Smaltyn

Smaltyn
	; Smaltyn z Hiszpanii
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	smaltyt
Skład chemiczny	arsenek kobaltu i niklu ((Co, Ni)As3-2)
Twardość w skali Mohsa	5–6
Przełam	szorstki
Łupliwość	niewyraźna
Pokrój kryształu	izometryczny, zbity, ziarnisty
Właściwości mechaniczne	kruchy
Gęstość	5,7–6,8 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	cynowobiały, czarny, szary, stalowy, naloty
Rysa	czarna
Połysk	metaliczny
Inne	nieprzezroczysty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Smaltyn (lub smaltyt) – minerał z gromady arsenków; należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od smalty, niebieskiego barwnika otrzymywanego z tego minerału.

Właściwości

Wzór chemiczny: (Co, Ni)As_3-2 arsenek kobaltu i niklu
Pokrój: izometryczny, zbity, ziarnisty
Barwa: cynowobiała, czarna, szara, stalowa, naloty
Twardość w skali Mohsa: 5–6
Rysa: czarna
Połysk: metaliczny
Łupliwość: niewyraźna
Gęstość: 5,7–6,8
Przełam: szorstki

Tworzy zazwyczaj drobne kryształy w postaci sześcianu, ośmiościanu, lub dwunastościanu, często wykazujące charakterystyczne prążkowanie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Wietrzejąc pokrywa się zwykle ciemnoszarym, matowym nalotem, a czasami purpurowoczerwonym kwiatem kobaltowym (erytryn) lub zielonym kwiatem niklowym (annabergit). Jest ogniwem pośrednim pomiędzy chloantytem a skutterudytem. Niekiedy zawiera żelazo lub bizmut.

Występowanie

Stanowi minerał utworów hydrotermalnych. Najczęściej występuje w żyłach kruszców: srebra, niklu, kobaltu, bizmutu i uranu.

Miejsca występowania: Kanada – Cobalt, Ontario, Maroko – Bou Azzer, Irhtem, Zimbabwe, Demokratyczna Republika Konga – Katanga, Shaba, Niemcy – Annaberg, Scheeberg, Saksonia, Harz, Włochy – okolice Turynu, Sardynia, Elba, Norwegia – Skutterud, Hiszpania – Huelva

W Polsce – monoklina przedsudecka, Góry Izerskie, Góry Złote, rejon Lubina.

Zastosowanie

Stanowi podrzędną rudę kobaltu i niklu.
Bywa stosowany do wyrobu niebieskiego barwnika.
Interesuje kolekcjonerów. Najpiękniejsze kryształy (ponad 2 cm) pochodzą z Maroka, Niemiec i Norwegii.

Bibliografia

Jerzy Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Katowice: Videograf II, 2003. ISBN 83-7183-174-9.