Skorek pospolity

Skorek pospolity
	Forficula auricularia
	Linnaeus, 1758
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	skorki
Podrząd	Neodermaptera
Infrarząd	Epidermaptera
Parvordo	Eteodermaptera
Nadrodzina	Forficuloidea
Rodzina	skorkowate
Podrodzina	Forficulinae
Rodzaj	Forficula
Gatunek	skorek pospolity
Synonimy
	Forficula borealis Leach, 1835; Forficula dentata Fabricius, 1775; Forficula forcipata Stephens, 1837; Forficula infumata Megerle, 1825; Forficula major de Geer, 1773; Forficula media Marsham, 1802; Forficula neglecta Marsham, 1802; Forficula parallela Fabricius, 1775; Forficula silanoides Karny, 1911; Forficula caucasica Kolenati, 1846;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skorek pospolity (Forficula auricularia), zwany potocznie „korcem”, „zausznikiem”, „szczypawką” lub „szczypawicą” – gatunek wszystkożernego skorka z rodziny skorkowatych.

W ogrodach poluje na liczne szkodniki m.in. mszyce i małe gąsienice, jednak niekiedy wgryza się w żywe rośliny. Może także upolować muszkę owocówkę (w hodowli). Jest naturalnym wrogiem rybika cukrowego.

Skorki lubią przebywać w ciemnych, lekko wilgotnych przestrzeniach, np. pod ściętym pniem, wykorzystują też budki lęgowe na drzewach, dziuple i gniazda ptaków. Przebywają tam często gromadnie, od kilku do kilkunastu osobników. Samice skorków opiekują się złożonymi jajami. W wypadku zagrożenia i braku możliwości ucieczki skorki grupują się i nieruchomieją.

Opis

Ciało skorka osiąga długość od 9,5 do 16 mm^[2] i przyjmuje barwy brunatną^[3], rudobrązową^[4] lub żółtobrunatną z jaśniejszymi brzegami przedplecza i brudnożółtymi odnóżami. Kształt ciała jest wydłużony, jak na przedstawiciela rzędu stosunkowo słabo spłaszczony i dość krępy. Powierzchnia ciała jest nieowłosiona. Głowa jest gładka, o wyraźnie widocznych szwach^[2]. Czułki zbudowane są z 14 członów. Występują dwie pary skrzydeł, z których pierwsza wykształcona jest w skórzaste pokrywy (tegimny), a druga błoniasta i ukryta pod pierwszą^[4]. Odnóża są dość mocnej budowy. Pygidium samicy jest proste i wąskie, zaś samca małe i zaokrąglone. Przysadki odwłokowe wykształcone są w formie szczypiec o rozszerzonej podstawie^[2]. Szczypce samicy mają od 3,5 do 5 mm długości i kształt prawie prosty z zakrzywionym wierzchołkiem. Samce wykazują polimorfizm w wymiarach szczypiec. Osiągają one od 4 do 9 mm długości, są tęższe niż u samicy, silniej wygięte, krawędź wewnętrzną mają powcinaną i z zębem^[2]^[5]^[4].

Stadia rozwojowe

Jaja są perłowobiałe, owalne do eliptycznych, w chwili złożenia mają około 1,13 mm długości i 0,85 mm szerokości, ale do chwili wyklucia zwiększają dwukrotnie objętość wskutek absorpcji wody z otoczenia^[4].

Występują cztery stadia larwalne (nimfy), przypominające postać dorosłą. Ich przeciętne długości ciał wynoszą kolejno: 4,2, 6, 9 i 10 mm. Kolejne stadia mają coraz ciemniejsze ubarwienie. Zawiązki skrzydeł stają się widoczne w czwartym stadium^[4].

Rozprzestrzenienie

Gatunek rodzimy dla Europy, zachodniej części Azji i prawdopodobnie Afryki Północnej^[6]^[7]. Do Ameryki Północnej zawleczony został na początku XX wieku i współcześnie rozprzestrzeniony jest w większej części kontynentu^[4]. F. auricularia tworzy w Ameryce Północnej dwa odizolowane rozrodczo gatunki bliźniacze. Populacje z chłodnego klimatu kontynentalnego, wydające zwykle jedno pokolenie rocznie określane są jako gatunek „A”, a populacje z cieplejszych klimatów, wydające dwa pokolenia rocznie określane są jako gatunek „B”^[8]^[9]^[10]. Skorek ten zawleczony został również na Grenlandię^[11].

Zobacz też

owady Polski

Przypisy

↑ Forficula auricularia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
↑ Łukasz Przybyłowicz: Atlas owadów polskich. Poznań: Publicat, 2009, s. 60. ISBN 978-83-245-1676-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H.V. Weems Jr., P.E. Skelley: Featured Creatures: European Earwig. University of Florida Institute of Food and Agricultural Services: Department of Entomology and Nematology. [dostęp 2018-12-18].
↑ R.J. Lamb, J. Robert. Polymorphism among males of the European earwig, Forficula auricularia (Dermaptera: Forficulidae). „The Canadian Entomologist”. 108 (1), s. 69–75, 1976. DOI: 10.4039/Ent10869-1.
↑ C.P. Clausen: Dermaptera Forficulidae. W: Introduced parasites and predators of arthropod pests and weeds: A world review. Washington: U.S. Dept. Of Agriculture, 1978, s. 15–18.
↑ S.E. Crumb, P.M. Eide, A.E. Bonn. The European earwig. „Technical Bulletin United States Department of Agriculture Washington, D.C.”. 766, s. 1–76, 1941.
↑ Thierry Wirth, René Le Guellec, Michel Vancassel, Michel Veuille. Molecular and reproductive characterization of sibling species in the European earwig (Forficula auricularia). „Evolution”. 52 (1), s. 260–265, 1998.
↑ J. Gingras, J. Tourneur. Timing of adult mortality, oviposition, and hatching during the underground phase of Forficula auricularia (Dermaptera: Forficulidae). „The Canadian Entomologist”. 133 (2), s. 269–278, 2001. DOI: 10.4039/Ent133269-2.
↑ S. Guillet, N. Josselin, M. Vancassel. Multiple introductions of the Forficula auricularia species complex (Dermaptera: Forficulidae) in eastern North America. „The Canadian Entomologist”. 132 (1), s. 49–57, 2000. DOI: 10.4039/Ent13249-1.
↑ Dorte Bugge Jensen: The Biodiversity of Greenland – a country study. Kim Diget Christensen, Safi-Kristine Darden. Pinngortitaleriffik, Grønlands Naturinstitut; The Danish Environmental Protection Agency, 2003, seria: Technical Report. ISBN 87-91214-01-7.

Bibliografia

Zdenek Veselovsky: Zwierzęta – ilustrowana encyklopedia. Warszawa: Delta W-Z, Wydawnictwo Oświatowe, s. c., 2000. ISBN 83-7175-273-3.

Linki zewnętrzne

[itis-1] Forficula auricularia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Bazyluk-2] Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.

[Przybyłowicz-2009-3] Łukasz Przybyłowicz: Atlas owadów polskich. Poznań: Publicat, 2009, s. 60. ISBN 978-83-245-1676-6.

[Weems-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f H.V. Weems Jr., P.E. Skelley: Featured Creatures: European Earwig. University of Florida Institute of Food and Agricultural Services: Department of Entomology and Nematology. [dostęp 2018-12-18].

[LambRobert-5] R.J. Lamb, J. Robert. Polymorphism among males of the European earwig, Forficula auricularia (Dermaptera: Forficulidae). „The Canadian Entomologist”. 108 (1), s. 69–75, 1976. DOI: 10.4039/Ent10869-1.

[Clausen-6] C.P. Clausen: Dermaptera Forficulidae. W: Introduced parasites and predators of arthropod pests and weeds: A world review. Washington: U.S. Dept. Of Agriculture, 1978, s. 15–18.

[Crumb-7] S.E. Crumb, P.M. Eide, A.E. Bonn. The European earwig. „Technical Bulletin United States Department of Agriculture Washington, D.C.”. 766, s. 1–76, 1941.

[Wirthetal-8] Thierry Wirth, René Le Guellec, Michel Vancassel, Michel Veuille. Molecular and reproductive characterization of sibling species in the European earwig (Forficula auricularia). „Evolution”. 52 (1), s. 260–265, 1998.

[GingrasTourneur-9] J. Gingras, J. Tourneur. Timing of adult mortality, oviposition, and hatching during the underground phase of Forficula auricularia (Dermaptera: Forficulidae). „The Canadian Entomologist”. 133 (2), s. 269–278, 2001. DOI: 10.4039/Ent133269-2.

[Guilletetal-10] S. Guillet, N. Josselin, M. Vancassel. Multiple introductions of the Forficula auricularia species complex (Dermaptera: Forficulidae) in eastern North America. „The Canadian Entomologist”. 132 (1), s. 49–57, 2000. DOI: 10.4039/Ent13249-1.

[Jensen-11] Dorte Bugge Jensen: The Biodiversity of Greenland – a country study. Kim Diget Christensen, Safi-Kristine Darden. Pinngortitaleriffik, Grønlands Naturinstitut; The Danish Environmental Protection Agency, 2003, seria: Technical Report. ISBN 87-91214-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]