Émile Zola

(Wydawnictwo Literackie, Kraków 1992)

• Jedyną namiętnością Moureta było zwycięstwo nad kobietą. Chciał, żeby tu królowała, dla niej zbudował tę świątynię, by uzależnić ją całkowicie od swojej woli. Taktyka jego polegała na tym, aby oszołomić kobietę uprzedzając jej życzenia i spekulować na jej zachciankach, wyzyskiwać jej podniecenie.
  • Źródło: s. 272

• (…) Marzył o takim zorganizowaniu swego domu towarowego, aby – wykorzystując chciwość innych – nasycić własną. Mawiał często, że gdy chce się z ludzi wydobyć największy wysiłek, na jaki ich stać, i wykrzesać z nich odrobinę uczciwości, należy przede wszystkim zagrać na ich apetytach.
  • Źródło: s. 44

• Mouret był zdania, że kobieta nie może oprzeć się reklamie i prędzej czy później ulega sile rozgłosu. (…) Odkrył, na przykład, że kobieta nie potrafi oprzeć się tak zwanym wyjątkowym okazjom, że kupuje bez istotnej potrzeby, gdy jej się zdaje, że robi dobry interes.
  • Źródło: s. 273

• Myśl jego pracowała nad wynalezieniem coraz to nowych pokus, ale gdy udało mu się opróżnić kieszenie kobiety i zrujnować jej nerwy, pełen był wówczas tajonej pogardy, jaką odczuwa mężczyzna do tej, która nieopatrznie uległa jego gorącym zaklęciom.
  • Źródło: s. 91

• Myśl, że można będzie kupić materiał, który sklep oddaje ze stratą, podniecała ich chciwość. Przyjemność kupna jest stokroć większa, jeśli klientce wydaje się, że oszukuje kupca.
  • Źródło: s. 95

• (…) Przy kontuarach pożerano się nawzajem, kobieta zjadała tam kobietę. Była to żywołowa nienawiść, zazdrość ekspedientek wobec klientek dobrze ubranych, wobec dam z towarzystwa, których maniery starały się naśladować. Jeszcze bardziej zazdrościły ubogo ubrane, drobnomieszczańskie klientki ekspedientkom odzianym w jedwab, od których żądały nadmiernej usłużności przy najmniejszych zakupach.
  • Źródło: s. 359

• Pieniądz byłby bardzo głupim wynalazkiem, jeśliby go nie można było wydawać.
  • Źródło: s. 363

• Ty nie rozumiesz tego, mój stary, bo inaczej wiedziałbyś, że czyn mieści już w sobie nagrodę. Działać, tworzyć, borykać się z przeciwnościami, pokonywać je lub być pokonanym – na tym polega radość i zdrowie ludzkie!
  • Źródło: s. 371

• … Umiał wczuć się w naturę kobiety. A one, choć świadome tego, że je omotywał, wyczulony na to, co stanowiło ich istotę, ulegały jego czarowi i dawały sobą owładnąć. On tymczasem, pewien już teraz, że ma je w ręku, górował nad nimi brutalnie jak despotyczny król gałganków.
  • Źródło: s. 99

• Wraz z nowym systemem handlu dawał światu nową religię; gdy w dobie gasnącej wiary kościoły wyludniały się powoli, ich miejsce zajął jego bazar, obejmując w swe posiadanie zbłąkane dusze.
  • Źródło: s. 489

• Wszyscy pracownicy byli tylko kółkami poruszającymi się w takt obrotów maszyny, rezygnując z własnej osobowości, dołączając po prostu swoje siły do tego potężnego i pospolitego zarazem falansteru.
  • Źródło: s. 155

• Zapewne, pieniądze to jeszcze nie wszystko. Ale widzisz, mój drogi, mając do wyboru: pozostać golcem z pretensjami do wyższego wykształcenia i przymierać z głodu razem z całym legionem biedaków w wolnym zawodzie albo żyć na wzór ludzi praktycznych, przystosowanych do walki o byt i znających wszystkie tajniki swojego fachu – nie mogłem się wahać. Stanąłem po stronie tych, którzy zrozumieli ducha czasu!
  • Źródło: s. 78

• (…) dniem i nocą niepokoję się tym, co się dzieje na horyzoncie, i uparcie ufam, że wkrótce zobaczę prawdę i sprawiedliwość przybywające do nas z odległych krain, gdzie wschodzi przyszłość. I czekam
  • Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 148.

• Dziełami wielkimi i moralnymi są tylko dzieła prawdy.
  • Zobacz też: dzieło, prawda

• Dzieło sztuki jest odbiciem świata oglądanym przez temperament.

• Gdy człowiek jest zbyt szczęśliwy, wciąż drży z niepokoju.

• Gdy zakochani całują się po policzkach, to znaczy, że błądzą po omacku, szukając swych ust. Pocałunek tworzy kochanków.
  • Zobacz też: pocałunek

• Gdyby mężczyźni nie byli tak głupi, jak są, powinni zachowywać się z żonami tak jak z nami, prostytutkami, a jeśliby żony były mądre, to postępowałyby z mężami tak jak my, prostytutki. Wówczas nie byłoby rozwodów.
  • Źródło: Nana

• Jak jaskółki miłość przynosi domom szczęście.

• Kiedy się żyje jak zwierzę, z nosem przy ziemi, trzeba mieć swój kącik kłamstwa, w którym można nasycić się tym wszystkim, czego nigdy nie posiądzie się naprawdę.

• Kiedy życie okazuje się twarde dla kogoś z nas, ów wydziedziczony musi okazać się dobrym dla życia. To jedyny sposób na zażegnanie nieszczęścia.
  • Źródło: Myślę, więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, Antyk, Kęty 1993, s. 352.

• Los zwierząt jest dla mnie ważniejszy niż strach przed ośmieszeniem. Los zwierząt jest nierozerwalnie związany z losem człowieka.

• Miejsce Pana Manet jest w Luwrze podobnie jak miejsce Pana Courbeta i wszystkich artystów o temperamencie silnym i nieugiętym.
  • Źródło: Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982, s. 69.
  • Zobacz też: Édouard Manet

• Na przekór naszemu dążeniu do rozsądku nieszczęsne serce ludzkie pozostanie we władzy szaleństwa.

• Nadmiar wiedzy jest równie szkodliwy, jak jej brak.
  • Zobacz też: wiedza
  • Źródło: Myślę, więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op. cit., s. 352.

• Nauka wkracza obecnie w dziedzinę właściwą nam, powieściopisarzom (…). Mamy tak traktować charaktery, uczucia, fakty ludzkie, jak chemik czy fizyk traktują ciała nieożywione, jak fizjolog traktuje ciała żywe…
  • Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 147.
  • Zobacz też: literatura, nauka

• Niedobrze, gdy lud jest egoistą.

• Ojcowie nasi śmiali się z Pana Courbeta, a oto my teraz zachwycamy się przed jego dziełami. My się śmiejemy z Pana Maneta, a nasi synowie będą stawali w zachwycie przed jego płótnami.
  • Źródło: Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, op. cit., s. 68, 69.
  • Zobacz też: Gustave Courbet

• Organizm społeczny jest identyczny z biologicznym (…). W społeczeństwie, podobnie jak w ciele ludzkim, panuje harmonia…
  • Źródło: Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989, s. 147.

• Oskarżam!
  • J’accuse…! (fr.)
  • Źródło: J’accuse…!, „L’Aurore”, 13 stycznia 1898.

• Prawdziwa odwaga polega na tym, żeby pozostawać na placu i prowadzić walkę choćby w najmniej sprzyjających warunkach.
  • Źródło: Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, op. cit., s. 194.

• Prawdziwi rewolucjoniści formy to dopiero Manet i impresjoniści.
  • Źródło: Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, op. cit., s. 193.

• Przeznaczeniem kłamstwa jest rodzić dalsze, coraz to nowe, bez końca.
  • Źródło: Myślę, więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op. cit., s. 352.

• Sztuka jest wycinkiem rzeczywistości widzianym przez temperament artysty.
  • Zobacz też: sztuka

• W polityce cała sztuka polega na tym, aby mieć dobre oczy i umieć wykorzystać ślepotę innych.

• Wojna – to życie, które nie może istnieć bez śmierci.
  • Zobacz też: wojna

• Wszyscy oni przestali wierzyć i chociaż zachowali tajony lęk przed upiorami, pokpiwali sobie jednak z nieba, które stało się dla nich puste.

• Żeby to choć była prawda, co mówią księża, że ci, co cierpią biedę na tym świecie, na tamtym będą bogaci!