[go: up one dir, main page]

Strukczaszy

urząd dworski, potem ziemski i honorowy w I Rzeczypospolitej

Strukczaszy (trukczaszy) – tytularny urzędnik dworski, później urząd ziemski i jedynie tytuł honorowy.

Jako urząd znany od XV wieku i pierwotnie określający dworzanina usługującego królowi (księciu) podczas uczty. Nazwa wywodzona od niemieckiego Truchsess (dosłownie: „ten, co drużynie [trucht] miejsce [przy stole] znaczy”)[1] wskazuje, że do jego obowiązków należało nie tylko wyręczanie krajczego, ale i zastawianie stołu wraz z wyznaczaniem miejsc biesiadnikom według ich godności. Choć nierzadko uznawany za synonim krajczego[2], Gloger uważa go raczej za odpowiednik stolnika[3].

Na początku XVII wieku w hierarchii urzędów ziemskich Rzeczypospolitej zaliczany na Litwie do najniższych. Pod koniec XVIII w. zachowany jedynie w województwie wileńskim[4]. Syn tytułowany był publicznie mianem strukczaszyca, małżonkę zwano strukczaszyną, córkę – strukczaszanką[5].

Przypisy

edytuj
  1. Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927, s. 521.
  2. Por. Wielki słownik języka polskiego (red. Witold Doroszewski).
  3. Zygmunt Gloger: Słownik rzeczy starożytnych. Kraków: Gebethner i Wolff, 1896, s. 448.
  4. Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1900, s. 276.
  5. M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1916, s. 797.

Bibliografia

edytuj