Dinamo Moskwa (piłka nożna)

Dinamo zostało oficjalnie założone 18 kwietnia 1923 w Moskwie z inicjatywy grupy pracowników organów bezpieczeństwa^[5] (Pawieła Uralca, Michaiła Ławrientjewa, Dmitrija Iwanowa i Kiriłła Kuźmina^[4]), za zgodą Feliksa Dzierżyńskiego^[4][6]. Drużynę piłkarską sformował bramkarz Fiodor Czułkow, grający już wcześniej w piłkę w Klubie Futbolistów Sokolniki (KFS)^[4][7][8].

Swój pierwszy mecz Dinamowcy rozegrali 17 czerwca 1923, przegrywając na wyjeździe z drużyną Krasnaja Priesnia. Spotkanie to zakończyło się wynikiem 2:3, a pierwszą w historii bramkę dla Dinama zdobył Wasilij Żytariew, olimpijczyk z 1912 roku^[7]. Sędziował w tym meczu Konstantin Kwasznin – ówczesny piłkarz Presnii (sic), a późniejszy trener Dinama^[9].

Początkowo Towarzystwo Dinamo nie było w stanie nawet wyposażyć piłkarzy w koszulki i buty, dlatego swój pierwszy mecz rozegrali oni w strojach KFS: białych koszulkach z czarnym kołnierzem^[8][10].

Jeszcze zanim powstała ogólnokrajowa liga, Biało-Niebiescy odnosili lokalne sukcesy, takie jak mistrzostwo Moskwy (pierwsze w 1926) i Puchar Towarzystwa Sportowego Dinamo (1929). Swój pierwszy międzynarodowy mecz Dinamo rozegrało 6 września 1926, wygrywając 7:1 z drużyną robotników Łotwy^[11].

W tym czasie tworzyły się także symbole klubu. W 1926 roku pojawił się klubowy emblemat, autorstwa jednego z zawodników, Aleksandra Borisowa. W 1928 zbudowany został Centralny Stadion Dinamo, na którym moskiewski klub rozgrywał swoje „domowe” mecze przez następne 80 lat.

Wiosną 1936 roku po raz pierwszy odbyły się Mistrzostwa ZSRR. Biało-Niebiescy wygrali wszystkie 6 meczów i z kompletem punktów wyprzedzili wicemistrza Dynamo Kijów. Jesienią wyprzedził ich tylko lokalny rywal Spartak. W 1937 Dinamowcy wrócili na ligowy szczyt, a do tego zdobyli puchar kraju wygrywając w finale z Dinamem Tbilisi (5:2). Po kolejne mistrzostwo Dinamo z Moskwy sięgnęło w 1940 roku. Tak więc do wybuchu Wielkiej wojny ojczyźnianej (1941) klub zgromadził 3 tytuły mistrzowskie i jeden puchar kraju.

Po trzyletniej przerwie w krajowych rozgrywkach, Dinamo pozostało w gronie najsilniejszych radzieckich klubów. W odnowionym składzie zdobyło mistrzostwo ZSRR w 1945, wysoko zwyciężając większość rywali, a jedynym zespołem który zdołał ich wtedy pokonać w bezpośrednim meczu był wicemistrz CDKA Moskwa. W listopadzie tegoż roku, jako pierwsza radziecka drużyna klubowa, Dinamowcy wybrali się do Wielkiej Brytanii, gdzie zremisowali z Chelsea (3:3) i Rangers (2:2), zaś wygrali z Cardiff City (10:1) i z Arsenalem (4:3)^[12].

W latach 1954–1960 moskiewscy Dinamowcy rokrocznie stawali na ligowym podium, w tym pięciokrotnie zajmując pierwsze miejsce. W 1963 roku Lew Jaszyn, jako pierwszy i jedyny bramkarz, został nagrodzony Złotą Piłką – nagrodą dla najlepszego piłkarza.

Po okresie dominacji schedę po moskiewskim Dinamie w radzieckiej lidze przejął Spartak, a następnie Dynamo Kijów. W 1972 roku miało miejsce jeszcze jedno ważne osiągnięcie Dinama z Moskwy, które dotarło do finału Pucharu Zdobywców Pucharów przegrywając w nim 2:3 ze szkockim Rangers.

W 1973 i 1975 roku klub zajmował trzecie miejsce w lidze. Wiosną 1976 roku Dinamowcy Moskwy zdobyli swój ostatni, jedenasty tytuł mistrza ZSRR. Rok później sięgnęli po puchar. W następnej dekadzie wyniki były mieszane, np. w 1984 Dinamowcy ukończyli ligę na odległym szesnastym miejscu, zato zdobyli krajowy puchar.

Dinamo Moskwa było jednym z dwóch klubów, obok Dynama Kijów, który uczestniczył we wszystkich 54 sezonach Mistrzostw ZSRR^[13].

Po rozpadzie ZSRR (1991) w każdym z krajów rozgrywki zaczęły się odbywać osobno. Nastąpiły również zmiany systemowe – zmienił się status prawny klubu^[13]. W pierwszym sezonie ligi rosyjskiej (1992) Dinamowcy zajęli trzecie miejsce, a rok później powtórzyli to osiągnięcie. Sezon 1994 Dinamo zakończyło na drugim miejscu, a rok później zdobyło Puchar Rosji wygrywając w finale po serii karnych z Rotorem Wołgograd. Dinamowcy występowali w Pucharze Zdobywców Pucharów 1996 i Pucharze Intertoto 1997, jednak nie odnieśli tam znaczących sukcesów. Niemniej półfinał tych drugich rozgrywek to najdalsza runda europejskich rozgrywek, do jakiej ten klub zdołał dobrnąć w czasach poradzieckich. W sezonie 1997 Dinamo ponownie stanęło na ligowym podium, wyprzedzone jedynie przez Spartak i Rotor. W finale rozgrywek pucharowych Dinamowcy przegrali wówczas 0:2 z Lokomotiwem.

 

Na początku XXI wieku klub pozyskał nowych sponsorów, co umożliwiło rozwój i kupno wielu nowych zawodników. Wyniki odbiegały jednak od oczekiwań, szczególnie w latach 2004 i 2006, kiedy to zajmował odległe ligowe miejsca. W 2007 roku sytuacja się poprawiła, a Dinamowcy ukończyli sezon jako szósta drużyna kraju, dochodząc też do ćwierćfinału rozgrywek pucharowych. Z początkiem 2008 nowym sponsorem klubu został miliarder Aliszer Usmanow, właściciel holdingu Metalloinvest oraz kilku innych dużych podmiotów gospodarczych. Spowodowało to, że przed sezonem 2008 drużyna z Moskwy była wymieniana jako kandydat do mistrzostwa. Biało-Niebiescy zakończyli ten sezon na trzecim miejscu, co dało im możliwość gry w eliminacjach Ligi Mistrzów UEFA. Dinamowcy wygrali tam 1:0 z Celtic F.C. w Glasgow po bramce Aleksandra Kokorina, jednak porażka 0:2 w rewanżu oznaczała awans szkotów do następnej rundy. Sezon 2009 Biało-Niebiescy zakończyli na przeciętnym ósmym miejscu w Priemjer-Lidze.

W 2010 roku głównym sponsorem Dinama został drugi co do wielkości bank w Rosji – Bank VTB.

 

Sezon 2011/12 był pierwszym w historii rosyjskiej piłki sezonem rozgrywanym w tzw. systemie jesień-wiosna. Dinamowcy ukończyli go na czwartym miejscu, a w Pucharze Rosji dotarli do finału, gdzie minimalnie lepszy okazał się Rubin Kazań.

Sezon 2012/13, mimo słabego początku, Dinamo skończyło na siódmej pozycji, a mogło nawet wyżej gdyby nie porażka z „outsiderem” ligi Ałaniją Władykaukaz (0:1) w przedostatniej kolejce. W następnym sezonie Biało-Niebiescy zajęli 4. miejsce, pokonując po drodze późniejszych mistrzów CSKA Moskwa (2:0 na wyjeździe i 4:2 u siebie) i wicemistrzów Zenit Petersburg (4:2 na wyjeździe).

Po wygranych kwalifikacjach, w sezonie 2014/15, Dinamo zadebiutowało w rozgrywkach Ligi Europy UEFA, gdzie wygrali wszystkie mecze grupowe. Biało-Niebiescy odpadli dopiero w 1/8 finału, przegrywając z SSC Napoli. Do tego powtórzyli czwarte miejsce w krajowej lidze, które dawało możliwość występowania w Lidze Europy. Decyzją UEFA klub jednak nie został dopuszczony do rozgrywek europejskich następnego sezonu, z powodu problemów finansowych (tzw. finansowe fair-play)^[14].

Z klubu odeszła część podstawowych zawodników np. Mathieu Valbuena, a niedoświadczeni młodzi gracze nie zdołali utrzymać drużyny na poziomie z poprzedniego roku. Po serii ligowych porażek wiosną 2016 roku Dinamowcy osunęli się w dół tabeli. 21 maja 2016 po przegranej z Zenitem Petersburg (0:3) Dinamo Moskwa po raz pierwszy w historii spadło z najwyższej ligi^[15].

W Pierwszej Dywizji Dinamo spędziło jeden sezon, zapewniając sobie powrót do Priemjer-Ligi już 7 kolejek przed końcem rozgrywek^[16][17]. W dwóch kolejnych sezonach w Priemjer-Lidze celem drużyny było głównie bezpieczne utrzymanie. Dinamowcy finiszowali kolejno na ósmym i dwunastym miejscu.

Latem 2019 klub znacząco wzmocnił swoją kadrę, sprowadzając aż dziesięciu nowych zawodników. Wśród nich Maximilian Philipp, sprowadzony z niemieckiego Dortmundu za 20 mln €, stał się najdroższym transferem w historii Dinama^[18]. Jesienią 2020 trenerem biało-niebieskich został Sandro Schwarz^[19]. Udało się przezwyciężyć problemy natury ekonomicznej; w lutym 2022 roku VTB przekazał akcje klubu Towarzystwu Dinamo^[20].

W sezonie 2021/22 moskiewskie Dinamo było wymieniane wśród kandydatów do gry o mistrzostwo^[21]. Mocnymi stronami drużyny miały być odnowiony skład (do klubu powrócił np. napastnik Fiodor Smołow^[22]) i taktyka trenera Schwarza^[23][24][25]. Celem deklarowanym przez zarząd było wejście do pierwszej piątki^[26]. Dinamo ukończyło rozgrywki ligowe 2021/22 na trzecim miejscu.

 

Barwami Dinama są kolory biały i niebieski/błękitny (бело-голубые)^[13]. Barwy te zostały zatwierdzone przez Towarzystwo Sportowe Dinamo w 1926 roku^[5].

Autorem klubowego emblematu – stylizowanej litery „D” wpisanej w rąb – był w tymże 1926 roku Aleksandr Borisow, jeden z piłkarzy^[5].

1924

1936

1937, 1945

1953

1970

1977

1984

2007

2012

2013

2015

2017

• Najwięcej meczów dla klubu: Aleksandr Nowikow – 395, w tym 327 ligowych^[13].
• Najwięcej goli dla klubu: Siergiej Sołowjow – 152, w tym 135 ligowych^[13].

Skład aktualny na dzień 8 kwietnia 2022^[27].

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Anton Szunin (kapitan)
2	2 obrońcaOB	Guillermo Varela
3	2 obrońcaOB	Zaurbiek Plijew
4	2 obrońcaOB	Siergiej Parszywluk
5	2 obrońcaOB	Fabián Balbuena
7	2 obrońcaOB	Dmitrij Skopincew
8	3 pomocnikPO	Nikola Moro
9	4 napastnikNA	Clinton N’Jie
15	2 obrońcaOB	Saba Sazonow
16	1 bramkarzBR	Iwan Budaczow
18	2 obrońcaOB	Iwan Ordeć
19	4 napastnikNA	Daniił Lesowoj

Nr	Poz.	Piłkarz
20	4 napastnikNA	Wiaczesław Grulow
24	2 obrońcaOB	Roman Jewgienjew
25	3 pomocnikPO	Dienis Makarow
31	1 bramkarzBR	Igor Łeszczuk
40	4 napastnikNA	Fiodor Smołow
47	3 pomocnikPO	Arsen Zacharian
50	2 obrońcaOB	Aleksandr Kuticki
53	3 pomocnikPO	Sebastian Szymański
70	4 napastnikNA	Konstantin Tiukawin
74	3 pomocnikPO	Daniił Fomin
91	4 napastnikNA	Jarosław Gładyszew
93	2 obrońcaOB	Diego Laxalt

W pierwszych latach istnienia drużyna Dinama rozgrywała mecze na prowizorycznym boisku na nieużytku w Zaułku Orłowo-Dawydowskim nieopodal Dworca Ryskiego^[8]. W 1928 został zbudowany Centralny Stadion Dinamo, który służył kolenym pokoleniom Biało-Niebieskim przez kolejne 80 lat.

W ostatniej kolejce ligowej sezonu 2018/19 zainaugurowano nowy stadion – VTB Arena. Gospodarze zremisowali wówczas 3:3 z Arsenałem Tuła^[29].

W Rosji kibice Dinama Moskwa są zaprzyjaźnieni głównie z CSKA^[30][31]. Organizacje kibicowskie przyjaźnią się też z fanami serbskiego OFK Beograd i cypryjskiego Anorthosis Famagusta^[32]. Istnieje zorganizowana grupa fanowska Dynastia, która organizuje wyjazdy na mecze i zbiera fundusze na „oprawę”^[33]. Kibice Dinama założyli też nieformalną grupę charytatywną Chcę Pomóc (Я хочу помочь)^[34].

Wśród sympatyków Dinama byli wymieniani m.in.: przywódca ZSRR Jurij Andropow, minister spraw wewnętrznych Raszyd Nurgalijew, hokeista Aleksandr Owieczkin, szachista Michaił Tal, tenisista Dmitrij Tursunow, gimnastyczka Alina Kabajewa^[35].

• ФК «Динамо» Москва официальный сайт [online]  (ros.).strona główna serwisu
• Fcdin – неофициальный сайт ФК «Динамо» Москва [online]  (ros.).strona główna serwisu
• Dinamo Moskwa w bazie Football Facts (ros.)