گماخ

گماخ ( عبرانی‬ ، جمع، גמחים، گماخیم ،گیمیلوت کھسادیم یعنی "اعمال مہربانی" دا مخفف اے- ایہ اک یہودی مفت قرضہ دا مد اے جس دی تورات دا حکم قرض دینا تے اسی‏‏ں مذہب توں سود لینے دی ممانعت تصدیق کردا اے- بینک دے قرض دے برعکس ، گماخی قرضہ ، قرض حسنہ یعنی بغیر سود تے اکثر ادائیگی دے آسان شرطاں اُتے دتا جاندا اے- گماخ لوک یہودی برادری وچ کم کر دے نیں۔ روایندی گماخی نظریہ— پیسے قرض دینے دی مد — کسے وی ضرورت دے لئی مختصر جاں طویل مدتی بنیاد اُتے قرض فراہم کردا اے، بشمول ہنگامی قرض، طبی اخراجات، شادی دے اخراجات، وغیرہ۔ پر، بوہت سارے افراد نے گھریلو اشیاء، لباس، کتاباں، سامان، خدمات تے مشورہ تک اس گماخ دا تصور وسیع کیتا اے۔ گماخ اجتماعی بنیاد اُتے (جداں برادری ، قبیلہ ، طبقہ وغیرہ دے کھاندے یعنی فنڈ دے خزانچیاں دی جانب توں) تے داخلی (جداں کاروباری اداراں، تنظیماں، اسکول تے خانداناں دی جانب توں) چلائے جاندے نیں- اپنا گماخ قائم کرنے جاں کسے دے گماخ وچ حصہ ڈالنے دی مثال ربی اسرائیل میئر کاگن (چاؤٹز کھائیم) دی جانب توں مقبول کیتا گیا ، جس نے اس اُتے عمل کرنے دے روحانی فوائد اُتے بوہت سارے ہلاخائی سوالات دے جوابات اپنی تاریخی کتاب، احاؤط چیسد ("شفیق مہربانی ") وچ لکھے۔

پیسے دے قرض دہندہ گماخ اصل وچ بائبلی حکم بجا لاتے نیں یعنی "تو میرے لوگاں نوں پیسہ دا قرض دوگے" ( کتاب خروج 22:24) تے بائبل دے حکم امتناعی دے مطابق، "تسی‏‏ں اسنوں سود دے لئی اپنا پیسے نئی‏‏ں دتیاں گے، تے نہ ای تسی‏‏ں ودھانے دے لئی اپنا کھانا اس نوں دے سکدے نیں" ( کتاب احبار25:37)۔

ایسے گماخ جو پیسے دے علاوہ دیگرقرضہ فراہم کر دے نیں، جداں لباس، کتاباں تے سامان وغیرہ، بائبل دے عام رحم کر نے دے حکم وچ آندے نیں، "اپنے پڑوسی توں ایسے ای محبت کرو جداں خود توں کر دے ہو" (کتاب احبار 18: 19)۔^[۱]

انگریزی بولنے والے ملکاں وچ گماخ یہودی جاں عبرانی مفت قرضی انجمن دے ناں توں جانی جاندی اے، ایہ مشرقی یورپ توں آئے یہودی تارکین وطن دی قائم کردہ اولین اداراں وچوں سی ۔ زیادہ تر گماخیم 1880ء تے 1914ء دے درمیان یہود دے علاقاں وچ قائم ہوئے ، اگرچہ بعض 1940ء دے آخر وچ قائم کئےگئے۔^[۲][۳] امریکہ دی سب توں قدیم گماخ نیو یارک دی عبرانی مفتقرضی انجمن ، 11 لوگاں دی بچت دی رقوم توں 1892ء وچ قائم کیتی گئی ۔ انہاں نے ابتدائی طور اُتے 95$ جمع کیتے، جسنوں انہاں نے 5$ تے 10$ دے اضافی سود پرقرض دتا۔ ایہ انجمن ہن وی موجود اے۔

20 صدی تک امریکہ وچ تقریباً 500 گماخ سن۔ انہاں دی مقبولیت دا اک سبب ایہ سی کہ بینککم آمدنی والے یہود نوں قرض نئی‏‏ں دیندے سن۔ لیکن تنخواہ دی شرح 99 فیصد توں ودھ اے،لیکن بعد گماخ دے کاروبار پھیلتے بینکاں نے ایہ احساس کیتا کہ یہودی قرضداراں توں چنگا کاروبار ہوسکتا اے، تے 1940ء دے دہائی وچ انہاں قرض دینے لگے۔^[۴]

2008ء -2009ء دے عالمی مالیاندی بحران وچ گماخیم نے کچھ شہر وچ فیر توں زور پکڑا۔ ملواکی، جتھے صدی کےاختتام وچ گماخ سی، فیر توں اک نیا مفت قرضی انجمن بنانے دے عمل وچ اے۔^[۴]

گماخ مختصر جاں طویل مدتی بنیاد اُتے رقم قرض دینے دے لئی زیادہ مشہور نیں۔

قرض دا حجم قرض دہندہ دے وسائل اُتے منحصر اے۔ خانگی گماخ 100$ جاں زیادہ قرض دینے دی پیشکش کر سکدا اے، جدونکہ اک شادی والا گماخ کئی ہزار ڈالر دا قرض دےسکتا اے۔ عام طور اُتے ، گماخ دے آسان قابل ادائیگی دی شرطاں وی پیش کر دے نیں، جو مقروض نوں طویل عرصے تک قرض ادا کرنے دے قابل بناندے نیں، "رحم کرنے دے حکم وچ " اک یروشلمی خاندان $ 750 تک دا قرضہ 150$ ماہانہ دی اقساط اُتے پیش کردا اے ۔ یونہی اک شادی گماخ $ 3000 دا قرضہ $ 100 ماہانہ دی ادائیگی اُتے پیش کردا اے۔ مفت قرضی اسرائیلی مجلس (آئی ایف ایل اے) دنیا وچ قرض حسنہ دینے والی سب توں وڈی تنظیم اے، ایہ اسرائیلی لوگاں نوں چھوٹے کاروبار (www.freeloan.org.il) دے لئی 20،000 توں لیکر 9000 شیقل تمام تر اسرائیل وچ کدرے وی قرضہ فراہم کردتی اے۔

اگرچہ غریب تے مقروض افراد اکثر گماخ دے صارفین ہُندے نیں، لیکن ایہ قرض دے لئی شرط نئی‏‏ں۔ گماخ طلبہ، ملازمین، جاں کسے وی فرد دی قرض دی ضرورت وچ پورا کر دے نیں۔ مالی گماخ ہور دے علاوہ یشوا ، کنیسہ تے کم دی جگہاں دا اک عام حصہ اے۔ گماخ دا تصور گھریلو اشیاء، لباس، کتاباں، سامان، خدمات تے مشاورت دے مفت قرض تک پھیل گیا ۔ ذیل وچ 2002ء دے یروشلیم ٹیلی فون ابجدی فہرست وچ پائے گئے گماخ دی خدمات دا اک نمونہ اے۔

ماتم دے لئی کرسیاں تے ہور ضروریات؛ سمچہ(عید) دے لئی کھانا ؛ ضرورت مند دے لئی کھانا؛ ہسپتال دے زائرین دے لئی کھانا؛ سامان منتقلی؛ استعمال کردہ کپڑے؛ انگریزی تے امریکی ڈاک ٹکٹ؛ بحیرہ مردار دی مٹی؛ سلائی دے نمونے؛ مہماناں دی میزبانی؛ ہسپتالاں دے قریب مہماناں دی میزبانی، ضعیفاں دی نقل و حمل؛ شادی دی ضروریات؛ شادی دے کپڑے؛ صحت دی خوراک تے وٹامن؛ تالیت ؛ ٹیلی فون کارڈ؛ موبائل فونز؛ نوٹری پبلک؛ چولہے؛آلات ؛ ضیافت دے برتن؛ میزاں تے کرسیاں؛ کھیڈ پلنگڑی؛ پنکھے؛ لاؤڈسپیکرز؛ بچاں دا سامان؛ سوٹ کیس؛ یہودی آیات دے قتبے؛ گدے؛ تقسیم ؛ کمپیوٹر؛ جلائے گئے مرداں دی راکھ دے مرتبان؛ لپیٹنے دے قابل بستر؛ مائکروویو؛ بال کٹوانے دا سامان؛سانس دی دوالینے دا آلہ شمامہ(بھپالہ )؛ سلائی مشین؛ کیمرے؛ کمبل؛(شعاع انداز ) پروجیکٹر؛ فریج تے فریزر؛ کھلونے؛ شیشے؛ موم بتیاں؛ تعویز ؛ پوڑھی؛ برتن ؛ ہاتھ سے لکھی تورات ؛ کتاباں؛ ؛ فلم؛ سبت دے لئی گرم پلیٹاں؛ سبت دی موم بتیاں؛ فرنیچر؛ ویکیوم کلینر؛ کم دے اوزار وغیرہ^[۵]

نیوؤ یعقوب دے گماخی ٹیلی فون فہرست وچ پلمبر تے اک گٹارسٹ شامل نیں جو ٹیلی فون اُتے مفت مشورہ پیش کر دے نیں۔ ساوتھ فیلڈ، ایم آئی (ڈیٹرویٹ) وچ بچاں دی اشیاء جداں اسٹولرز، اعلی کرسیاں، تے کھلونے دے لئی اک گماخ اے^[۶] ۔ شکاگو اوہ پہلا شہر سی جتھے یہودی تعلیم دے اساتذہ دے تعلیمی مواد تے وسائل دے لئی گماخ قائم کیتا گیا۔^[۷]

قرض دی ادائیگی نوں یقینی بنانے دے لئی، گماخ عام طور اُتے قرض لینے والے توں دو ضمانت دہندگان دی فراہمی دا سوال کر دے نیں تاکہ اوہ معاہدہ قرض دے دستاویز اُتے بطور دستخط کنندہ شریک ہوں ۔ ( ہلاخاہ وچ ایہ ارئیوت دے ناں توں جانا جاندا اے ۔ ) اگر مقروض وقت اُتے ادئیگی نہ کرسکاں تو، گماخ دے مالک انہاں ضمانت دہندگان سےتقاضا کرسکتے نیں، ایہ دعوی شرعی عدالت (یہودی ربیائی عدالت) وچ اٹھایا جائے گا۔

لباس، سامان جاں دوسرے چیزاں نوں بطور قرض لینے والے دے متعلق قوانین وی نیں۔ خراب چیزاں نوں تبدیل جاں واپس کر دتا جاندا اے۔ اگرچہ یہودی دے لئی ضروری اے کہ اوہ ضرورتمنداں نوں قرض دے، اوہ کسے ایسے شخص نوں قرض دینے دا پابند نئی‏‏ں اے جو مسلسل گمشدہ چیزاں توں کھو دے جاں نقصان پہنچاندا ہو۔

• 613 مٹویوٹ
• نیو یارک دے عبرانی مفت لوان سوسائٹی
• عبرانی مفت لوان سوسائٹی آف گرٹریٹر فلاڈیلفیا
• اسرائیلی مفت قرض ایسوسی ایشن
• عبرانی مفت قرضےآں دی بین الاقوامی تنظیم
• یڈ سارہ
• صکوک

• عبرانی مفت قرضےآں دی بین الاقوامی تنظیم
• اسرائیلی مفت قرض ایسوسی ایشن
• اعتزازہ ہیروز فنڈز مفت قرض Gemach Archived 2020-02-26 at the وے بیک مشین
• یونان روسن بلوم ول توں "ساڈے زمانے وچ رحم دی عاشق"
• جیسکا جارج فرگر ول توں "کچھ قرضے"
• امریکی یہودی تاریخی سوسائٹی دے ذریعہ "مدد دہندہ ہاتھ لانے" Archived 2012-03-01 at the وے بیک مشین
• گریٹر فینکس دے یہودی مفت قرض