populare de Algerie, jndr'ô berbere "Dzayer", jè 'nu state de ll'Africa d'u nord, appartenènde ad 'u Maghreb, e pe' 'na vanne occupate da 'u deserte d'u Sahara. 'A soje capitale, Algeri, jè eccendriche respette ad a totaletate d'u territorie e jè acchiate a ll'estreme nord. 'U soje nome stè inneche pure quidde de lle 'ndere paise.
| Algerie | |
|---|---|
| "Da 'u popule, pe' 'u popule"
| |
 | |
| Date amministrative | |
| Nome comblete | Repubbleche Democrateche Populare de Algerie |
| Nome ufficiale | الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
Al-Jumhūriyya al-Jazāʾiriyya al-Dīmuqrāṭiyya al-Shaʿbiyya |
| Lènghe ufficiale | arabe, lènga berbere o tamazight (lènga naziunale) |
| Otre lènghe | frangese |
| Capitale | Algeri (4.400.000 ab. / 2008) |
| Politiche | |
| Forme de governe | repubbleche |
| Capo di Stato | Abdelaziz Bouteflika |
| Capo di Governo | Ahmed Ouyahia |
| 'Ndipendenze | D'a Frange il 5 luglie 1962 |
| Trasute jndr'à l'ONU | 8 ottommre 1962 |
| Superficie | |
| Totale | 2.381.741 km² (11º) |
| % de le acque | trascurabbele% |
| Popolazzione | |
| Totale | 35.157.029 ab. (2009) (34º) |
| Denzetà | 14 ab./km² |
| Nome de le javetande | Template:AggNaz/Algerie |
| Sciugrafije | |
| Continende | Africa |
| Fuse orarie | UTC +1 (CET) |
| Economie | |
| Valute | Dinaro algerine |
| PIL (nominale) | 240,809 milione de $ (2009) (48º) |
| PIL pro capite (nominale) | 6,950 $ (2010) (100º) |
| ISU (2010) | 0,677 (ìrte) (84º) |
| Consume energetiche | 0,08 kWh/jav. anne |
| Varie | |
| Codece ISO 3166 | DZ, DZA, 012 |
| TLD | .dz |
| Prefisse tel. | +213 |
| Sigle autom. | DZ; |
| Late de guide | Destre (↓↑) |
| Inne nazionale | Kassaman |
| Feste nazionale | 1º novèmmre |
 | |
Seconne paise d'u continende pe' grannèzze, jè vagnate a nord da 'u mar Mediterranèe, mendre le frondiere terrestre se scucchiáne cu 'a Tunisie a nord est, Libie a est, Niger a sud est, Sahara occidentale, Mauritanie e Mali a sud ovest, pe' spiccià cu 'u Marocche ad ovest.
L'Algerie jè membre de ll'Aunìone Africane e d'a Leghe arabe pratecamènde da 'u mumènde d'a soje 'ndependenze d'a Frange jndr'ô 1962, fàce parte de ll'OPEC da 'u 1969 e ha condrebbuite n'mode attive ad 'a ccrejaziune, jndr'ô 1988, de ll'Aunìne d'u Maghreb Arabe (UMA).
Costituziunalmènde, l'Algerie jè definite cumme 'nu paise (jndr'à ll'ordene) musulmane, arabe e amazigh (berbere).
Nome
cangeAccume se combrenne facilmènde da ll'assonanze, quèste naziune nordafricane pigghie 'u nome d'a suve capitale Algeri, cetate funnate da le berbere sus a lle rovine de 'na cetate romane; jndre quèste cetate se iacchiene jndr'à lle soje acque ca 'a vagnane de quacche gruèsse scoglie (jndr'ô arabe definite al-Jazāʾir, "le isole"), da cui 'u nome.
Ordinamènde d'ô State
cangeSuddivisiune storeche e amministrative
cangeL'Algerie jè scucchiáte jndre 48 wilāyāt (provinge), 553 daira (condèe) e 1,541 baladiyah (municepalaletate).
'A provinge pigghie 'u nome d'a cetate ca ne ète 'u capeluèche, accussì cumme le daʾira (circoscriziune) e le baladiyyāt (comune) pigghiane 'u nome da lle lòre capeluèche. Le governature sonde nnumenate da 'u Presidende e responnene ad 'u ministre de lle 'Nderne.
|
|
|
Cetate prengepále
cange| Pe approfondimende, 'ndruche 'a vôsce Cetate de ll'Algerie. |
Le cetate cchiù populose de ll'Algerie sonde:
| Algerie | |||||||
| n. | Nome | Crestiáne | Provinge | ||||
| Traslitteraziune | jndr'ô arabe | Cenz. 1977 | Cenz. 1987 | Cenz. 1998 | Stime 2005 | ||
| 1. | Algeri (al-Jazāʾir, berb. Ledzayer) | الجزائر | 1.523.000 | 1.507.241 | 1.519.570 | 1.518.083 | Algeri |
| 2. | Orano (Wehrān) | وهران | 491.901 | 628.558 | 692.516 | 771.066 | Orano |
| 3. | Costantina (Qusenṭīna) | قسنطينة | 345.566 | 443.727 | 462.187 | 507.224 | Costantina |
| 4. | Annaba (ʿAnnāba) | عنابة | 255.938 | 305.526 | 348.554 | 383.504 | Annaba |
| 5. | Batna (Bātna) | باتنة | 102.756 | 181.601 | 242.514 | 317.206 | Batna |
| 6. | Blida (Blīda) | البليدة | 136.033 | 170.935 | 226.512 | 264.598 | Blida |
| 7. | Sétif (Sṭīf) | سطيف | 129.754 | 170.182 | 211.859 | 246.379 | Sétif |
| 8. | Chlef (Šlef) | الشلف | 75.864 | 129.976 | 179.768 | 235.062 | Chlef |
| 9. | Djelfa (Eǧ-Ǧelfa) | الجلفة | 47.435 | 84.207 | 154.265 | 221.231 | Djelfa |
| 10. | Sidi bel Abbès (Sīdī Bel ʿAbbās) | سيدي بلعباس | 112.998 | 152.778 | 180.260 | 208.498 | Sidi bel Abbès |
| 11. | Biskra (Biskra) | بسكرة | 90.471 | 128.281 | 170.956 | 207.987 | Biskra |
| 12. | Tébessa (Tebessa) | تبسة | 61.063 | 107.559 | 153.246 | 203.922 | Tébessa |
| 13. | Tiaret (Tiyāret) | تيارت | 53.277 | 95.821 | 145.332 | 198.213 | Tiaret |
| 14. | Ouargla (ar. Wargla, berb. Wargren) | ورقلة | 42.098 | 81.721 | 129.402 | 183.238 | Ouargla |
| 15. | Béjaïa (ar. Beǧāya, berb. Bgayet) | بجاية | 73.960 | 114.534 | 147.076 | 182.131 | Béjaia |
| 16. | Skikda (Skīkda) | سكيكدة | 91.395 | 128.747 | 152.335 | 178.687 | Skikda |
| 17. | Tlemcen (Tilimsān) | تلمسان | 109.408 | 126.882 | 155.162 | 172.540 | Tlemcen |
| 18. | Bordj Bou Arreridj (Burǧ Bū ʿArīrīǧ) | برج بو عريريج | 54.505 | 84.264 | 128.535 | 167.230 | Bordj Bou Arreridj |
| 19. | Béchar (Bešār) | بشار | 72.790 | 107.311 | 131.010 | 157.430 | Béchar |
| 20. | Médéa (el-Mediya) | المدية | 57.828 | 84.792 | 123.535 | 155.852 | Médéa |
| 21. | Touggourt (Tuggūrt) | تقورت | 42.519 | 70.645 | 113.625 | 153.624 | Wargla |
| 22. | Jijel (Ǧīǧel) | جيجل | 35.065 | 62.793 | 106.003 | 148.901 | Jijel |
| 23. | Souk Ahras (Sūq Ahrās) | سوق أهراس | 52.144 | 83.015 | 115.882 | 148.328 | Souk Ahras |
| 24. | Mostaganem (Mustaġānem) | مستغانم | 85.059 | 114.037 | 124.399 | 140.252 | Mostaganem |
| 25. | M'Sila (El-Msīla) | المسيلة | 33.642 | 65.805 | 99.855 | 140.048 | M'Sila |
| 26. | El Eulma (El-ʿulma) | العلمة | 41.564 | 67.933 | 105.130 | 139.808 | Sétif |
| 27. | Khenchela (Khenšla) | خنشلة | 44.223 | 69.743 | 106.082 | 138.754 | Khenchela |
| 28. | Saida (Saʿīda)) | سعيدة | 55.855 | 80.825 | 110.865 | 136.856 | Saida |
| 29. | Ain Oussera (ʿAyn Wessāra) | عين وسارة | 17.173 | 44.270 | 82.435 | 134.174 | Djelfa |
| 30. | El Oued (El-Wād(ī)) | الوادي | 47.173 | 72.065 | 104.801 | 133.933 | El Oued |
| 31. | Guelma (Galma) | قالمة | 56.106 | 77.821 | 108.734 | 133.127 | Guelma |
| 32. | Ghardaia (ar. Ġardāya, berb. Taġerdayt) | غرداية | 70.508 | 89.415 | 110.724 | 127.172 | Ghardaia |
| 33. | Relizane (Ġelīzān) | غليزان | 55.450 | 80.091 | 104.285 | 126.794 | Relizane |
| 34. | Laghouat (Laġwāṭ) | الأغواط | 40.156 | 67.214 | 96.342 | 126.291 | Laghouat |
| 35. | Bordj el Kiffan (Burǧ el-Kīfān) | برج الكيفان | 46.590 | 61.035 | 98.135 | 122.875 | Algeri |
| 36. | Bou Saâda (Bū Saʿada) | بو سعدة | 46.760 | 66.688 | 97.031 | 121.301 | M'Sila |
| 37. | Bab Ezzouar (Bāb Ez-Zwār) | باب الزوار | 7.100 | 55.211 | 92.200 | 115.444 | Algeri |
| 38. | Messaad (Mesʿad) | مسعد | 19.885 | 47.460 | 75.533 | 114.625 | Djelfa |
| 39. | Barika (Barīka) | بريكة | 26.315 | 56.488 | 80.618 | 114.547 | Batna |
| 40. | Ain el Beida (ʿAyn el-Bīḍa) | عين البيضاء | 42.578 | 61.997 | 90.560 | 114.107 | Oum el Bouaghi |
| 41. | El Chroub (El-Khrūb) | الخروب | 14.962 | 42.261 | 65.344 | 103.995 | Costantina |
Note
cange
Bibbliografije
cange- Anthony Ham et al., Algerie, Torino, EDT/Lonely Planet, 2008. ISBN 978-88-6040-187-8.
- Giampaolo Calchi Novati, Storie de ll'Algerie 'ndependente. D'a uerre de lìbberaziune ad 'u funnamendalisme islameche, Meláne, Bompiani, 1998. ISBN 978-88-452-3909-0.
- Ferhat Mehenni, Algérie: la question kabyle, Paris, Michalon, 2004. ISBN 2-84186-226-7.
- Francesco Tamburini, L'Algerie de Abdelaziz Bouteflika: 'nu reggime ed 'a soje crise, jndre "Africana", 2008, pp. 131–140.
- Francesco Tamburini, Algerie: 'u longhe cámine verse 'a conzacraziune d'u reggime ibride, jndr'à "Africa", LXV, 2010, pp. 82-103.
'Ndruche pure
cangeOtre pruggette
cangeUicchizionarie tène il lemma di dizionario «Algerie»
Uicchinotizie tène notizie di attualità sus Algerie
Uicchimedie Commons tène files multimediale sus Algerie
Wikiatlas tène 'na vôsce d'atlande su Algerie
| Condrolle de autorità | VIAF (EN) 134198819 · ISNI (EN) 0000 0004 0529 7018 · BAV (EN, IT, JA) 494/16229 · LCCN (EN) n79064760 · GND (DE) 4001179-3 · BNE (ES) XX451452 (data) · BNF (FR) cb118621987 (data) · J9U (EN, HE) 987007564350705171 · NDL (EN, JA) 00560369 |
|---|
Collegaminde fore a Uicchipèdie
cange- (FR, AR) Presidenze d'a Repubbleche.
- (FR, EN, AR) Assemblée Populaire Nationale - Site ufficiale d'u parlamènde
- (FR) Le cetate de ll'Algerie - site non ufficiale
- (FR) Préhistoire en Algérie et au Maroc (photos)