Lakówka pospolita
Lakówka pospolita (Laccaria laccata (Scop.) Cooke) – gatunek grzybów z rodziny piestróweczkowatych (Hydnangiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lakówka pospolita |
| Nazwa systematyczna | |
| Laccaria laccata (Scop.) Cooke Grevillea 12(no. 63): 70 (1884) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Laccaria, Hydnangiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1772 Scopoli nadając mu nazwę Agaricus laccatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1884 Cooke, przenosząc go do rodzaju Laccria[1]. Ma około 90 synonimów nazwy naukowej[2]:
Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka mączasta, bedłka fioletowa, serojeszkówka fioletowa, serojeszkówka fiołkowa, lejkówka fioletowa[3].
Morfologia
edytujŚrednicy 1–5 cm, za młodu wypukły z podwiniętym brzegiem, później płaski, na koniec wklęsły i faliście powyginany. Kolor pomarańczowy, rdzawobrązowy, cielistoróżowy lub różowy, czasami, ale rzadko pomarańczowoochrowy lub oliwkowoochrowy. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym jest przeświecająco żłobkowany, w stanie suchy żłobkowanie jest niewidoczne[4][5].
Rzadko rozstawione, szeroko przyrośnięte, barwy łososiowej lub brązowoczerwonawej. Czasami zbiegające przy trzonie[4].
Wysokość 2–8 cm, cylindryczny, smukły, często skręcony, podłużnie nieco włóknisty, u podstawy porośnięty białą grzybnią. Barwa taka sama, jak kapelusza[5].
W kapeluszu bladoczerwonawy, w trzonie silniejszy, bardziej różowy. Smak i zapach niewyraźny[5].
Biały. Zarodniki okrągłe do szerokoeliptycznych, o rozmiarach 7-10 µm, z kolcami długości do 2 µm. Podstawki 4-zarodnikowe[6].
- Gatunki podobne
- lakówka okazała (Laccaria proxima). Ma większy owocnik, o blaszkach zazwyczaj różowych,
- lakówka dwubarwna (Laccaria bicolor) mająca podstawę trzonu z fioletową grzybnią[7].
- zasłonak purpurowoblaszkowy (Cortinarius semisanguineus), który ma gęsto ustawione blaszki i rdzawobrązowy wysyp zarodników. Trujący[7].
Występowanie i siedlisko
edytujJest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej, Azji i Europie, występuje także w Afryce Północnej i w Australii[8]. W Polsce jest szeroko rozprzestrzeniony i bardzo pospolity[3].
Grzyb mykoryzowy[3]. Rośnie w różnego typu lasach, także na ich obrzeżach i w parkach. Wchodzi w mikoryzę z drzewami, między innymi sosnowatymi, bukowatymi i brzozowatymi, często masowo występuje w szkółkach leśnych. Czasami rośnie również poza lasami, w trawach, nawet w miejscach bezdrzewnych[5]. owocniki wytwarza od czerwca do listopada[3].
Znaczenie
edytujGrzyb jadalny. Nadaje się do zup i sosów, ale tylko kapelusze. Trzony ze względu na łykowatość nie nadają się do spożycia[9]. Kapelusze są jednak małe, z tego też względu użytkowa wartość tego grzyba jest niewielka[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Hans E. Laux: Grzyby jadalne oraz ich trujące sobowtóry. Warszawa: 2007, s. 43. ISBN 83-7073-084-1.
- ↑ a b c d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 158. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.
- ↑ Praca zbiorowa: Leksykon grzybów. Wydrukowano w Chinach. ISBN 3-89836-604-9.