Wyższa liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn
Wyższa liga ZSRR (ros. Высшая лига СССР, ukr. Вища ліга СРСР, biał. Вышэйшая ліга СССР) – najwyższa klasa rozgrywek o Mistrzostwo Związku Radzieckiego w piłce nożnej. W latach 20. i 30. o tytuł mistrzowski grały drużyny miast i republik. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień.
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1936 |
| Poprzednia nazwa |
Grupa A (do sezonu 1941), |
| Data rozwiązania |
1991 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
18 |
| Niższy poziom ligowy | |
| Puchary | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | |
| Ostatni zwycięzca |
CSKA Moskwa (1991) |
| Najwięcej zwycięstw |
Dynamo Kijów (13) |
Historia ligi
edytujW czasie istnienia ligi zmieniała się także jej nazwa. Nazwę Wysszaja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936–1941 nosiła nazwę Grupa A, w 1945-1949 Pierwaja grupa SSSR, w latach 1950-1962 Klasa A SSRR (w niektórych sezonach także Klasa A1 lub Klasa A. Grupa 1), w 1963-1969 Pierwaja grupa A SSSR, a w 1970 Wysszaja Grupa A.
Do najbardziej utytułowanych klubów ligi należały Dynamo Kijów, Spartak Moskwa i Dinamo Moskwa. Najpopularniejszymi klubami, obok wyżej wymienionych, były CSKA Moskwa i Dinamo Tbilisi. Pierwszym zespołem, który zdobył 10 mistrzostw było Dinamo Moskwa w 1963 roku, a następnie Spartak w 1979 roku. Dynamo Kijów zdobył je w 1981 roku, ale potem wyprzedził wszystkich, zajmując pierwsze miejsce w ilości zdobytych mistrzostw (13-krotnie). Postrzegana jako liga wyłącznie rosyjska, tak naprawdę była międzynarodowa[potrzebny przypis], podczas gdy stronę rosyjską reprezentowały głównie kluby moskiewskie.
Tylko jedenaście klubów uczestniczyło w lidze przez więcej niż 30 sezonów, a prawie połowa z nich (5) to kluby z Moskwy. Tylko Dinamo Moskwa i Dynamo Kijów brały udział we wszystkich sezonach w lidze. Wśród innych znanych klubów są SKA Rostów nad Donem (wojskowa drużyna), Zenit Leningrad i Krylja Sowietow Kujbyszew. Ukraina też była często przedstawiana przez Szachtar Donieck (klub górniczy), później bardzo udanie występował Dnipro Dniepropietrowsk. Po reorganizacji ligi w ostatnich sezonach wzrosła liczba klubów ukraińskich. Wśród klubów z innych republik ZSRR, ligę często reprezentował co najmniej jeden klub z republik bałtyckich, azjatyckich, Kaukazu lub Białorusi. Wśród towarzystw sportowych radzieckich największe sukcesy zdobyły kluby Dynamo oraz Armii (CSKA/SKA), które były również ściśle związane ze stanem agencji egzekwowania.
Mistrzowie i pozostali medaliści
edytujStatystyki
edytuj| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Dynamo Kijów | 13 | 11 | 3 | 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990 |
| 2. | Spartak Moskwa | 12 | 12 | 9 | 1936 (j), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989 |
| 3. | Dinamo Moskwa | 11 | 11 | 5 | 1936 (w), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (w) |
| 4. | CSKA Moskwa | 7 | 4 | 6 | 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991 |
| 5. | Torpedo Moskwa | 3 | 3 | 6 | 1960, 1965, 1976 (j) |
| 6. | Dinamo Tbilisi | 2 | 5 | 13 | 1964, 1978 |
| 7. | Dnipro Dniepropetrowsk | 2 | 2 | 2 | 1983, 1988 |
| 8. | Ararat Erywań | 1 | 2 | 0 | 1973 |
| 9. | Dynamo Mińsk | 1 | 0 | 3 | 1982 |
| 9. | Zenit Leningrad | 1 | 0 | 1 | 1984 |
| 10. | Zoria Woroszyłowgrad | 1 | 0 | 0 | 1972 |
| 10. | Szachtar Donieck | 0 | 2 | 2 | |
| 11. | SKA Rostów nad Donem | 0 | 1 | 0 | |
| Łokomotiw Moskwa | 0 | 1 | 0 | ||
| 13. | Žalgiris Wilno | 0 | 0 | 1 | |
| Czornomoreć Odessa | 0 | 0 | 1 | ||
| Neftianik Baku | 0 | 0 | 1 | ||
| Sierp i Mołot Moskwa | 0 | 0 | 1 | ||
Zobacz też
edytuj- Barcragujn chumb – ekstraklasa armeńska
- Azərbaycan Premyer Liqası – ekstraklasa azerska
- Wyszejszaja liha – ekstraklasa białoruska
- Meistriliiga – ekstraklasa estońska
- Erownuli Liga – ekstraklasa gruzińska
- Priemjer Ligasy – ekstraklasa kazachska
- Top-Liga – ekstraklasa kirgiska
- A lyga – ekstraklasa litewska
- Virslīga – ekstraklasa łotewska
- Divizia Națională – ekstraklasa mołdawska
- Priemjer-Liga – ekstraklasa rosyjska
- Kahramonhoi Todżikiston – ekstraklasa tadżycka
- Ýokary Liga – ekstraklasa turkmeńska
- Premier-liha – ekstraklasa ukraińska
- Oʻzbekiston PFL – ekstraklasa uzbecka
Przypisy
edytuj- ↑ a b Z powodu trwania działań militarnych II wojny światowej
Linki zewnętrzne
edytuj- Tabele końcowe na stronie RSSSF (ang.)
- Statystyki na stronie KLISF (ros.)