خوتان

خوتان Hotan خوتەن 和田
کاؤنٹی سطح شہر
和田市
ملک	عوامی جمہوریہ چین
علاقہ	سنکیانگ
پریفیکچر	ختن
رقبہ
• کل	۸۵,۰۳۵ مربع کلومیٹر (۳۳,۰۰۰ مربع میل)
بلندی	۱,۳۸۲ میٹر (۴,۵۳۴ فٹ)
آبادی
• کل	۳۶۴,۷۹۶
• کثافت	۴.۳/مربع  کلومیٹر (۱۱/مربع میل)
منطقۂ وقت	چین معیاری وقت (UTC+8)
رمزِ ڈاک	839000
ٹیلی فون کوڈ	0903
ویب سائٹ	hts.gov.cn

خوتان جاں ہوتان (ایغور بولی: خوتەن, خوتن؛ چینی: 和田, ہیتیان؛ انگریزی: Hotan جاں Khotan) وسطی ایشیا وچّ چین دے سنکیانگ صوبے دے دکھن لہندے حصے وچّ واقع اک شہر ہے جو خوتان پریفیکچر دا راجگڑھ وی ہے۔ اسدی آبادی سن 2006 وچّ 1,14,000 اندازہ کیتی گئی سی۔ خوتان تارم طاس وچّ کنلن پربتاں دے ٹھیک شمال وچّ واقع ہے۔ کونلون لڑی وچّ خوتان پہنچن دے لئی تنّ پرمکھ پہاڑی درے ہن - سنجو درہ، ہندو تاغ درہ اتے الچی درہ - جنہاں دے ذریعے خوتان نے ہزاراں سالاں توں کشمیر دے لداخ علاقے نال کاروباری اتے تہذیبی تعلقات بنائے ہوئے سن۔^[۱] ایہہ شہر تکلامکان ریگستان دے دکھن لہندے سرے تے واقع ہے اتے دو وڈے دریا اس نوں سیراب کردے ہن- کاراکاش دریا اتے یرنگکاش دریا۔ خوتان وچّ مکھ طور تے ایغور لوک وسدے ہن۔^[۲]

ختن، خوتن جاں خوتان وچکارلے ایشیا وچّ چینی ترکستان(چڑھدا ترکستان) (سنکیانگ) دے ریگستان (تکلامکان) دے دکھنی سرے اتے واقع نخلستان وچّ وسدا اک نگر ہے۔ جس نخلستان وچّ ایہہ واقع ہے، اوہ یارقند توں 300 کلومیٹر دکھن چڑھدے ولّ ہے اتے اتی پرانے ویلے توں ہی تارم داوی دے دکھن کنڈھے والے نخلستان وچّ سبھ توں وڈا ہے۔ ختن ضلعے نوں مقامی لوک الوی کہندے ہن اتے اس نخلستان دے دو ہور نگر یرنگکاش اتے کاراکاش تنوں اک 60 کلومیٹر ہریالی لمی پٹی دے روپ وچّ کونلون پہاڑ دے شمالی پیٹے وچّ ہن۔ اسدی ہریالی دے زریعے ترنگکاش اتے کاراکاش دریا ہن جو ملکے ختن دریا دا روپ لے لیندے ہن۔ ختن نام دے تعلق وچّ کیہا جاندا ہے کہ اوہ کستن (بھومی ہے تھن جسدا) دے نام اتے پیا ہے جسنوں ماتبھومی توں نرواست ہو کے دھرتی ماں دے سہارے جیون بتیت کرنا پیا سی ۔

ختن پرانے ہان راج ٹبر دے ویلے وچّ اک عامَ جیہا راج سی۔ پر پہلاں صدی عیسوی دے پچھلے ادھ وچّ، جس سمیں چین تارم وادی اتے اپنا اختیار قایم کرن لئی زور لگا رہا سی، اپنی جغرافیائی حالت - ارتھات سبھ توں وڈا نخلستان ہون اتے لہندے ول جان والے دو رستےآں وچّ زیادہ دکھن رستہ اتے واقع ہون دے کارن وسطی ایشیا اتے ہندستان دے وچّ اک جوڑن والی کڑی دے روپ وچّ اس نوں خاص اہمیت حاصل ہویئی۔ ہندستان دے نال اسدا نیڑلا تعلق بہت دناں تکّ بنیا رہا۔ ختن دے رستے ہی بدھ دھرم چین پجیا۔ اک سمیں ختن بودھی دھرم دی سکھیا دا بہت وڈا مرکز سی۔ اتھے دیوناگری لپی اتے پراکرت بولی پرچلت سی۔ اتھے گپتا ویلہ دے کئی بودھی وہار ملے ہن جنہاں دیاں کندھاں اتے اجنتا سٹائل نال ملدے جلدے سٹائل دے چتر پائے گئے ہن۔ کاشغر ولوں چین اتے چین ولوں بھارت آؤن والے قافلے، وپاری ختن ہوکے ہی آؤندے جاندے سن۔ فاہیان، سنگیون، یوانچوانگ اتے مارکو پولو نے اس رستے دا انوسرن کیتا سی۔ ایہہ مشہور بودھی ودوان بدھسینا دا وسوں تھاں سی۔

اپنی امیری اتے کئی وپار رےتےآں دا مرکز ہون دے کارن اس نگر نوں کئی پرکار دے اتھان پتن دا ساہمنا کرنا پیا۔ 70 عیسوی وچّ سپہ سالار پانچاؤ نے اسنوں جتیا۔ اتے اترورتی ہن راج ٹبر دے ماتحت رہا۔ اسدے بعد پھر ستویں صدی وچّ تانگ خاندان دا اس اتے قبضہ سی۔ اٹھویں صدی وچّ لہندے ترکستان ولوں آؤن والے عرباں نے اتے دسویں صدی وچّ کاشغرواسیاں نے اس اتے قبضہ کیتا۔ 13ویں صدی وچّ چنگیز خان نے اس اتے قبضہ کیتا۔ بعد نوں ایہہ وسطی ایشیا وچّ منگولاں دے ماتحتت ہویا۔ اس ویلے وچّ مارکو پولو اس رستے گزریا سی اتے اسنے اتھے دی کھیتی، خاص طور تے کپاہ دی کھیتی اتے اسدی کاروباری اہمیت اتے نواسیاں دے بہادری دی چرچہ کیتی ہے۔

حالَ دیاں صدیاں وچّ ایہہ چینی ترکستان وچّ مسلمان سرگرمیاں دا مرکز رہا اتے 1864-65 وچّ چین دے ورودھ ہوئی ڈنگن بغاوت وچّ اس نگر دا پرمکھ کردار سی۔ 1878 وچّ کاشغر اتے خوتان نے مشہور کھیتی فوج نوں حود حوالے کیتا۔ فلسروپ ایہہ پھر چین دے قبضہ وچّ چلا گیا۔ اج کل سنکیانگ صوبے دے ماتحت ہے۔

• 
  اویغور لوگ
• 
  ختن وچ بنائی قالین
• 
  ریشم بنائی
• 
  ختن ثقافتی عجائب گھر
• 
  بکرے دی چربی
• 
  ریشم بنائی
• 
  ختن وچ اک مسجد
• 
  اویغور بچیاں

 Commons: Khotan – مورتاں ، وڈیو