Cesa ëd San Fredian (Luca)

La cesa ëd San Fredian a resta a Luca, an piassa San Fredian. A l'é dedicà al patron ëd la sità.

Ant ël VI sécol Fredian, vësco d'orìgin irlandèisa, a l'avìa fondà na cesa davzin a l'anfiteatro antich. Riadatà a l'ancamin dël sécol ch'a fà XII an stil romànich, la cesa a l'é stàita consacraje dël 1147.

Tre sever porton, dzormontà da d'àut tìmpan, a arciamo la pianta original a tre navà dla basìlica, ch'a l'é peui stàita agrandìa con dle capele lateraj.
Ant ël sécol ch'a fa XIII la navà sentral a l'é stàita dzoralvà e l'àut fronton arvestì 'd mosàich dorà, decorassion nen abitual an Toscan-a. Për realisé 'l travaj a son ëstàit ciamà vers ël 1230 dj'artisan formà a la scòla ëd Berlinghiero Berlinghieri.

L'andrinta a tre navà, sensa armadura trasversal, a l'é un dij pi bej dl'art romànica luchèisa, malgré j'angrandiment sucessiv. Dódes pàira 'd colòne a reso j'arcade dla longa navà, da le proporsion armoniose. Antra j'armarchèivoj modion compòsit, cheidun a son dle reste roman-e dël IV sécol, d'àutri a armonto ai sécoj XII o XV.

La parèj longitudinal, che al di d'ancheuj a l'é sensa decorassion, a l'era probabilman arvestìa ëd fresch. Dëdzora dël curnison, ël pian superior a comprend na filonghera dë fnestre piassà a d'antërvaj regolar. Sa muraja a l'é stàita dzoralvà ëd 3,30 méter ant ël sécol ch'a fà XIII.

Le proporsion originaj a-j van dapress al model dle prime basìliche cristian-e; lë spassi a l'é doe vire pi àut che largh, lòn ch'a corëspond a le dimension dël dòm ëd Pisa.
Le capele lateraj, giontà antra ij sécoj XIII e XVI, sit funerari dle grande famije luchèise, a son archincà con richisia con dë scolture e 'd piture. J'arlichie ëd Zita, patron-a dla sità, a son goernà ant la capela ch'a pòrta sò nòm.

Colegà a la cesa ëd San Fredian, a-i era na vira un grand convent che durant ël sécol ch'a fà XVI a l'era dventà ël sènter dij sostnidor ëd l'Arforma. A l'ancamin tolerà da la sità, pi tard a son ëstabilisse a Gëneva, pr'ëscapé da le përsecussion.