Kiry
Kiry – położone u wylotu Doliny Kościeliskiej osiedle podhalańskiej wsi Kościelisko, znane jako punkt wypadowy wycieczek kierowanych do tej doliny i w jej okolice.
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Kiry | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat |
tatrzański |
Gmina |
Kościelisko |
Sołectwo | |
Liczba ludności (2006) |
{{{liczba ludności}}} |
Strefa numeracyjna |
{{{strefa numeracyjna}}} |
Kod pocztowy |
{{{kod pocztowy}}} |
Tablice rejestracyjne |
{{{tablice rejestracyjne}}} |
SIMC | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Układ osiedla
Na Kiry składają się trzy polany:
- Kira Leśnicka (położona na zachód od wejścia do doliny)
- Niżnia Kira Miętusia (położona na wschód od wejścia do doliny)
- Wyżnia Kira Miętusia (leżąca w samej Dolinie Kościeliskiej na terenie TPN).
Historia
Nazwa Kir pochodzi od gwarowego określenia zakrętu drogi, ścieżki lub rzeki i brzmiącego kira lub kiera. Drugie człony nazw pochodzą od wsi do których należały: Leśnicka od Leśnicy, a Miętusia od Miętustwa. Zachowane dokumenty z 1646 potwierdzają nadanie praw własności Kir przez króla Władysława IV Wazę dla sołtysów Łasiów z położonej na wschodnim Podhalu wsi Leśnicy. Mieli oni tutaj szopy na siano. W połowie XIX w Kirach istniały chatki węglarzy wypalających węgiel drzewny i funkcjonował tartak wodny z gonciarnią. Później przeniesiono tutaj także ze Starych Kościelisk leśniczówkę. Przed II wojną światową w Kirach oprócz tej leśniczówki było jeszcze 10 domostw i nierentowny tartak. W latach 1920-1930 stacjonowała tutaj Kompania Wysokogórska Wojska Polskiego.
Jeszcze w XX w. polan używano do przechowywania siana oraz masowego wypasu owiec. Obecnie na polanach leżących poza terenami TPN znajdują się góralskie zabudowania, kaplica Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, przystanek PKS i busów, postój dorożek, dawna gospoda Słowińskich – obecnie bar Harnaś, kiosk, sklep i parkingi. Głębiej znajduje się poczta, bar Hajduk, ośrodki wczasowe i pensjonaty, a także stadion biathlonowy. Na Wyżniej Miętusiej Kirze prowadzony jest obecnie kulturowy wypas owiec, a w stojącym tu szałasie można kupić oscypki, bundz i żętycę.
Drogi i szlaki
Przez osiedle biegnie szosa z Zakopanego do Witowa i dalej (Chochołów, Czarny Dunajec).
Szlaki turystyczne
- – zielony z Pałkówki przez Butorowy Wierch, Budzówkę, Rysiulówkę i Groń do Kir, a dalej dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska na Hali Ornak.
- Czas przejścia z Butorowego Wierchu do Kir: 1:25 h, ↑ 1:40 h
- Czas przejścia z Kir do schroniska: 1:40 h, ↓ 1:35 h
- – znakowana zielono Droga pod Reglami z Siwej Polany u wylotu Doliny Chochołowskiej przez Polanę Biały Potok do Kir, a stąd już dalej nieoznakowana wzdłuż granicy lasu do Zakopanego.
- Czas przejścia z Siwej Polany do Kir: 50 min w obie strony
- Odległość z Kir do wylotu Doliny Małej Łąki: 3,0 km
Bibliografia
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.