Triisodontidae
Triisodontidae lub Triisodontinae – wymarła rodzina lub podrodzina ssaków z kladu Laurasiatheria. Większość z nich zamieszkiwała Amerykę Północną w paleocenie, aczkolwiek możliwy przedstawiciel tej rodziny Andrewsarchus znany jest z późnoeoceńskiej Azji[1]. Rodzina ta obejmowała pierwsze wielkie drapieżniki Ameryki Północnej po wyginięciu dinozaurów[2]. Od przedstawieli grupy Mesonychia różniły się one prostotą zębów[3].
| Triisodontidae | |
| Trouessart, 1904 | |
 Andrewsarchus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadtyp | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Infratyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rodzina |
Triisodontidae |
Ich pozycja filogenetyczna jest niepewna. Część naukowców uważa Triisodontidae/Triisodontinae za podrodzinę w obrębie rodziny Arctocyonidae, uznając je jednocześnie za możliwych przodków Mesonychia[4][5], inni natomiast klasyfikują je jako odrębną rodzinę należącą do Mesonychia[1]. Analizy kladystyczne dają różne rezultaty; niektóre sugerują, że Triisodontidae/Triisodontinae mogły być blisko spokrewnione z Arctocyonidae[6], inne sugerują, że mogły one być siostrzane do kladu tworzonego przez Mesonychia i walenie[7], a jeszcze inne - że nie były one blisko spokrewnione ani z Arctocyonidae, ani z Mesonychia[8]. Niepewna jest przynależność rodzaju Andrewsarchus do tej rodziny/podrodziny. Jako pierwszy zaliczył go do Triisodontinae Leigh Van Valen (1978)[9]; część późniejszych autorów także zaliczała go do tej podrodziny/rodziny[1][5], jednak inni autorzy zaliczali go do rodziny Mesonychidae[10]. Szereg analiz kladystycznych z ostatnich lat sugeruje, że Andrewsarchus nie należał ani do Mesonychidae, ani do Triisodontidae/Triisodontinae[6][7][8].
Rodzaje
edytuj- †Andrewsarchus?
- †Eoconodon
- †Goniacodon
- †Stelocyon
- †Triisodon (typowy)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c McKenna, M. C, and S. K. Bell (1997). Classification of Mammals Above the Species Level. Columbia University Press. ISBN 0-231-11012-X.
- ↑ Clemens, W.A. and T.E. Williamson (2005). "A new species of Eoconodon (Triisodontidae, Mammalia) from the San Juan Basin, New Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 25 (1): 208–213. doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0208:ANSOET]2.0.CO;2.
- ↑ Matthew, W.D. (1937). "Paleocene faunas of the San Juan Basin, New Mexico". Transactions of the American Philosophical Society 30: 1–510. doi:10.2307/1005521
- ↑ Frederick S. Szalay, Stephen Jay Gould. Asiatic Mesonychidae (Mammalia, Condylarthra). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 132, s. 127–174, 1966. (ang.).
- ↑ a b Kenneth David Rose: The Beginning of the Age of Mammals. Johns Hopkins University Press, 2006. ISBN 0-801-88472-1.
- ↑ a b Jonathan H. Geisler. New morphological evidence for the phylogeny of Artiodactyla, Cetacea, and Mesonychidae. „American Museum Novitates”. 3344, s. 1-53, 2001. (ang.).
- ↑ a b Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Impact of increased character sampling on the phylogeny of Cetartiodactyla (Mammalia): combined analysis including fossils. „Cladistics”. 24 (4), s. 397–442, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2007.00187.x. (ang.).
- ↑ a b Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution. „PLoS ONE”. 4 (9), s. e7062, 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007062. (ang.).
- ↑ Leigh Van Valen. The beginning of the age of mammals. „Evolutionary Theory”. 4, s. 45-80, 1978. (ang.).
- ↑ Xiaoyuan Zhou, Renjie Zhai, Philip D. Gingerich, Liezu Chen. Skull of a new mesonychid (Mammalia, Mesonychia) from the Late Paleocene of China. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 15 (2), s. 387-400, 1995. (ang.).