Lakówka dwubarwna

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Laccaria, Hydnangiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisany został w 1937 r. przez René Maire jako odmiana lakówki pospolitej. Do rangi odrębnego gatunku podniósł go Peter Darbishire Orton w 1960 r.^[1]

Synonimy naukowe:

• Laccaria bicolor (Maire) P.D. Orton 1960 var. bicolor
• Laccaria bicolor var. pseudobicolor (Bon) Pázmány 1991
• Laccaria laccata var. bicolor Maire 1937
• Laccaria laccata var. pseudobicolor Bon 1982
• Laccaria proxima var. bicolor (Maire) Kühner & Romagn. 1953^[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Kapelusz

Średnicy 1–6 cm, za młodu dzwonkowaty, później łukowaty, na koniec płasko rozpostarty o pofalowanych brzegach. Powierzchnia o barwie mięsnoczerwonawej lub czerwonobrązowej i pokryta drobnymi łuseczkami^[4].

Blaszki

Szerokie, rzadkie i dość grube, do trzonu przyrośnięte lub nieco zbiegające. Mają fioletoworóżową barwę, podczas wysychania coraz bardziej fioletową, u starszych okazów są białawo oprószone zarodnikami^[4].

Trzon

Wysokość 6–10 cm, grubość do 8 mm. Cylindryczny, podłużnie włóknisty. Powierzchnia koloru od różowego do czerwonobrązowego. U podstawy występuje fioletowa grzybnia^[4]. Fioletowy kolor grzybni u podstawy jest jedną z najważniejszych cech morfologicznych umożliwiających odróżnienie tego gatunku lakówki od podobnych, jednak zanika on dość szybko i morfologiczne odróżnienie starszych okazów staje się czasami niemożliwe^[5].

Miąższ

Kruchy, cienki, brązowawy o słodkawym smaku i niewyraźnym zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szeroko elipsoidalne lub niemal kuliste, o rozmiarach 7–9 × 6–8 µm, pokryte kolcami długości do 1–2 µm. Podstawki 4-zarodnikowe, Cheilocystydy o kształcie od nitkowatego do palczastego i rozmiarach do 55 × 8 µm^[5].

Gatunki podobne

• lakówka pospolita (Laccaria laccata), ma blaszki mięsnoczerwone, biały nalot grzybni przy podstawie trzonu^[4],
• grzybówka fioletowawa (Mycena pura) ma silny zapach rzodkwi^[4].

Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Europie, występuje także w Australii oraz Japonii i Korei^[6].

Grzyb naziemny. Rośnie w lasach iglastych pod sosnami i świerkami, oraz liściastych pod dębami, bukami i brzozami^[4]. W Polsce owocniki wytwarza od lipca do listopada^[3].

• Grzyb mykoryzowy. Badania naukowe wykazały, że lakówka dwubarwna jest bardziej od innych grzybów skuteczna w tworzeniu ektomykoryzy z sosną pospolitą, zwiększając szansę jej przeżycia^[7].
• Grzyb jadalny^[4].
• Jest jednym z wielu grzybów drapieżnych, którego grzybnia ma zdolność trawienia ciała zwierząt, ale jednym z nielicznych, który ma zdolność łapania i zabijania owadów, szczególnie skoczogonków^[8].
• Jest pierwszym gatunkiem grzyba ektomykoryzowego, dla którego opracowano pełną sekwencję genomu^[9].