Lenghe papuan-e

La denominassion ëd lenghe papuan-e a l'é pì che àutr na definission ëd l'aira an dova cole lenghe a son parlà, val a dì l'ìsola ëd Papua Neuva Guinea.

L'ìsola ëd Papua Neuva Guinea a l'é l'aira con la pì gròssa divërsità lenghìstica dël mond (fin-a ëd pì che cola dël Càucaso o dlë stat d'Oaxaca ant ël Méssich): a-i é pì o meno 750 lenghe ancora parlà che a fan nen part d'àutre famije lenghìstiche.
La denominassion ëd lenghe papuan-e a l'é mach na denominassion ëd l'àira an dova a son parlà. Fin-a adess a l'é mach podosse arcostruì na tranten-a ëd cite famije, as vëdd nen com a peusso esse parente an tra 'd lor, e tante lenghe a resto ancora isolà o ancora nen studià (l'ambient a l'é servaj, dle tribù a son ferme a l'età dla pera, etc...).

Scond Colin Renfrew, un famos lenghista, costa situassion a l'é caraterìstica dle famije lenghìstiche che a son creasse an mentre dla dispersion inissial dl'umanità. Scond Renfrew, alora, i popoj dla Neuva Guinea a son mai cambià, dòp la colonisassion inissial dël pais ^[1].

L'unica caraterisassion lenghìstica dle lenghe papuan-e a l'é "negativa": a son nen lenghe austronesian-e (a son lenghe con ël verb a la fin, con morfologìa aglutinanta, motobin rica ant ij verb).

A l'é stàit-ie un tentativ (ëd Greenberg e Ruhlen) ëd creé un ragrupament ciamà "lenghe indo-passìfiche", ma a l'é stàit motobin criticà.

Për comodità le lenghe papuan-e as peulo dividse an vàire branch:

• lenghe amto-musan

• lenghe bayono-awbono

• lenghe east bird's head

• lenghe geelvink bay

• lenghe kwomtari-baibai

• lenghe left may

• lenghe lower mamberamo

• lenghe Neuva Guinea

• lenghe Papua est

• lenghe Papua ovest

• lenghe Sepik-Ramu

• lenghe sko

• lenghe torricelli

1. ↑ Colin Renfrew, "La diversificazione linguistica nel mondo", (1994)