Soleri
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
|
Soleri (ëdcò Solìare ant la parlà dël pòst, Solero an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.665 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta ant la porsion ossidental ëd la pian-a lissandrin-a, an sla riva stentrional dël Tani. Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël teritòri 'd Soleri a l'é abità da n'época motobin antica: j'artrovament archeològich davzin a la cassin-a Urban-a, a òvest dël pais, a mostro che le tère a j'ero dagià popolà ant l'Età dël bronz. An época stòrica, le prime fondassion a armonto a l'época roman-a: la posission dël pais davzin a la via Fulvia, che da Derthona an passand për Forum Fulvii a mnava a Hasta, davzin al Tani ch'as podìa bin navighé e traversé, a l'ha facilità la creassion d'ansediament ruraj. A smija ch'ël nòm ëd Soleri a peussa derivé da Solarium, valadì cà rùstica. Ant l'Àuta Età 'd Mès, a l'época dla dominassion dij Franch ëd Carl Magn, Soleri a l'é concedù an feod a l'abassìa fransèisa 'd San Martin a Tours. Dël sécol ch'a fa X, për dësfendse dai ravagi dij Norman, ij monio a traslo le arlichie 'd san Perpetuo ant la cesa dël pais, che a le guerna ancora ancheuj. Dël 1048 a Soleri a nass san Brun, ch'a vnirà vësco 'd Segni, abà 'd Mont Cassin e peui sant protetor dël pais. Dël 1090, Soleri a l'é cedù a Bonifass, marchèis ëd Monfrà. Dël sécol ch'a fa XI ël pais a marcava 'l confin oriental dla Diòcesi d'Ast [2]. Dël sécol ch'a fa XII, la popolassion dël pais a lassa la vila vèja, ch'a l'era tròp sogetà a le inondassion dël Tani, për tramudesse 'n pòch pì an àut an sla vila fòrta, ant l'area che che ancora ancheuj a ven ciamà an sal casté (an sël castel). Pròpi an cost época quaranta famije 'd Soleri a partéssipo a la fondassion ëd la sità 'd Lissandria. Con l'ecession dël perìod antra 'l 1224 e 'l 1255, col contòl dël vësco d'Àich, Soleri a l'ha sempre seguì le sòrt ëd la Comun-a 'd Lissandria, prima sota la giurisdission direta ëd la sità, peui dal Tërzent sota al Ducà 'd Milan.  Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël sìndich a l'é Giovanni Ercole (dal 27/05/2014, scond mandà dal 29/05/2019; dagià sìndich dal 1985 al 1990). Curiosità[modìfica | modifiché la sorgiss]Na vira a coj ëd Soleri a-j davo la stranòm ëd massa gent. Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
