[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Przewodniczący Rady Europejskiej

Tzw. Prezydent Europy
Nie mylić z: Przewodniczący Komisji Europejskiej.

Przewodniczący Rady Europejskiej – stanowisko głównego reprezentanta Unii Europejskiej na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (bez uszczerbku w stosunku do Wysokiego Przedstawiciela ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (Traktat z Lizbony, art. 1, pkt 16)[1]) i kierownika prac Rady Europejskiej. Jest wybierany przez Radę Europejską większością kwalifikowaną na okres 2,5 roku z jednokrotną możliwością odnowienia kadencji. Przewodniczącym Rady Europejskiej nie może być zwyczajny członek Rady Europejskiej, ani osoba która sprawuje jakąkolwiek krajową funkcję publiczną. Zwyczajowo procedurę jego wyboru koordynuje państwo sprawujące rotacyjną prezydencję. Szef jego rządu – jako przedstawiciel prezydencji – prowadzi też posiedzenie Rady Europejskiej w części poświęconej wyborowi przewodniczącego. Przewodniczący ma też własne ścisłe grono współpracowników, tzw. gabinet. Biura – jego i współpracowników – mieszczą się w budynku Europa w Brukseli[2].

Przewodniczący Rady Europejskiej
Ilustracja
Obecny Przewodniczący RE
Obecny Przewodniczący Rady Europejskiej
Charles Michel
Stanowisko
Organizacja

 Unia Europejska

Pierwszy Przewodniczący RE

Liam Cosgrave Herman Van Rompuy

Długość kadencji

2,5 roku z możliwością jednokrotnego odnowienia mandatu

Obecny Przewodniczący RE

Charles Michel

Obecny od

1 grudnia 2019

Siedziba

Belgia, Bruksela

Strona internetowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanowisko to (zwłaszcza w odniesieniu do traktatu lizbońskiego, w związku ze znacznym wzrostem jego znaczenia) bywa potocznie, acz niepoprawnie, nazywane stanowiskiem prezydenta Unii Europejskiej[3][4]. Nazwa ta nie występuje w kontekście oficjalnym.

19 listopada 2009 na spotkaniu Rady Europejskiej w Brukseli desygnowano na przewodniczącego premiera Belgii Hermana Van Rompuya. Objął on urząd 1 grudnia 2009 – wraz z wejściem w życie traktatu z Lizbony. Jego pierwsza kadencja zakończyła się 31 maja 2012. 1 marca 2012 Herman Van Rompuy został mianowany na drugą kadencję trwającą od 1 czerwca 2012 do 30 listopada 2014. Od 1 grudnia 2014 urząd ten sprawował Donald Tusk[5]. 9 marca 2017 Rada Europejska przedłużyła mandat Donalda Tuska na kolejne 2,5 roku[5]. Jego druga kadencja trwała do 30 listopada 2019 roku[5]. 2 lipca 2019 roku Rada Europejska wybrała belgijskiego premiera Charlesa Michela na przewodniczącego Rady Europejskiej na okres od 1 grudnia 2019 roku do 31 maja 2022 roku[6].

Przed traktatem lizbońskim

edytuj

Przed wejściem w życie traktatu Przewodniczącym RE była każdorazowo głowa państwa lub szef rządu (w zależności od praktyki reprezentowania danego państwa) kraju aktualnie sprawującego prezydencję Rady Unii Europejskiej. Było to więc stanowisko o niewielkim znaczeniu, jako że zmieniało się wraz z każdą prezydencją (co 6 miesięcy). Przewodniczący był odpowiedzialny głównie za przygotowanie, przewodniczenie i przedkładanie sprawozdań ze szczytów Rady Europejskiej i nie miał żadnych uprawnień wykonawczych.

Kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej od 2009 roku

edytuj

Kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej określa art. 15 ust. 6 Traktatu o Unii Europejskiej. Kompetencje te są następujące:

  1. Przewodniczący przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace.
  2. Zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej we współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do spraw ogólnych.
  3. Wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej.
  4. Przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.
  5. Na swoim poziomie i w zakresie swojej właściwości zapewnia reprezentację UE na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Ponadto przewodniczący zwołuje konwent złożony z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub rządów, Parlamentu Europejskiego i Komisji, gdy Rada Europejska opowie się za przeprowadzeniem zmian traktatów.

Reprezentuje on również Unię na zewnątrz:

  • w kwestiach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) – wraz z wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (który pomaga realizować tę politykę i zapewniać jej jednolitość, spójność i skuteczność)
  • na szczytach międzynarodowych – z reguły wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej[2].

Lista przewodniczących Rady Europejskiej

edytuj

Przed traktatem lizbońskim (1975–2009)

edytuj
Lp. Przewodniczący Okres urzędowania Prezydencja
1.   Liam Cosgrave 1 stycznia – 30 czerwca 1975   Irlandia
2.   Aldo Moro 1 lipca – 31 grudnia 1975   Włochy
3.   Gaston Thorn 1 stycznia – 30 czerwca 1976   Luksemburg
4.   Joop den Uyl 1 lipca – 31 grudnia 1976   Holandia
5.   James Callaghan 1 stycznia – 30 czerwca 1977   Wielka Brytania
6.   Leo Tindemans 1 lipca – 31 grudnia 1977   Belgia
7.   Anker Jørgensen 1 stycznia – 30 czerwca 1978   Dania
8.   Helmut Schmidt 1 lipca – 31 grudnia 1978   Niemcy
9.   Valéry Giscard d’Estaing 1 stycznia – 30 czerwca 1979   Francja
10.   Jack Lynch 1 lipca – 11 grudnia 1979   Irlandia
11.   Charles Haughey 11 grudnia – 31 grudnia 1979
12.   Francesco Cossiga 1 stycznia – 30 czerwca 1980   Włochy
13.   Pierre Werner 1 lipca – 31 grudnia 1980   Luksemburg
14.   Dries van Agt 1 stycznia – 30 czerwca 1981   Holandia
15.   Margaret Thatcher 1 lipca – 31 grudnia 1981   Wielka Brytania
16.   Wilfried Martens 1 stycznia – 30 czerwca 1982   Belgia
17.   Anker Jørgensen 1 lipca – 10 września 1982   Dania
18.   Poul Schlüter 10 września – 31 grudnia 1982
19.   Helmut Kohl 1 stycznia – 30 czerwca 1983   Niemcy
20.   Andreas Papandreu 1 lipca – 31 grudnia 1983   Grecja
21.   François Mitterrand 1 stycznia – 30 czerwca 1984   Francja
22.   Garret FitzGerald 1 lipca – 31 grudnia 1984   Irlandia
23.   Bettino Craxi 1 stycznia – 30 czerwca 1985   Włochy
24.   Jacques Santer 1 lipca – 31 grudnia 1985   Luksemburg
25.   Ruud Lubbers 1 stycznia – 30 czerwca 1986   Holandia
26.   Margaret Thatcher 1 lipca – 31 grudnia 1986   Wielka Brytania
27.   Wilfried Martens 1 stycznia – 30 czerwca 1987   Belgia
28.   Poul Schlüter 1 lipca – 31 grudnia 1987   Dania
29.   Helmut Kohl 1 stycznia – 30 czerwca 1988   Niemcy
30.   Andreas Papandreu 1 lipca – 31 grudnia 1988   Grecja
31.   Felipe González 1 stycznia – 30 czerwca 1989   Hiszpania
32.   François Mitterrand 1 lipca – 31 grudnia 1989   Francja
33.   Charles Haughey 1 stycznia – 30 czerwca 1990   Irlandia
34.   Giulio Andreotti 1 lipca – 31 grudnia 1990   Włochy
35.   Jacques Santer 1 stycznia – 30 czerwca 1991   Luksemburg
36.   Ruud Lubbers 1 lipca – 31 grudnia 1991   Holandia
37.   Aníbal Cavaco Silva 1 stycznia – 30 czerwca 1992   Portugalia
38.   John Major 1 lipca – 31 grudnia 1992   Wielka Brytania
39.   Poul Schlüter 1–25 stycznia 1993   Dania
40.   Poul Nyrup Rasmussen 25 stycznia – 30 czerwca 1993
41.   Jean-Luc Dehaene 1 lipca – 31 grudnia 1993   Belgia
42.   Andreas Papandreu 1 stycznia – 30 czerwca 1994   Grecja
43.   Helmut Kohl 1 lipca – 31 grudnia 1994   Niemcy
44.   François Mitterrand 1 stycznia – 17 maja 1995   Francja
45.   Jacques Chirac 17 maja – 30 czerwca 1995
46.   Felipe González 1 lipca – 31 grudnia 1995   Hiszpania
47.   Lamberto Dini 1 stycznia – 17 maja 1996   Włochy
48.   Romano Prodi 17 maja – 30 czerwca 1996
49.   John Bruton 1 lipca – 31 grudnia 1996   Irlandia
50.   Wim Kok 1 stycznia – 30 czerwca 1997   Holandia
51.   Jean-Claude Juncker 1 lipca – 31 grudnia 1997   Luksemburg
52.   Tony Blair 1 stycznia – 30 czerwca 1998   Wielka Brytania
53.   Viktor Klima 1 lipca – 31 grudnia 1998   Austria
54.   Gerhard Schröder 1 stycznia – 30 czerwca 1999   Niemcy
55.   Paavo Lipponen 1 lipca – 31 grudnia 1999   Finlandia
56.   António Guterres 1 stycznia – 30 czerwca 2000   Portugalia
57.   Jacques Chirac 1 lipca – 31 grudnia 2000   Francja
58.   Göran Persson 1 stycznia – 30 czerwca 2001   Szwecja
59.   Guy Verhofstadt 1 lipca – 31 grudnia 2001   Belgia
60.   José María Aznar 1 stycznia – 30 czerwca 2002   Hiszpania
61.   Anders Fogh Rasmussen 1 lipca – 31 grudnia 2002   Dania
62.   Kostas Simitis 1 stycznia – 30 czerwca 2003   Grecja
63.   Silvio Berlusconi 1 lipca – 31 grudnia 2003   Włochy
64.   Bertie Ahern 1 stycznia – 30 czerwca 2004   Irlandia
65.   Jan Peter Balkenende 1 lipca – 31 grudnia 2004   Holandia
66.   Jean-Claude Juncker 1 stycznia – 30 czerwca 2005   Luksemburg
67.   Tony Blair 1 lipca – 31 grudnia 2005   Wielka Brytania
68.   Wolfgang Schüssel 1 stycznia – 30 czerwca 2006   Austria
69.   Matti Vanhanen 1 lipca – 31 grudnia 2006   Finlandia
70.   Angela Merkel 1 stycznia – 30 czerwca 2007   Niemcy
71.   José Sócrates 1 lipca – 31 grudnia 2007   Portugalia
72.   Janez Janša 1 stycznia – 30 czerwca 2008   Słowenia
73.   Nicolas Sarkozy 1 lipca – 31 grudnia 2008   Francja
74.   Mirek Topolánek 1 stycznia – 8 maja 2009   Czechy
75.   Jan Fischer 8 maja – 30 czerwca 2009
76.   Fredrik Reinfeldt 1 lipca – 1 grudnia 2009   Szwecja

Po traktacie lizbońskim (od 2009)

edytuj
Lp. Przewodniczący Objęcie urzędu Złożenie urzędu Partia Partia Narodowa Kraj
1.   Herman Van Rompuy 1 grudnia 2009 30 listopada 2014 Europejska Partia Ludowa CD&V   Belgia
2.   Donald Tusk 1 grudnia 2014 30 listopada 2019 Europejska Partia Ludowa PO   Polska
3.   Charles Michel 1 grudnia 2019 Sprawuje urząd Odnówmy Europę MR   Belgia
–   António Costa

elekt

1 grudnia 2024 Partia Europejskich Socjalistów PS   Portugalia

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. europa.eu. [dostęp 2017-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
  2. ↑ a b Rola przewodniczącego - Consilium [online], www.consilium.europa.eu [dostęp 2019-01-15].
  3. ↑ Kim jest przewodniczący Rady Europejskiej?
  4. ↑ Bruksela: wiemy, kiedy zostanie wybrany prezydent UE.
  5. ↑ a b c Donald Tusk ponownie przewodniczącym Rady Europejskiej. [dostęp 2017-03-09].
  6. ↑ Special meeting of the European Council (30 June, 1 and 2 July 2019) – Conclusions [online].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przewodniczący_Rady_Europejskiej&oldid=74675880”